گزارش تسنیم|شبکه‌های تلویزیونی ترکیه و نگرانی روزافزون محافظه‌کاران
بسیاری از اندیشمندان و تحلیل‌گران محافظه‌کار٬ در مورد تبلیغ شدید و مداوم سبک زندگی غربی در برنامه‌های تلویزیونی هشدار می‌دهند اما دولت به خاطر مصالح و منافع خود٬ در این مورد سکوت می‌کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ دنیای رسانه در کشور ترکیه٬ یک دنیای رنگارنگ٬ پرهیجان٬ پرهیاهو و پرحاشیه است. در این کشور٬ رسانه و به ویژه تلویزیون٬ در هدایت افکار عمومی٬ سوگیری‌های سیاسی و اجتماعی٬ ترجیح اقتصادی و سبک زندگی٬ نقش حیاتی و بسیار مهمی ایفا می‌کند.
فعالیت شبکه‌های تلویزیونی توانمند و پرمخاطب بخش خصوصی در ترکیه٬ از مسائل مهمی است که در سالیان اخیر٬ توجه بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران را به سوی خود جلب کرده است.
در ترکیه٬ مجموعه تلویزیونی و رادیویی ملی و دولتی موسوم به تی.آر.تی٬ تنها مجموعه رسانه‌ای دولتی کشور است که با چندین کانال تلویزیونی در حوزه‌های مختلف خبری٬ فرهنگی٬ دینی و ورزشی فعالیت می‌کند. اما در دو دهه اخیر و با توجه به سربرآوردن شبکه‌های بخش خصوصی٬ مجموعه دولتی تی.آر.تی٬ بخش مهمی از مخاطبان خود را از دست داده و نتوانسته در رقابت با بخش خصوصی٬ به شکل قدرتمندانه به فعالیت خود ادامه دهد.
گروه‌ها و خانواده‌های تلویزیون‌دار
نظام اقتصادی ترکیه و حضور قدرتمند بخش خصوصی٬ ایجاب کرده که صاحبان صنایع، گروه‌ها و خانواده‌های صاحب سرمایه٬ در دنیای رسانه نیز نقش مهمی داشته باشند. آنها به خوبی می‌دانند که نه تنها به منظور تبلیغ برای فروش کالا و خدمات٬ بلکه برای بر کرسی نشاندن حرف‌هایشان در معادلات حزبی٬ سیاسی٬ اجرایی و مدیریتی٬ نیاز به رسانه دارند و تجربه نشان داده که علاوه بر روزنامه‌های کاغذی٬ تلویزیون‌ها نیز در ترکیه بسیار تاثیرگذار هستند.
به همین خاطر از همان سالیان آغازین تاسیس شبکه‌های خصوصی تلویزیونی٬ صاحبان بزرگ سرمایه در این وادی نیز دست به فعالت زدند و با جذب نخبه‌های رسانه‌ای با هم رقابت می‌کنند.
خانواده‌های بزرگی همچون اوزان٬ دوغان٬ شاهنک و چندین گروه و هلدینگ دیگر٬ هر کدام با ایجاد یک یا چند شبکه تلویزیونی وارد این عرضه شده‌اند و نگاهی اجمالی به ماحصل کار شبکه‌ها٬ این واقعیت را نشان می‌دهد که آنها غالباً در حوزه‌های اجتماعی و سرگرمی٬ از شیوه برنامه سازی آمریکایی و اروپایی تقلید می‌کنند.
رانت‌ها و درآمدهای عظیم
در برنامه‌های مخصوص ازدواج٬ مسابقات فردی و گروهی٬ برنامه‌های پزشکی٬ سریال‌های تلویزیونی٬ آشپزی و دیگر حوزه‌ها٬ کپی کاملی از مشابه‌های آمریکایی و اروپایی ارائه می‌شود و تجربه نشان داده که مردم ترکیه به سهولت جذب این برنامه‌ها می‌شوند.
بسیاری از گویندگان٬ مجریان و عوامل اجرایی این برنامه‌ها٬ درآمدهای کلان میلیاردی دارند و ده‌ها هزار نفر در این حوزه به فعالیت مشغول شده‌اند و به موازات آن٬ رانت‌های سیاسی و اقتصادی بزرگی شکل گرفته که می‌تواند در همه حوزه‌های سیاسی٬ اجتماعی و امنیتی٬ له یا علیه دولت٬ به کار گرفته شود.
نگاهی به درآمدهای برخی از چهره‌های تلویزیونی ترکیه نشان می‌دهد که درآمدهای بعضی از مجریان این کانال‌ها حتی از درآمد مشهورترین مجریان آمریکایی بیشتر است.
به چند نمونه توجه کنیم:
1.آجون الیجانلی از مجریان مشهور برنامه‌های سرگرمی در سال 1996 میلادی و در آغاز فعالیت٬ ماهیانه دویست لیره حقوق دریافت می‌کرد٬ در سال 2011 میلادی به درآمد نود میلیون لیره در سال دست پیدا کرد و در سال 2018میلادی برای اجرای 3 برنامه در ماه٬ رقم باورنکردنی 150 میلیون لیره را دریافت کرده و کانال تلویزیونی تی.وی.سکیز را به قیمت 60 میلیون دلار خریداری کرد.
بگذارید این رقم را یک بار دیگر مرور کنیم. در حالی که یک معلم در ترکیه٬ حقوق ماهیانه 3 هزار لیره دریافت می‌کند٬ آجون برای اجرای سه برنامه در ماه٬ از شو.تی.وی٬ 150 میلیون لیره دریافت کرد. او هم اکنون پانصد نفر نیرو دارد و در بروس استانبول نیز فعال است.
2.خانم اسرا ارول مجری برنامه ازدواج در یکی از کانال‌های تلویزیونی وابسته به حزب حاکم٬ به تنهایی حقوق ماهیانه یک میلیون و یکصد هزار لیره در ماه دریافت کرد و همسرش نیز برای کارگردانی همین برنامه٬ معادل حقوق همسرش را دریافت کرده و به این ترتیب ماهانه٬ جمعاً دومیلیون و دویست هزار لیره حقوق دریافت کرده و علاوه بر آن٬ صدها هزار لیره نیز از محل تبلیغ مستقیم کالا در برنامه٬ دریافت کردند. خانم ارول در تمام ضیافت‌های کاخ ریاست جمهوری نزدیک به هسمر اردوغان می‌نشیند.
3.جم ییلماز کمدین مشهور ترکیه با اجراهای خصوصی و اجراهای تلویزیونی خود سالانه دست کم دو میلیون دلار درآمد دراد.
4.خانم سدا سایان در کانال دی برای اجرای برنامه صبحگاهی در ماه٬ چهارصد هزار لیره دریافت کرده است.
این‌ها تنها چند نمونه از درآمدهای بزرگ هستند و در مورد درآمد تهیه‌کنندگان٬ بازیگران و کارگردانان مجموعه‌های عظیم تلویزیونی هم باید گفت کمترین دستمزدهای آنها صدها برابر حقوق ماهانه کارمندان و معلمین است.
اما نکته حائز اهمیت این است که تمام این افراد برای درآمدهای خود٬ به شکل شفاف به دولت مالیات می‌دهند و طبیعی است که دولت و حزب حاکم نیز حامی آنها باشد. البته مساله فقط مالیات نیست و آنها در صحنه‌های انتخاباتی و اجتماعی نیز همواره٬ غالباً در کنار دولت هستند.
نگرانی محافظه‌کاران
در چند سال اخیر٬ در کنار سریال‌های تاریخی پرطرفدار٬ انواع و اقسام سریال‌های ملودرام عاشقانه و دختر و پسری نیز در تلویزیون‌های ترکیه ساخته می‌شوند که اغلب این سریال‌ها تطابق چندانی با زندگی واقعی مردم ترکیه ندارند. تبلیغ برهنگی و سبک زندگی غربی در این سریال‌ها بیداد می‌کند و در همین حال٬ خشونت نیز در اغلب صحنه‌ها موج می‌زند.
بسیاری از اندیشمندان و تحلیل‌گران محافظه‌کار٬ در مورد تبلیغ شدید و مداوم سبک زندگی غربی در برنامه‌های تلویزیونی هشدار می‌دهند، اما دولت به خاطر مصالح و منافع خود٬ در این مورد سکوت می‌کند.
دولت به این نتیجه رسیده که برای حفظ هواداران٬ باید از ابزارهای مختلفی بهره بگیرد. به عنوان مثال٬ ممکن است اردوغان و همسرش٬ سبک زندگی و روابط فردی و اجتماعی افرادی هچون ابراهیم تاتلیسس٬ سدا سایان و سیبل جان را نپسندند اما آنها را به مرز ترکیه و سوریه می‌برند تا در ماجرای حمله ارتش به شمال سوریه و اشغال عفرین٬ از سیاست دولت حمایت کنند.
این در حالی است که ازدواج‌های متعدد و حواشی اخلاقی زندگی این افراد٬ با ارزش‌های مورد تبلیغ آکپارتی منطبق نیست. اما وقتی که قرار است رسانه و ستاره‌های آن به کمک منافع سیاسی بیایند٬ اردوغان و تیم او در استفاده از این ابزار تردید نمی‌کنند.
با این حال یک جریان رسانه‌ای حامی اردوغان همچون روزنامه ینی آکیت٬ در اغلب مقالات خود به این روند معترض است و تحلیل‌گران محافظه‌کار این روزنامه و چندین رسانه دیگر بر این باورند که این برخورد معامله‌گرانه٬ به نهاد خانواده و ارزش‌های فرهنگی و دینی مردم ترکیه٬ آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
حالا رانت رسانه و قدرت و جریانات ستاره‌ساز در ترکیه٬ همگی به کمک هم آمده‌اند و در تقسیم غنایم و منافع این بازار بزرگ٬ به سازش و توافق کامل رسیده‌اند.
انتهای پیام/
