گزارش|نوملی‌گرایان ترکیه در برابر آزمونی مهم
دولت باغچلی در آستانه برگزاری کنگره فوق العاده حزب خوب٬ از یاران قدیمی‌اش خواسته این حزب را ترک کنند و به لانه اصلی خود بازگردند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ ملی‌گرایان راست افراطی در تاریخ معاصر ترکیه و به ویژه در 3 دهه اخیر٬ هیچگاه نتوانسته‌اند به قدرت برسند و مسیر سیاسی ترکیه را تعیین کنند، اما همواره توانسته‌اند قدرت خود را به عنوان یک عامل تاثیرگذار و پارسنگ حفظ کنند و با تصمیمات مهم٬ موازنه را تغییر دهند. آنها هدایت بخش مهمی از بدنه جامعه ترکیه را در دست دارند و گفتمان ملی گرایی ترکی را زنده نگه داشته‌اند.
گفتمان ملی‌گرایان راست افراطی ترکی نه تنها در تقابل با گفتمان ناسیونالیسم کُردی و خطرات پ.ک.ک٬ بلکه در تقابل با غرب‌گرایی و اندیشه‌های چپ نیز عمل کرده و بر اساس یک مبنای سنتی و تاریخی عثمانی٬ خود را بخشی از قدرت و نیروی محافظ ارزش‌ها و تفکرات دینی و اسلامی می‌داند، اما در تبلیغات و ایجاد جذابیت‌های فرهنگی و اجتماعی٬ توجه به نمادهای نژادی ترکی٬ نزد این جریان سیاسی٬ برجسته‌تر از آموزه‌های اسلامی است و این همان فاکتور مهمی است که آنان را از اسلام‌گرایان ملی‌گرا جدا می‌کند.
باغچلی٬ از شراکت در قدرت تا بیرون ماندن از پارلمان
حزب حرکت ملی در سال 1969 میلادی توسط یکی از ملی‌گراترین چهره‌های نظامی – سیاسی تاریخ ترکیه به نام سرهنگ آلپ ارسلان ترکش تاسیس شده و با وجود آن که دو پسر او نیز در این حزب عضو بودند، اما او به دولت باغچلی بیش از همه اعتماد داشت و او را برای رهبری ترکیه مناسب و محق می‌دید.
او تا زمان مرگ رهبر حزب بود و در سال 1997 میلادی٬ رهبری این حزب به دولت باغچلی سپرده شد.
پس از کنار نهاده شدن نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید ترکیه در جریان کودتای مدرن سال 1997 میلادی٬ فضا برای جان گرفتن حزب حرکت ملی مهیاتر شد و این حزب توانست در کنار حزب وطن به رهبری مسعود یلماز و حزب راه راست به رهبری بلنت اجویت٬ در دولت ائتلافی صاحب سهم شود.
اجویت در آن دوران نخست وزیر شد و باغچلی و ییلماز نیز به عنوان معاونین نخست وزیر قدرت گرفتند. اما این ائتلاف چندان دوام نیاورد و پس از ظهور حزب عدالت و توسعه٬ دولت به تنهایی در دست این حزب نوظهور قرار گرفت و حزب حرکت ملی نیز به خاطر عدم کسب حدنصاب آراء٬ از مجموع 550 کرسی مجلس٬ حتی یک کرسی نیز به دست نیاورد و بیرون از پارلمان ماند.
اما آتش زیر خاکستر به حیات سیاسی خود ادامه داد و در انتخابات سال 2007 میلادی توانست با کسب 71 کرسی دوباره به مجلس بازگردد.
وقتی که باغچلی٬ اردوغان را نجات داد
در سالیان اخیر و به ویژه پس از انتخابات سال 2014 میلادی که حزب عدالت و توسعه نتوانست به تنهایی دولت تشکیل دهد٬ این حزب حرکت ملی بود که به دادِ اردوغان و حزب حاکم رسید.
در سالیان گذشته و در چارچوب ائتلاف جمهور٬ این واقعه باز هم تکرار شد و حزب حرکت ملی به مهم‌ترین شریک حزب حاکم تبدیل شده و دیروز رجب طیب اردوغان به منظور مشورت با باغچلی در مورد برخی مسائل مهم٬ در منزل شخصی‌اش با او دیدار کرد.
این اولین بار بود که اردوغان برای دیدار با رهبر یک حزب٬ به خانه او می‌رفت.
در حیاط خانه باغچلی٬ مجسمه‌های دو بوزکورت یا گرگ خاکستری در طرفین اردوغان و باغچلی قرار دارد که مهم‌ترین نماد هویتی و نژادی ترک‌ها است و برخی از مخالفین و منتقدین٬ اردوغان را مورد انتقاد قرار داده و نوشتند که او به بهای حفظ قدرت٬ با ملی گرایان افراطی٬ متفق و همراه شده است.
داستان انشعاب
حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی به عنوان اصلی‌ترین کانون ملی‌گرایان مبتنی بر ناسیونالیسم و تفکر نژادی و هویتی ترکی٬ بدون مشکل و بدون بحران نبوده و تاسیس حزب خوب به عنوان انشعابی از حزب حرکت ملی٬ روشن‌ترین نمونه از مشکلات داخلی حزب حرکت ملی است.
در سال 2016 میلادی برخی از مهم‌ترین چهره‌های حلقه رهبری در حزب حرکت ملی٬ ساز مخالف نواختند. مهم‌ترین این افراد عبارت بودند از:
1. سینان اوغان از سیاست‌مداران جوان ملی‌گرا که در اغدیر و در فضای دوقطبی ترکی – کُردی پرورش یافت. اصالتاً اهل جمهوری آذربایجان است و در دانشگاه مسکو در رشته روابط بین‌الملل تحصیل کرده و از چهره‌های مهم حزب حرکت ملی بود.
2.کُرای آیدین٬ وزیر اسبق مسکن و شهرسازی در دولت ائتلافی اجویت. آیدین برای رهبری حزب حرکت ملی اصطلاحاً در آب نمک بود، اما همراهی او با مخالفین باغچلی٬ سرنوشت او را تغییر داد.
3.پروفسور یوسف حلاجی اوغلو از اساتید دانشگاه و از نظریه‌پردازان تز ضرورت توجه به احیای میراث عثمانی و استفاده از ظرفیت‌های هویت ترکی در بالکان و آسیای میانه.
4.پروفسور امید اوزداغ از اساتید دانشگاه و نظریه‌پردازان شناخت پ.ک.ک و راهکارهای مبارزه با ترور.
5.خانم مرال آکشنر وزیر کشور سابق ترکیه در دولت ائتلافی تانسو چیللر.
این افراد و هوادارانشان خواهان آن شدند که دولت باغچلی از مسند قدرت کنار برود و این مسئولیت را به فرد دیگری بسپارد.
اما باغچلی این پیشنهاد را نپذیرفت و تلاش مخالفین برای برگزاری کنگره نیز به جایی نرسید. به همین خاطر برخی از این افراد از حزب حرکت ملی اخراج و برخی نیز جدا شدند و حزب خوب را تاسیس کردند اما برخلاف انتظار٬ کرسی رهبری حزب جدیدالتاسیس نه به کورای آیدین بلکه به خانم آکشنر رسید.
جداشدن چهره‌های مهم و بروز چنین انشعابی برای حزبی که فقط 10 درصد از آرای مردم را در اختیار دارد٬ یک ضربه هولناک بود. اما باغچلی توانست حزب خود را نجات دهد و در انتخابات سراسری یک بار دیگر حد نصاب را به دست بیاورد.
حزب خوب و فضای سیاسی کنونی ترکیه
حزب خوب به عنوان کانون جدیدی از نوملی‌گرایان ترکیه٬ هنوز هم نتوانسته صاحب یک گفتمان و استراتژی جدید شود و خانم مرال آکشنر در انتخابات ریاست جمهوری٬ حاضر نشد پیشنهاد اطرافیان را برای معرفی عبدالله گل به عنوان نامزد مشترک مخالفین بپذیرد و شخصاً وارد کارزار انتخابات شد.
حالا و در آستانه چهارمین کنگره فوق‌العاده حزب خوب که فردا و پس فردا برگزار خواهد شد٬ آکشنر و یاران او در برابر آزمون بزرگی قرار گرفته‌اند. چرا که دولت باغچلی که قبلاً از رفقای جداشده کینه بزرگی به دل گرفته بود٬ حالا طرح و نقشه جدید در سر دارد و از یاران قدیمی خواسته به لانه اصلی خود بازگردند.
درخواست باغچلی برای بازگشت کادرهای عالیرتبه و هواداران به حزب حرکت ملی٬ از اهمیت سیاسی بالایی برخوردار است و این خبر امروز در صفحه نخست بسیار از روزنامه‌های ترکیه قرار گرفته است.
با این حال٬ روزنامه ینی چاغ به عنوان ارگان اصلی حزب خوب٬ اعلام کرده که هواداران این حزب٬ نه باغچلی را جدی می‌گیرند و نه درخواست‌های او را.
حزب خوب٬ قبلاً دوبار در همان ماه‌های نخست تاسیس٬ سابقه قهر کردن خانم آکشنر و بحران در رهبری را تجربه کرده است. حالا باید دید آیا در کنگره جدید حزب٬ موازنه قدرت بین شاگردان سابق باغچلی تغییر پیدا می‌کند و این حزب برنامه جدیدی برای مدیریت مقاطع حساس پیش رو خواهد داشت یا این که سکان همچنان در اختیار آکشنر خواهد بود و حزب خوب با همین شیوه فعلی به راه خود ادامه خواهد داد.
انتهای پیام/
