کلکسیون جذابیت‌های گردشگری طبیعی زیر و روزمینی در مهاباد +تصاویر
مهاباد از شهرهای جنوب آذربایجان غربی است که پیشتر ساوجبلاغ نامیده می‌شد و یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌ها در این استان به شمار می‌رود که از غار سهولان به عنوان یک جذابیت گردشگری زیرزمینی تا تالابها و اماکن تاریخی دوره اسلامی را همزمان دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، مهاباد یکی از شهرهای جنوبی آذربایجان غربی و در دامنه رشته کوه شیخان قرار گرفته که آب‌وهوا این شهر در فصل تابستان معتدل و در زمستان بسیار سرد بوده و ارتفاع مهاباد از سطح دریا 1358 متر است.
در ایام قدیم به این شهر ساوجبلاغ (چشمه سرد) نیز گفته می‌شد که به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و وجود دشت‌ها و جلگه‌های حاصلخیز در شمار قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشری قرار گرفته است البته نکته جالب ماجرا این است که این شهر یک‌بار به سبب زلزله‌ای از بین رفته و دوباره از نو ساخته شده است.
به گفته برخی کارشناسان با توجه به آثار به دست آمده قدمت این منطقه از آذربایجان غربی مطابق با تمدن‌های شوش عنوان کرده‌اند که بر این اساس این نوع تمدن‌ها در دورانی برابر با 3500 سال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) و با تمدن میان رودان و فلات ایران در ارتباط بوده است.
این شهر به سبب داشتن مناطق بکر و طبیعی و اماکن تاریخی در تمامی فصول سال مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده و چشم انداز مطلوبی برای افرادی که از این منطقه هیچ پیش زمینه ذهنی ندارد به وجود می‌آید.
سد مهاباد
یکی از مکان‌های دیدنی و جالب مهاباد سد مهاباد است که در ضلع غربی این شهر سال 1349 ساخته شده و از نزدیک‌ترین سدها به شهر در کشور است که همین مورد این منطقه را بسیار جالب توجه قرار داده است و زمینه تفریحاتی مانند ماهیگیری، شنا و پیک نیک را برای مردم این شهر و گردشگران فراهم می‌کند.
آبیاری زمین‌های کشاورزی و باغات این منطقه و تأمین آب شرب شهری از طریق این سد بوده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و جزء ده سد پرآب کشور به شمار می‌رود که بین جاده‌های مهاباد_ سردشت و مهاباد_پیرانشهر و بین کوه‌هایی منحصر به فرد قرار گرفته است.
غار آبی سهولان (کونه کوتر)
غار سهولان دومین غار آبی بزرگ ایران بوده و در 43 کیلومتری شمال شرقی مهاباد در محور مهاباد - بوکان در آذربایجان غربی قرار دارد این غار یکی از کم‌نظیرترین غارهای طبیعی کشور و شگفت‌انگیزترین چشم‌اندازهای طبیعت آذربایجان غربی است و به گفته برخی از افراد بومی خانه مردم پارتی تبار بوده البته غار سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته است ولی مردم محلی این منطقه این غار را کونه کوتر، یعنی لانه کبوتر نیز می‌نامند و دلیل این نام‌گذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر داخل غار است.
مساحت داخلی غار سهولان حدود 600 مترمربع و محتویات غار سنگ‌های آهکی است، ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن 50 متر بوده و عمق آب در برخی جاها به 32 متر می‌رسد این پدیده زیبا و نادر دارای 2 دهانه بوده و اختلاف دمای درون و بیرون غار نیز بین 10 الی 15 درجه است و با جلوه‌های طبیعی و قندیل‌هایمنحصر به فردی که دارد در دامنه رشته کوه‌های کوتر قرار گرفته است.
تنها موجودات زنده این غار کبوتر چاهی و خفاش بوده که قسمت‌هایی از غار را به عنوان آشیانه انتخاب کرده‌اند به دلیل تاریک بودن و نبود نور هیچ نوع جلبکی در آب دریاچه این غار رشد نکرده و به غیر از جانداران میکروسکوپی هیچ موجودی دیگری زیست نمی‌کند، آب دریاچه غار بسیار شفاف و زلال بوده و عمق آن علی رغم تاریک بودن تا چند متری قابل رویت است، این غار به سبب داشتن محیطی زیبا و چشم اندازی شگفت انگیز مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده و هرساله در فصول گرم نیز آب و هوایی متعادل و مطلوبی دارد.
این غار از قرن‌ها پیش موردمطالعه و بررسی قرارگرفته و به گفته برخی کارشناسان به استناد لایه‌های سفالی که از منطقه دالان اصلی و تالار بزرگ و دهلیز ورودی کونه مالان به‌دست آمدهاین غار از هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد تا دوره پارتی و اسلامی و حتی زمان‌هایی از قرونوسطی مورد سکونت انسان‌ها قرارگرفته است، غار آبی سهولان برابر مصوبه شورای عالی محیط زیست به عنوان اثر طبیعی ملی تصویب شده و جزو مناطق چهارگانه سازمان محیط زیست است.
درجه حرارت در فصل تابستان و زمستان بین 10 تا 13 درجه سانتی‌گراد در نوسان بوده و رطوبت حاکم بر غار نیز بین 70 تا 80 درصد متغیر است که در اثر رطوبت بالا روی سنگ‌ها و صخره‌ها با خزه‌های سبز و قهوه‌ای پوشیده شده و گاهی قطرات آب از بالای ایوان‌ها به روی سطح آب می‌چکد همچنین نخستین دریاچه پیش روی گردشگران حدود 200 متر وسعت دارد که دارای آبی زلال و صاف است، دالان بالای سر این دریاچه افزون بر 50 متر ارتفاع دارد و در انتهای آندو دالان باریک به عرض دو متر دیده می‌شود که به دریاچه‌ها و دالان‌های بعدی باز می‌شوند.
سرای هیمن (موزه مفاخر فرهنگی – هنر مهاباد)
شهرداری مهاباد در سال 92 اقدام به تأسیس موزه مفاخر فرهنگی – هنری مهاباد در منزل ادیب و شاعر محمد امین شیخ الاسلامی ملقب به هیمن کرد که در این موزه وسایل شخصی و دست نوشته‌های بزرگان فرهنگ و هنر مهاباد در معرض دیدعلاقه مندان قرار گرفته است.
این موزه در سال‌های مختلف جزء موزه‌های برتر کشور معرفی شده و در فصول مختلف مقصد خوبی برای دوست داران فرهنگ و ادب و گردشگران به شمار می‌رود.
تالاب کانی برازان
تالاب کانی برازان یک تالاب بین‌المللی است که در سال 1390 در کنوانسیون رامسر ثبت شده و هر ساله خصوصاً در فصول پاییز و زمستان میزبان و پذیرای هزاران پرنده مهاجر است همچنین این تالاب در آبان ماه 1386 در کمیته ملیطبیعت گردی کشور به‌عنوان اولین سایت پرنده نگری کشور معرفی شد و در سال1390 طی مصوبه شماره 342 شورای عالی محیط زیست کشور تحت عنوان منطقه پناهگاه حیات وحش تالاب کانی به رازان در لیست مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست کشور قرار گرفت.
تا قبل از بهره‌برداری از شبکه آبیاری مهاباد در سال 1357، چشمه‌های قره داغ تنها منبع تأمین آب این تالاب بود که در عین حال منبع اصلی تأمین آب برای مصارف کشاورزی نیز بود به این ترتیب تغییرات سطح آب تالاب رابطه تنگاتنگی با نحوه استفاده از آب این چشمه داشت در چنین شرایطی تالاب در طول فصل بهار نسبتاً پرآب بود و در اواخر تابستان و اوایل پاییز تقریباً به طور کامل خشک می‌شد.
این تالاب با 927 هکتار در 30 کیلومتری مهاباد_ارومیه_ میاندوآب و بین دو روستا خور خوره و قره داغ قرار گرفته و از قدیم محل فرود انواع پرندگان مهاجر در فصل مهاجرت پرندگان از شمال به جنوب و بالعکس بوده است و وجود وضعیت زیستی مناسب مانند غذای کافی و مناسب برای پرندگان، آب و هوای متعادل در این تالاب سبب شده است که به بهشت پرندگان معروف باشد و چشم اندازی مناسب و زیبا برای بومگردان است.
گور دخمه سنگی فخریگاه (فخریکا)
به گفته برخی باستان شناسان اثر صخره‌ای دیگری در شمال مهاباد و در دشت اگریقاش از دوره مادها وجود دارد که از نظر شکل ظاهری با اصول معماری این دوره هماهنگی دارد تنها اختلاف موجود در این مقبره نسبت به سایر مقابر صخره‌ای به ویژه گور دخمه صحنه این است که دیوار انتهای ایوان دیده نمی‌شود و از این ایوان تا انتهای مقبره حالت یکپارچگی به خود گرفته است و علاوه بر آن اتاق مقبره دارای دو ستون آزاد می‌باشد که پا ستون‌ها به شکل مکعب حجاری شده‌اند این مقبره فاقد مدخل ورودی بوده و در ایوان آن دو ستون سنگی ایجاد شده که پا ستون هایی شبیه گلدان وارونه می‌باشند ستون‌های جلوی ایوان و داخل مقبره بر اثر مرور زمان از بین رفته و تنها پا ستون ها و سر ستون‌ها باقی مانده‌اند
به اندازه‌ی عرض ایوان یک سالن نیز در داخل مقبره به وجود آمده که با دو پله جرز دار از هم جدا می‌شوند که احتمال می‌رود اتاق جلویی جهت انجام مراسم تدفین ایجاد گردیده و در اتاق بعدی سه قبر مستطیل شکل به چشم می‌خورد که یک قبر بزرگ به صورت افقی و دو قبر کوچک به صورت عمود بر ایوان در آن تراشیده شده است قبرهایی که در این گور دخمه در دل سنگ تراشیده شده به عمق 50سانتیمتر بوده و درحالی‌که در مقبره‌ی صخره‌ای صحنه قبور حدود 50 سانتیمتر از سطح مقبره بالاتر ساخته شده است البته با تمامی این گفته هنوز به طور قاطع و دقیق قدمت این منطقه مشخص نیست.
گور دخمه نوعی معماری صخره‌ای بوده و فضایی است که در صخره‌ها، کوه‌ها یا تپه‌ها برای خاک‌سپاری مرده‌ها ساخته می‌شد، گور دخمه با دخمه تفاوت دارد دخمه یا برج خاموشی مکانی است که بر فراز بلندی ایجاد می‌شد و فرد مرده در آنجا قرار داده می‌شد تا توسط حیوانات و پرندگان متلاشی شود همچنین گور دخمه در زبان عامیانه گاه به طور هم‌معنی و مترادف با استودان نیز به کار گرفته می‌شود در حالی که این دو از لحاظ ساختاری با هم تفاوت دارند.
کلمه استودان که از ترکیب واژه‌های "استو" به معنی استخوان و "دان" به معنی جایگاه تشکیل شده و محل نگهداری استخوان متوفیان بوده و استودان‌ها در مقایسه با گور دخمه‌ها دارای ظاهر بسیار ساده‌تری است درواقع ابعاد کوچک‌تری نیز دارند و حفره‌هایی هستند که برای نگهداری استخوان افراد مرده در داخل صخره‌ها ایجاد می‌شدند.
در مقابل گور دخمه‌ها در اصل آرامگاه‌هایی بودند که در دل کوه و صخره کنده می‌شدند و شکل اتاقی دارند که یک یا چند قبر در داخل آن‌ها تعبیه می‌شد این فضاهای اتاقی شکل گاه جای کافی برای نشستن، قرار دادن اشیاء و برگزاری مراسم داشته‌اند.
حمام تاریخی لج
از جمله جاذبه‌های گردشگری مهاباد حمام لج است که در 21 کیلومتری روستای لج قرار دارد و این اثر یکی از شکیل‌ترین آثار دوران صفویه بوده که در این منطقه ساخته شده است با توجه به تاریخ منطقه و بناهای مشابه قدمت این بنا به سال‌های 1050 هجری قمری لغایت 1100 هجری می‌رسد مصالح به کار رفته در ساخت آن، سنگ، آجر و گچ است.
گزارش از ثمین کاظمی
انتهای پیام/