هیرمند؛ رودخانه‌ای به وسعت حیات دو کشور

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم به نقل از وزارت نیرو، رودخانه مرزی هیرمند که از کشور افغانستان سرچشمه می­‌گیرد، تأمین کننده منابع آب مورد نیاز دشت سیستان در شرق کشور و همچنین تالاب­‌های بین­‌المللی هامون است.

مسئله استفاده از آب این رودخانه، طی سال‌های متمادی یکی از موضوعات مهم توافقات و مذاکرات بین دو کشور ایران و افغانستان بوده است. کشور افغانستان با تمامی کشورهای همسایه خود شامل ایران، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و چین دارای حوضه‌­های آبریز مشترک است و این باعث مسرت است که معاهده 1351 آب رود هیرمند بین ایران و افغانستان تنها قراردادی است که افغانستان در آب‌های مرزی خود با همسایگانش دارد. این واقعیت نشان دهنده روح همکاری و رویه مناسب کشورمان در موضوع آب­های مرزی با همسایگان خود است.

بر اساس معاهده 1351 آب رود هیرمند، توافق شده است که در سال­های نرمال حدود 820 میلیون متر مکعب آب از رودخانه هیرمند به ایران جریان یابد. علاوه بر این در چهارچوب این معاهده پیش‌بینی شده است که کمیته مشترکی از دو کشور تحت عنوان کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند ایجاد شود. اولین اجلاس این کمیته در شهریور 1383 در تهران برگزار و پس از آن در طی 15 سال گذشته 20 جلسه به تناوب در شهرهای تهران و زابل در ایران و کابل و زرنج در افغانستان برگزار شده است.

در این راستا، بیستمین اجلاس کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند بر اساس معاهده 1351 آب رود هیرمند بین دو کشور ایران و افغانستان طی روزهای 22 و 23 خرداد سال جاری به ریاست "قاسم تقی‌زاده خامسی" معاون آب و آبفای وزارت نیرو و کمیسار آب طرف ایرانی و "خان محمد تکل" معاون آب وزارت آب و انرژی افغانستان و کمیسار آب طرف افغانستانی، در فضایی دوستانه و خردمندانه با محوریت اجرای دقیق معاهده 1351 در کابل برگزار شد.

دلایل متعددی باعث شده که پس از گذشت حدود 15 سال از برگزاری اولین اجلاس کمیساران، هنوز اجرای کامل این معاهده به تحقق نپیوندد. یکی از این دلایل، وضعیت امنیتی حوضه و عدم دسترسی به ایستگاه شاخص تعیین وضعیت سال آبی در اجرای مفاد ماده یک معاهده مزبور است. همچنین نبود ساز و کار مشترک برای اندازه‌­گیری میزان حقابه دریافتی توسط ایران و گره خوردن موضوع ایجاد تأسیسات اندازه­‌گیری مشترک با موضوع تعیین خط مرزی باعث شده بود که مفاد بندهای الف و ب ماده 3 معاهده در مورد مواضع تحویل­‌دهی حقابه تاکنون اجرایی نگردد.

در این اجلاس با توجه به اراده دو کشور بر پیاده‌سازی دقیق معاهده 1351 آب رود هیرمند و حل مشکل مردم مناطق سیستان ایران و نیمروز افغانستان، یک برنامه عملیاتی به منظور اجرای کامل معاهده تنظیم و به امضای طرفین رسید. بر اساس این برنامه عملیاتی، طرفین طی شش ماه اقدامات و برنامه‌ریزی‌های لازم را برای اجرای معاهده به انجام رسانیده و بخشی از موانع از جمله نبود تأسیسات اندازه‌‌گیری مشترک در بالادست و پایین‌دست حوضه را مرتفع خواهند کرد.

همچنین در حاشیه این اجلاس، وزارت نیرو پیشنهاداتی در راستای توسعه همکاری‌های مشترک در حوضه‌های آبی شامل ادامه کار مرکز تحقیقات آب افغانستان، ایجاد سامانه مشترک هشدار سیل در حوضه هیرمند، طرح تأمین پایدار آب شرب منطقه سیستان ایران و نیمروز افغانستان و حقابه زیست محیطی تالاب‌های بین‌المللی هامون ارائه کرد و مقرر است این زمینه‌های همکاری بر حسب مورد در چارچوب کمیته آب ذیل سند همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان و یا در چارچوب کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که ریاست آن به عهده وزارت نیرو است، مطرح و اجرایی شود.

اشتراکات در تاریخ، فرهنگ، دین و زبان دو ملت ایران و افغانستان و همسایگی این دو کشور، بستر بسیار مناسبی را برای همکاری‌های نزدیک و پیوند این دو کشور در زمینه‌های فنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فراهم می‌کند. این همکاری‌ها، همچون یک روح در دو پیکر می‌تواند موجب عمران، آبادی، رشد، توسعه و امنیت دو کشور شود.

انتهای پیام/