ادامه معادله بی‌اعتمادی عربستان به سعد حریری
سفر نخست‌وزیران سابق لبنان به عربستان در راستای حل‌وفصل رکود بی‌سابقه در مناسبات سعد حریری با عربستان بود که به‌نظر نمی‌رسد به شرایط قبل بازگردد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه لبنانی الاخبار در مقاله‌ای به بررسی اهداف سفر نخست‌وزیران سابق لبنان به عربستان سعودی پرداخته نوشت که بر کسی پوشیده نیست که مناسبات عربستان و سعد حریری نخست وزیر دولت لبنان درجا می‌زند. ریاض نقطه ضعف حریف را به‌خوبی می‌داند و حریری نیز این آمادگی را ندارد که در روند باقی ماندن در روند نخست‌وزیری لبنان تحت هر شرایطی، اخلال ایجاد کند.
این سفر به‌صورت ظاهری در راستای حمایت از سعد حریری و اختیارات وی و دستیابی به حمایت عربستان از وی و لبنان صورت گرفت، اما در واقع روندی جدید در حاکمیت حریری بود و باعث شد وی در موضعی قرار بگیرد که بالاترین هرم قدرت میان اهل‌تسنن نباشد. این اتفاق یک اقدام بی‌سابقه در تاریخ مناسبات نخست‌وزیران لبنان با ریاض به‌شمار می‌رود، به‌ویژه این که این تاریخ مربوط به خانواده حریری باشد.
به این ترتیب باید گفت که سؤال اصلی در خصوص این دیدار این نیست که نخست‌وزیران سابق لبنان از عربستان چه می‌خواستند، بلکه سؤال اینجاست که؛ عربستان از سعد حریری چه می‌خواهد؟
منابع آگاه به فضای عربستان سعودی معتقدند که موضع ریاض در قبال معادله‌ای که به روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در لبنان منجر شد، همچنان ثابت مانده و تغییرات اساسی نداشته است. همچنین معادله بی‌اعتمادی عربستان سعودی به حریری نیز همچنان از سه سال پیش تاکنون به‌قوت خود باقی است. مواضع حریری نسبت به عربستان نیز درچارچوب سقف مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی باقی مانده و بیش از آن نیست. سعد حریری در عربستان عنصر نامطلوب به‌شمار نمی‌رود، بلکه یک فرد غیر قابل اعتماد تلقی می‌شود.
این موضوع از آن جهت است که عربستان موضع ضعف حریری یعنی تعهد وی به نخست‌وزیری لبنان برای ساماندهی اوضاع سیاسی و مالی این کشور در چارچوب اعلام نتایج کنفرانس سیدر یا مشارکت‌های نفتی را می‌دانند، علاوه بر اینکه نخست‌وزیری لبنان می‌تواند مصونیت سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای او ایجاد کند، چرا که فعالیت‌های تجاری متزلزل شده و بدهی‌های وی در عربستان سعودی و کشورهای دیگر افزایش پیدا کرده است. این مسئولیت می‌تواند مانع از اجرای روند قضایی پیش‌بینی‌نشده در قبال وی باشد.
از این منظر میتوان گفت که سفر نخست‌وزیران سابق لبنان به عربستان به‌صورت عملیاتی فواید قابل توجهی نداشت، چرا که روند فعالیت‌های حریری و سرنوشت وی در دست محمد بن سلمان ولیعهد عربستان قرار دارد و وی با هیئت سه‌جانبه دیدار نکرده است. مواضع صادرشده از سوی پادشاه عربستان نیز تنها در چهارچوب اعلام مواضع غیرتأثیرگذار در قبال حریری دنبال شد.
علاوه بر این‌ها دیدار اخیری که سعد حریری با محمد بن سلمان داشت، فایده‌ای جز عکس انداختن و ارائه وعده در خصوص ساماندهی اوضاع نداشت، البته این در صورتی بود که حریری بخواهد با نقشه راه عربستان سعودی تعامل داشته باشد، اما این اتفاق صورت نگرفت. تمامی ملاحظات عربستان در خصوص عملکرد نخست‌وزیر و روابط وی با جریان‌های موسوم به العهد که زیر نظر میشل عون رئیس جمهور لبنان قرار دارد، همچنان روی کاغذ باقی مانده و بهبودی در عملکرد حریری با متحدان عربستان جز در شرایط منافع فوری وی ایجاد نکرده است.
نکته دوم در خصوص حاشیه‌های این دیدار این است که دیدار مذکور فراتر از درخواست هیئت سه‌جانبه برای اعتباربخشی مجدد به توافق طائف یا پذیرش مجدد حریری توسط عربستان بود. این در حالی است که دولت لبنان ارتباط خوبی با عربستان سعودی ندارد.
از نظر زمان‌بندی منطقه‌ای این دیدار میتوان گفت گرچه لبنانی‌ها اصرار زیادی برای این دیدار داشتند، اما این موضوع باعث نشده عربستان دستور کاری متفاوتی را در قبال آنان در پیش بگیرد، چرا که فشارهای آمریکا ضد این کشور افزایش پیدا کرده و تحریم‌های ضد حزب‌الله لبنان نیز گسترده‌تر شده است، به این ترتیب هر اقدام عربستان در سطح عالی می‌تواند اوضاع داخلی شکننده لبنان را بهبود بخشد و ریاض در حال حاضر به‌دنبال چنین اقدامی نیست. این موضوع از این منظر است که عربستان سعودی تحولات لبنان را به‌صورت یک مجموعه کامل دنبال نمی‌کند، بلکه با هر گروه و شخصیت سیاسی یا نظامی به‌صورت جداگانه تعامل می‌کند و توافقات امضاشده رسمی با دولت نیز تنها در چهارچوب رفع تکلیف انجام شده است.
حریری از لحاظ موقعیت خود میان اهل‌تسنن دچار بحران شده است و به‌دنبال جایگاهی برای تقویت موقعیت خود می‌گردد و نمی‌تواند این موقعیت را نادیده بگیرد. از سوی دیگر نخست‌وزیران سابق لبنان نیز می‌دانند که حریری تقریباً به‌صورت دائمی در اسارت طرف‌های دیگر قرار دارد و این یک نقطه‌ضعف است و به‌نفع دولت لبنان نیست.
به این علت بود که آنها به‌دنبال اختیارات نخست‌وزیر و مناسبات وی با وزیر خارجه بودند و تلاش داشتند حمایت عربستان سعودی برای تقویت مواضع وی را جلب کنند، اما آنها بر اساس تجربه زنده خود می‌دانند که هر اندازه ماهیت این حمایت‌ها بیشتر شود، حریری نمی‌تواند از شرایطی که سه سال قبل گرفتار آن شده، رها شود، شرایطی که با سال 2005 متفاوت است.
انتهای پیام/+
