تشکیل رسمی اپوزیسیون در عراق و چند نکته

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، شامگاه یکشنبه جریان حکمت ملی عراق به‌رهبری سید عمار حکیم اعلام کرد که از این پس فعالیت سیاسی خود در این کشور را در قالب اپوزیسیون دنبال خواهد کرد. این جریان یادآور شده است که قصد دارد در موضع جدید به وظایف سیاسی خود که رأی‌دهندگان از آنها انتظار دارند عمل کند.

در طول 14 سال گذشته که اولین پارلمان انتخابی عراق در 2005 شکل گرفت، داخل عراق گروه اپوزیسیونی وجود نداشته و همه جریان‌های سیاسی در عین حال که در داخل دولت حضور داشتند در همان حال از عملکرد دولت نیز انتقاد کرده و در مواردی حتی برای مدتی از کابینه دولت خارج شده اما دوباره به آن برگشته‌اند.

همین موضوع طی این سالها باعث شده بود که وضعیت سیاسی در این کشور آشفته باشد؛ از یک‌سو همه در دولت و حکومت حضور و نقش دارند و از سوی دیگر هیچ گروه یا جریانی به‌طور مشخص مسئولیتی را به‌عهده نمی‌گیرد که این امر باعث شده همواره شاهد دعواهای بی‌حاصل سیاسی و عدم پیشرفت در زمینه اقتصادی و زیرساختی در عراق باشیم.

اپوزیسیون با برخورداری از موقعیت رسمی در نظام‌های دموکراتیک، همواره سیاست‌ها و عملکردهای حاکمیت را به‌چالش می‌کشد تا شمار خطاها، ناراستی‌ها و اقدامات غیرقانونی یا فراقانونی قدرت را به صفر برساند، یا دست‌کم کاهش دهد.

در واقع می‌توان گفت وجود یک جریان خارج از دولت برای رصد اقدامات آن و نیز انتقاد از آن در مواقعی که تصور اقدامات اشتباه وجود دارد در همه کشورهای دموکراتیک امری لازم و ضروری بوده و حتی می‌تواند در مواقع حساس به‌عنوان بدیلی برای دولت مطرح شود.

همین‌طور مردم کشور نیز می‌توانند ضمن بررسی عملکرد جریانات در انتخاب خود گزینه‌های دیگری را برای اداره کشور داشته باشند.

سید عمار حکیم از سال گذشته با توجه به وضعیت سیاسی عراق بارها بر لزوم وجود جریان سیاسی اپوزیسیون در کشور تأکید کرده و اعلام داشته بود که باید اپوزیسیون ملی مقابل دولت ایجاد شود که وظیفه نظارت بر عملکرد دولت و ارزیابی و اصلاح آن را عهده‌دار شود.

از نظر او تشکیل یک اپوزیسیون قدرتمند و درون نظام راهی مناسب جهت شکل‎دهی به ثبات و جلب همکاری گروه‎های مختلف در عراق است.

انواع اپوزیسیون

در یک تقسیم‎بندی کلی، دو نوع مخالف یا اپوزیسیون در نظام‎های سیاسی در عالم سیاست وجود دارد: نخست، اپوزیسیونی که در چارچوب قانون اساسی عمل می‎کند و دوم، اپوزیسیونی که به‌دنبال براندازی یک نظام سیاسی است.

در برخی نظام‌هایی که دارای حکومت پارلمانی هستند، به‌موجب قانون اساسی آن کشور، موجودیت اپوزیسیون به‌رسمیت شناخته شده و در پارلمان گروهی را تشکیل می‌دهد که از دولت یا حکومت حمایت نمی‌کند، اما همانند دولت خود را وفادار به قانون اساسی آن کشور می‌داند، به‌بیان دیگر، محور وفاق ملی و وحدت آنها قانون اساسی است. آنها می‌توانند در مشاجرات مجلس قانون‌گذاری، مطابق شرایطی که قانون اساسی معیّن کرده، در کار حکومت نظارت مستقیم داشته باشند و افکار عمومی را در جریان وقایع و حوادث کشور و جهان قرار دهند.

در کشورهای جهان سوم اپوزیسیون غالباً به آن دسته از مخالفانی اطلاق می‌شود که درصدد براندازی نظام حکومتی آن جامعه یا به‌زیر کشیدن قدرتمندان نظام هستند و گاهی اوقات از طرف قدرت‌های مسلط جهانی به‌صورت پنهان یا آشکار مورد حمایت و پوشش سیاسی، تبلیغاتی و مالی قرار می‌گیرند.

عراق کدام اپوزیسیون را انتخاب می‌کند

رهبران اپوزیسیون خط‌مشی آن را مشخص می‌کنند و نوع فعالیتشان نیز نشان می‌دهد که آیا وفادار به حکومت بوده یا به‌دنبال براندازی هستند.

در مورد عراق باید گفت که اپوزیسیون شکل‌گرفته به‌رهبری جریان حکمت ملی، نظارت بر دولت از طریق پارلمان و رسانه‌های خود را دنبال می‌کند.

همین‌طور رهبر این جریان طی دو سال گذشته بارها یادآور شده که وجود یک "اپوزیسیون ملی" لازم و ضروریست تا کشور روند پیشرفت را دنبال کند.

اپوزیسیون مضر یا مفید

ایجاد یک اپوزیسیون قوی و پایبند به چارچوب‎های تعیین‌شده توسط قانون اساسی درون پارلمان می‎تواند به اصلاح ضعف‎های درونی و تضمین فرایند انتقاد نسبت به قوای اجرایی منجر شود.

این همان راهی است که کشورهای مختلف دنیا از جمهوری اسلامی ایران گرفته تا ترکیه و کشورهای رو به توسعه و توسعه‌یافته دنبال کرده‌اند و عراق نیز باید روزی در این مسیر گام می‌نهاد؛ مسیری که احتمالاً در آینده گروههای دیگری نیز به آن ملحق شوند.

انتهای پیام/*