اردبیل|«نئور» در باتلاق کاغذبازی‌های ساختگی؛ طرح احیایی که فقط تیتر خبر است
طرح احیای دریاچه نئور که قرار بود ناجی این زیستگاه کلیدی آبی باشد، سال‌ها است در باتلاق نظرات شفاهی مسئولان گرفتار شده و راه به جایی نمی‌برد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، افق نئور سه خط به موازات هم است. دشت، آب و کوه. چشم‌اندازی که بیانگر منحصر به فرد بودن این زیستگاه آبی است و مامن حیات وحش و گونه‌های منحصر به فرد گیاهی و جانوری است.
دریاچه نئور واقع در 48 کیلومتری شهر اردبیل در یک دره کوهستانی واقع شده است. این دریاچه در ارتفاع دو هزار و 500 متری از سطح دریا ترکیب دو دریاچه شامل 180 هکتار و 40 هکتار است که در فصل‌های پربارش به هم پیوسته و دریاچه واحدی را شکل می‌دهند.
اعجاز نئور چه در روز و چه در شب موجب شده به عنوان یکی از زیباترین تفرجگاه‌های استان اردبیل شهرت یابد. تا جایی که گردشگران بسیاری تنها به قصد دیدن و کمپ در نئور به استان اردبیل سفر می‌کنند.
این دریاچه در بلندی‌های دامنه غربی رشته کوه باغرو و به فاصله تقریبی 48 کیلومتری جنوب شرقی اردبیل واقع شده و در حدود چهار ماه از سال به صورت یخ‌بندان است.
تمام زیبایی‌های این دریاچه امروز تحت الشعاع حال ناخوش آن قرار گرفته و به اعتقاد کارشناسان محیط زیست، بدون اجرای طرح‌های احیا نمی‌توان آینده امیدبخشی را برای آن ترسیم کرد.
اختلال در چرخه‌های محیط زیستی با تصمیمات شتابزده
گفته می‌شود طی یک دهه گذشته ماهیان غیربومی و مهاجم به دریاچه تحمیل شده است و دستاورد آن به هم خوردن چرخه‌های زیستی و تهدید گونه‌های بومی است
تا جایی که مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اردبیل پیش از این گفته بود از سال 84 و با مشاهده ماهی کاراس در تالاب نئور روند رشد ماهی بومی قزل‌آلا با اختلال روبرو شد و در نهایت در سال 89 عملاً امکان رشد آن متوقف گردید.
وی در سال 96 تأکید کرد: احیاء تالاب نئور در قالب قرارداد پژوهشی تحت عنوان «مطالعات مدیریت جامع دریاچه نئور به منظور احیاء و حفاظت پایدار تالاب» مابین اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اردبیل با پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های داخلی کشور در سال 93 آغاز و در سال 94 مورد تائید و تصویب قرار گرفت.
وی افزود: بر اساس نتایج این مطالعه که به منظور حذف گونه مهاجم کاراس و احیاء گونه میگوی گاماروس در تالاب انجام شد، ارائه راهکار ترکیبی از صید و حذف فیزیکی با تور دامی و مبارزه بیولوژیکی با استفاده از رهاسازی گونه اردک ماهی از اهم موارد پیشنهادی بود که مورد تائید قرار گرفت.
در آن مقطع زمانی خداپرست طرح کنترل گونه ماهی مهاجم با اردک ماهی را نیز مطرح کرد. طرحی که به اعتقاد کارشناسان آزمون و خطای آن باید تا به امروز نتیجه‌بخش می‌شد و اگر چنین نیست خود به معضلی برای دریاچه تبدیل خواهد شد.
حرکت نئور به سمت مرداب شدن
نئور یکی از مناطق تحت حفاظت محیط زیست و یکی از مناطق نمونه گردشگری استان اردبیل است که البته مجموعه این عناوین موجب نشده تا وضعیت مطلوب و متعادل زیست محیطی آن حفظ شود. به هم خوردن حیات گونه‌ها، تغییر الگوی مهاجرت پرندگان و رشد جلبک در سطح دریاچه از معضلاتی است که حیات نئور را تحت تاثیر قرار داده است.
این دریاچه به اعتقاد کارشناس محیط زیست یکی از زیستگاههای حیاتی طبیعت اردبیل است و گونه‌های کم‌نظیری در آن حیات دارند.
فرشید ساعی تصریح کرد: زیستگاههای آبی به واسطه طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع و شوری و شیرینی آب، گونه‌های متفاوتی دارند وبه دلیل در جریان بودن حیات زیستگاههای آبی، در صورتی که یکی از گونه‌ها از بین برود، روند چرخه‌های زیستی مختل می‌شود.
کارشناس محیط زیست تصریح کرد: به عنوان مثال در نئور، قزل آلای خال قرمز بومی این زیستگاه آبی است که با افزودن کاراس به عنوان یک گونه مهاجم روند زیست این ماهی مختل شده و تبعات آن دامن گیر دریاچه شده است.
وی با بیان اینکه کاراس غذای ماهی قزل آلا را می خورد و در فصل تخم‌ریزی نیز تخم‌های این ماهی را می‌خورد، اظهار کرد: متاسفانه دریاچه نئور وضعیت مطلوبی نداشته و طرح‌های احیا باید با دقت و مطالعه بیشتری عملیاتی شود.
ساعی افزود: در حال حاضر دریاچه به سمت مردابی شدن رفته است و در اصطلاح به آن گرفتاری در توالی قهقرایی گفته می‌شود و حتی طرح جدید یا کنترل روند زیست ماهی مهاجم با اردک ماهی نیز ممکن است در سال‌های آینده به دردسری محیط زیستی تبدیل شود.
نتیجه مطالعات 5 ساله نامشخص است
مشکلات نئور موجب شده تا مسئولان دستگاه‌های اجرایی و استاندار اردبیل بارها از دریاچه بازدید داشته باشند تا جایی که در بازدید اخیر نیز برای چندمین بار طرح احیا از سوی متولیان مطرح شد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان تصریح کرد: مدیریت زیست بومی تالاب نئور با همکاری ارگانهای اجرایی ذیربط و جوامع محلی پس از تدوین و طرح در شورای برنامه ریزی استان عملیاتی خواهد شد.
خداپرست اینبار با اشاره به اینکه گونه مهاجم کاراس از عوامل اصلی تهدید تالاب نئور است، افزود: این گونه در سال 84 در دریاچه مشاهده و باعث تغییر در اکوسیستم، زنجیره غذایی و به تبع آن باعث از بین رفتن میگوی گاماروس، گونه شاخص دریاچه شد و از سال 88 نیز پرورش ماهی قزل آلا که در بحث تنظیم اکوسیستم تالاب و گردشگری تاثیر گذار بود بدلیل عدم توان رشد متوقف شد.
وی تصریح کرد: احیاء دریاچه نئور نیازمند پشتوانه مطالعاتی است و از سال 93 بطور جد اقدامات اجرایی جهت برگرداندن آن به حالت اولیه آغاز شده و امیدواریم با توجه به تکمیل مطالعات و تاکید رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بر این موضوع و کمک کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، دریاچه به سمت احیاء پایدار اکوسیستم پیش برود.
خداپرست بر رعایت ملاحظات زیست محیطی در اجرای طرح‌های گردشگری و استفاده از پتانسیل جوامع محلی تاکید کرد.
این تاکیدات در حالی است که نتیجه طرح‌های مطالعاتی در 5 سال اخیر و نتیجه اقدامات پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور هنوز مشخص نیست و رسانه‌ها محلی برای تکرار تیتر تکراری طرح احیا شده‌اند.
استاندار اردبیل: بهره‌برداری معقول از تالاب مورد تاکید است
همچنین در این بازدید استاندار اردبیل بر اهمیت استفاده از ظرفیت‌ها و جاذبه‌های طبیعی و محیط زیستی منطقه تاکید کرد و گفت: استان اردبیل دارای پتانسیل‌های فراوانی از لحاظ زیست محیطی و طبیعی است که می‌توان با برنامه‌ریزی درست و اصولی از آنها در رونق گردشگری استان استفاده کرد.
بهنام جو ضمن تاکید بر اهمیت تالاب‌ها و ارزش اکولوژیکی آن گفت: تالاب نئور به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای طبیعی استان و منطقه نمونه گردشگری نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی، تأمین آب شیرین و حفظ تعادل زیستی و گردشگری طبیعی منطقه دارد.
وی برحفاظت پایدار و بهره‌برداری معقول از تالاب نئور با رعایت ضوابط و ملاحظات زیست محیطی با مشارکت جوامع محلی در طرح‌های گردشگری متناسب با طبیعت تاکید کرد.
5 سال است مطالعات احیای نئور آغاز شده و نزدیک به 14 سال است که نئور گرفتار بیماری است. همه مسئولان به وضعیت نامطلوب آن اذعان دارند و با این وجود نئور متولیان را در کلام می‌بیند. حال این زیستگاه مطلوب نیست و کارشناسان می‌گویند تداوم شعار و بی‌توجهی می‌تواند حتی زیستگاههای جنگلی اطراف دریاچه را گرفتار مشکلات بی‌بازگشت سازد.
گزارش از ونوس بهنود
انتهای پیام/ن
