شاخصه‌های برادری از دیدگاه قرآن و روایات

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکى از حقوق مؤمنان بر یکدیگر مسئله برقراری صلح میان دو فرد مؤمن است؛ زیرا در اندیشه قرآنی، مؤمنان به مثابه برادران یکدیگرند و برادری به عنوان یکی از نعمت‌هایی است که خداوند برای مؤمنان در دنیا و آخرت قرارداده است که تأثیر زیادی بر زندگی اجتماعی و روابط بین آنان و در نتیجه نحوه اداره جامعه اسلامی دارد. قرآن با بیان‌های زیبا و شگرف وجود رابطه برادری را بین مسلمانان گوشزد می‌کند و در بخش‌های مختلف به بیان شاخص‌های برادری می‌پردازد که شاید با عمل به آنها زندگی مملو از خیر و خوبی برای خود به ارمغان بیاورند.

یکی از این آیات مربوط به آیه10 سوره حجرات است؛ خداوند می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَینْ‏َ أَخَوَیْکمُ‏ْ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکمُ‏ْ تُرْحَمُونَ؛ همانا مؤمنان برادر یکدیگرند؛ بنابراین میان دو برادر خود صلح برقرار و تقواى الهى را پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید». خداوند با نسبت دادن مهفوم «برادری» در روابط بین مؤمنان، بر استحکام هرچه بیشتر این رابطه تأکید دارد چرا که حیات اجتماعی اسلام در گروی این روابط مستحکم است. امام صادق(ع) در این باره در روایتی فرمود:‌ «مؤمن برادر مؤمن است و همگى به منزله اعضای یک پیکرند که اگر عضوى از آن به درد آید، دیگر عضوها را نماند قرار و ارواح همگى آنها از روح واحدى گرفته شده است، همانا پیوستگی روح مؤمن به روح خدا از پیوستگى پرتو خورشید به خورشید بیشتر است؛ الْمُؤْمِنُ‏ أَخُو الْمُؤْمِنِ کَالْجَسَدِ الْوَاحِدِ إِنِ اشْتَکَى شَیْئاً مِنْهُ- وَجَدَ أَلَمَ ذَلِکَ فِی سَائِرِ جَسَدِهِ وَ أَرْوَاحُهُمَا مِنْ رُوحٍ وَاحِدَة وَ إِنَّ رُوحَ الْمُؤْمِنِ لَأَشَدُّ اتِّصَالًا بِرُوحِ اللَّهِ‏ مِنِ اتِّصَالِ شُعَاعِ الشَّمْسِ بِهَا» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص166)

از این جهت خداوند همواره بر ایجاد صلح و سازش بین افراد جامعه مسلمین تأکید دارد و با هرگونه عواملی که باعث لطمه به استحکام این رابطه شود تقابل می‌کند. لذا در روایات از کسانى که برادران دینى خود را رها مى‏‌کنند به شدّت انتقاد شده و سفارش شده است که اگر برادران از تو فاصله گرفتند، تو با آنان رفت و آمد داشته باش؛ صِلْ‏ مَنْ‏ قَطَعَک‏. همچنین خداوند اندیشه  صلح را در سطح اجتماعی گسترش می‌دهد و می‌فرماید حتی اگر دو گروه از مؤمنان با یکدیگر نزاع کردند، بین ایشان صلح برقرار کنید: «وَ إِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتَّىٰ تَفِیءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ؛ و هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند، آنها را صلح دهید؛ و اگر یکی از آن دو بر دیگری تجاوز کند، با گروه متجاوز پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد؛ و هرگاه بازگشت (و زمینه صلح فراهم شد)، در میان آن دو به عدالت صلح برقرار سازید؛ و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالت پیشگان را دوست می‌دارد. علامه طباطبائی در تفسیر خود چنین آورده است: همان اندازه که براى ایجاد صلح در میان دو برادر نسبى تلاش و کوشش مى‌‏کنید باید در میان مؤمنان متخاصم نیز براى برقرارى صلح به طور جدى و قاطع وارد عمل شوید (طباطبائی، ج22 ، 1374 :169).

انتهای‌پیام/