گزارش تسنیم| آیا کلید حل مساله آتامبایف در مسکو است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ماجرای تقابل‌های سیاسی و حقوقی آلماس‌بیک آتامبایف، رئیس‌جمهور سابق قرقیزستان با تیم حامی سورانبای جین‌بیک‌اف، رئیس‌جمهور فعلی این کشور، طی هفته‌های اخیر به اوج خود رسیده است. پارلمان قرقیزستان با تشکیل کمیسیونی ویژه، به بررسی اتهامات مطرح شده علیه آتامبایف پرداخته و در نهایت رای به لغو مصونیت قضایی و حقوقی وی داد. تا پیش از این بر اساس قانون اساسی قرقیزستان، روسای جمهور سابق (که تا این زمان تنها شامل روزا اتونبایوا و آلماس‌بیک آتامبایف می‌شد) دارای مصونیت حقوقی و قضایی از اتهامات وارده بودند. با این حال وکیل آتامبایف گفته است تصمیم پارلمان برای لغو مصونیت قضایی روسای جمهور سابق و تشکیل کمیسیون ویژه کاملا غیرقانونی بوده و فاقد صلاحیت است؛ لذا آتامبایف همچنان از مصونیت قضایی و حقوقی برخوردار است.

پس از آن بود که طرفداران آتامبایف در محل زندگی او در روستای کوی تاش در حومه بیشکک حاضر شدند و حمایت خود و حفاظت از رئیس‌جمهور سابق را اعلام کردند. در بیشکک نیز یک تظاهرات و تجمع اعتراضی با سخنرانی آتامبایف و حضور شماری از نمایندگان پارلمان برگزار شد.

با این حال، وزارت کشور قرقیزستان در سه نوبت احضاریه‌ای را برای آتامبایف جهت حضور در این وزارتخانه به عنوان شاهد، ارسال کرد. موضوع پرونده‌ای که آتامبایف باید پیرامون آن پاسخ می‌داد، آزادی غیرقانونی عزیز باتوکایف بود. مقامی که در جریان درگیری‌های سال 2005 متهم به مشارکت در قتل چند نماینده پارلمان شده و برای 15 سال زندانی شده بود. با این حال پس از ارائه اسناد و مدارکی دال بر بیماری سرطان خون، وی از زندان آزاد شده و به خارج از کشور گریخت. بعدها مشخص شد اسناد ارائه شده توسط وی جعلی بوده‌اند. به هر ترتیب آتامبایف در هیچ کدام از جلسات نیز حاضر نشد و اظهار داشت تمام این موارد اتهاماتی بی‌اساس، برپایه شایعات و صرفا سیاسی است. البته بعدتر آتامبایف گفته بود که تنها در صورتی به سوالات بازپرسان پرونده باتوکایف جواب می‌دهد که حضور رسانه‌ها نیز همراه باشد. وی اظهار داشته بود که پاسخ‌هایش را تنها در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهد.

در این کشاکش، نکته مهم دیگری که توجه تحلیل‌گران را جلب کرد، تصمیم آتامبایف برای ترک قرقیزستان و سفر به مسکو بود. به رغم مخالفت مقامات رسمی قرقیز، وی اعلان کرده است که امروز (24 جولای) قرقیزستان را به مقصد مسکو ترک خواهد کرد. وی همچنین به خبرنگاران گفته است که محل پرواز او از پایگاه هوایی کانت (که در دست روس‌ها است) توسط یک هواپیمای خصوصی صورت می‌گیرد. زمان بازگشت را نیز آتامبایف ساعت 19 روز 25 جولای (پنج‌شنبه) عنوان کرده است. همچون روند تحرکات اخیر وی، طرفدارانش مجددا اطراف او حاضر شده و برای عزیمت رئیس‌جمهور سابق، یک چتر حمایتی برای مقابله با بازداشت و یا هر گونه اقدام دیگری تشکیل داده‌اند. البته با توجه به رویکرد محافظه‌کارانه و به دور از چالش مقامات امنیتی قرقیز، به نظر نمی‌رسد آن‌ها تصمیمی برای تحریک طرفداران آتامبایف داشته باشند.

با این وجود، پرسش اصلی که اذهان تحلیل‌گران و کارشناسان رابه خود مشغول کرده این است که آتامبایف با چه هدفی در شرایط فعلی به روسیه سفر می‌کند، مقصد وی در مسکو کجاست و او با چه افرادی در روسیه دیدار خواهد کرد. وی در پاسخ به سوال خبرنگاران بدون اشاره به هیچ جزئیاتی، اظهار داشت: «همه چیز درست خواهد شد. فکر می‌کنم اکنون ما باید بیشتر نگران وضعیت در مرزهای کشور با تاجیکستان باشیم.»

اگرچه هنوز هیچ جزئیاتی از سوی آتامبایف و اطرافیانش در این زمینه مطرح نشده است، و طی روزهای آتی این موضوع مشخص می‌شود، اما می‌توان چند سناریوی محتمل را در نظر گرفت. اولین و بدترین سناریو، روندی مشابه سرنوشت آقایف است. بدین ترتیب که در پرتو اعمال فشارهای گسترده دولت برای دستگیری آتامبایف و احتمال بروز مجدد درگیری و بی‌ثباتی در قرقیزستان، مسکو در پیشنهادی حمایتی، یک پناهندگی سیاسی برای آتامبایف در ازای عدم بروز بی‌ثباتی در قرقیزستان ارائه داده است. بدین ترتیب، دولت جین‌بیک‌اف نیز تا حدودی از گزند مخالفت‌های آتامبایف در امان مانده و یک اپوزوسیونِ جدیدِ حامی و مستقر در مسکو در این جمهوری شکل می‌گیرد.

سناریوی دوم که محتمل‌تر به نظر می‌‌رسد، چانه‌زنی‌های آتامبایف علیه جین‌بیک‌اف در مسکو برای بازگشت به قدرت است. رئیس‌جمهور سابق قرقیزستان به خوبی مطلع است که پس از دولت این کشور، تنها رای تعیین‌کننده و مهم در مسکو است. لذا، وی با اتکاء به ابزارهای سیاسی، اشتباهات احتمالی دولت جین‌بیک‌اف و احتمالا بزرگ‌نمایی برخی از تهدیدات متوجه منافع مسکو، سعی در جلب نظر مقامات کرملین برای برخورداری از چتر حمایتی آنان و بازگشت با قدرت بیشتر به بیشکک را دارد.

سومین سناریو که شاید کمی دور از ذهن باشد، رایزنی و پیگیری آتامبایف برای بازگرداندن عزیز باتوکایف است. بنا بر برخی منابع، وی اکنون در قلمرو روسیه به سر می‌برد. مادامی که اتهامات متعددی علیه آتامبایف مطرح می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها پرونده باتوکایف است، با یک اقدام هوشمندانه و موثر در بازگرداندن وی و اثبات بی‌گناهی خود بدون حضور در دادگاه، آن‌هم با پوشش ضعفی از سوی دولت قرقیزستان، می‌تواند به سادگی از تمام اتهامات دیگر وی را مبری کرده و شرایط مساعدی را برای بازگشت او به عرصه سیاست فراهم آورد.

انتهای پیام/