گزارش| آمریکا عامل نابودی پیمانی کلیدی در عرصه کنترل تسلیحات
پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط که سنگ زیربنای سیستم کنترل تسلیحات در جهان بود، بعد از ۶ ماه تبادل اتهامات متقابل بین روسیه و آمریکا به تاریخ پیوست اما فروپاشی این توافقنامه می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پیمان نابودی موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط که در سال 1987 بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی امضاء شده بود و یکی از سنگ‌های زیربنای سیستم کنترل تسلیحات در جهان بود، روز جمعه، دوم آگوست (11 مرداد ماه) به ابتکار عمل طرف آمریکایی به طور رسمی موجودیت خود را از دست داده و به تاریخ پیوست.
وزارت امور خارجه روسیه و آمریکا روز گذشته از توقف اجرای این پیمان خبر دادند. البته مقامات مسکو و واشنگتن پیش از این تولید و آزمایش موشک‌هایی که تاکنون در چارچوب این توافقنامه مهم دوجانبه ممنوع شده بود، را اعلام کرده بودند.
پیشنهاد روسیه به آمریکا و ناتو درباره تعیین مهلت قانونی برای استقرار موشک‌های برد متوسط
این در حالی است که "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در مصاحبه با خبرگزاری «تاس» اعلام کرد که مسکو به آمریکا و ناتو پیشنهاد می‌کند تا به موازات روسیه مهلت قانونی برای استقرار موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط تعیین کنند.
وی یادآور شد: «هیچکس مسئله توافق درباره کنترل تسلیحات را از دستور کار حذف نکرده، البته ما، همانطور که رئیس جمهور پوتین در اول ماه فوریه سال جاری اعلام کرد، دیگر مبتکر انجام مذاکرات با آمریکایی‌ها نخواهیم بود ولی به آمریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو پیشنهاد کرده‌ایم که امکان اعلام مهلت قانونی برای استقرار موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط، همانطور که ما اعلام کرده‌ایم، را مشخص کنند.»
ریابکوف در عین حال یادآور شد که مسکو قصد ندارد به اظهارات مقامات ناتو درباره عدم استقرار موشک‌های هسته‌ای در اروپا اعتماد کند، چرا که ناتو به طور مکرر وعده‌ها و تعهدات خود را نقض کرده و مسلماً مسکو دیگر نمی‌تواند به اظهارات آنها اطمینان داشته باشد.
معاون وزیر خارجه روسیه همچنین گفت: «آمریکا با از بین بردن توافقات بسیار مهمی در عرصه کنترل تسلیحاتی، از جمله پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط، در نهایت به منافع خود واشنگتن آسیب می‌رساند. هرچند این مسئله تاثیر بسیار منفی بر امنیت راهبردی جهان نیز خواهد داشت.»
به گفته وی، مسکو ادعاهایی نسبت به واشنگتن دارد که بسیار بیشتر از ادعاهایی است که طرف آمریکایی علیه روسیه مطرح کرده و این ادعاها تمامی قابل اثبات هستند.
روزنامه «کامرسانت» در همین زمینه نوشت: اکنون خطر بروز مسابقه تسلیحاتی جدید از این لحاظ افزایش پیدا می‌کند که خطر سرنوشت مشابهی آخرین توافقنامه دوجانبه روسیه و آمریکا در عرصه سلاح‌های هسته‌ای یعنی پیمان مربوط به کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی معروف به «استارت-3 » را نیز تهدید می کند.
در این رابطه، نقش آفرینان خارجی به دو اردوگاه تقسیم می شوند: طرفداران مواضع آمریکا که از جمله آنها دو کشور ژاپن و لهستان هستند و طرفداران روسیه که دو کشور چین و ایران هستند. مقامات پکن و تهران در این مسئله کاملاً طرف روسیه را گرفته و از دولت آمریکا خواسته‌اند تا به تعهدات خویش در چارچوب این توافقنامه پایبند بماند.
روسیه و آمریکا، هر یک طرف مقابل را مسئول فروپاشی پیمان موشکی معرفی می‌کنند
به نوشته کامرسانت، امید برای نجات یکی از توافقات کلیدی تاریخی بین مسکو و واشنگتن دیگر از بین رفته است. "مایک پامپئو" وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه در پیامی توئیتری نوشت: در تاریخ دوم ماه فوریه سال 2019 آمریکا به روسیه 6 ماه فرصت داده بود تا به اجرای تعهدات خویش در چارچوب پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه متوسط بازگردد که روسیه از آن سر باز زده و اکنون این پیمان دیگر قابلیت اجرایی خود را از دست داده است.
پاسخ وزارت خارجه روسیه نیز به این مسئله کاملاً شدیداللحن بود. در بیانیه‌ای در این رابطه اعلام شد که مسکو خروج واشنگتن از پیمان نابودی موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط را اشتباهی بسیار جدی تلقی می کند که گویای خطی مشی در پیش گرفته دولت آمریکا در از بین بردن تمامی توافقات بین المللی است که به نفع خود نمی‌داند.
بر اساس این اطلاعات، دولت آمریکا آگاهانه مدت زمان زیادی است که روی ایجاد یک فضای اطلاعاتی خاص پیرامون پیمان نابودی موشک‌ها کارکرده و یک بحران مصنوعی پیرامون این توافقنامه به وجود آورده و در این راستا از اقدامات تبلیغاتی مشخص، اخباردروغ و اطلاعات نادرست درباره اینکه گویا روسیه این پیمان را نقض کرده استفاده کرده است. در حالی که خود ایالات متحده سالهای زیادی است که نگرانی‌های طرف روسی درباره استقرار پایگاه‌های نظامی آمریکایی در خاک اروپا که می‌توانند موشک‌های دارای برد متوسط در آنها مستقر شوند را نادیده گرفته است.
به عقیده مقامات دیپلماتیک روس، آمریکا برای نخستین بار نیست که چنین برخورد نادرستی را با توافقات بین المللی که شرایط آن مورد رضایت واشنگتن قرار ندارد، انجام می‌دهد و پیش از این نیز از پیمان سپر ضدموشکی خارج شد. و اکنون هم خروج آمریکا از پیمان نابودی موشک‌ها منجر به از بین رفتن سیستم کنترل تسلیحات در جهان خواهد شد و مسئولیت افزایش وخامت اوضاع در جهان تنها بر عهده مقامات واشنگتن خواهد بود.
به‌رغم امیدواری آمریکا، چین علاقه‌ای به پیوستن به روند کاهش تسلیحات راهبردی ندارد
"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه در جمع خبرنگاران در کاخ سفید اعلام کرد که روسیه و ایالات متحده می‌توانند به توافقات جدیدی درباره ادامه محدودسازی و کاهش تسلیحات هسته‌ای دست یابند.
وی گفت: «اگر ما بتوانیم پیمان جدیدی با روسیه درباره کاهش تسلیحات هسته‌ای منعقد کنیم، این مسئله برای همه جهان بهتر خواهد بود و من واقعا اطمینان دارم که چنین اتفاقی خواهد افتاد. ما این مسئله را مورد بررسی قرار داده‌ایم.»
ترامپ یادآور شد که وی در تماس با روسای جمهوری روسیه و چین دورنمای ادامه کاهش تسلیحات هسته‌ای، از جمله مشارکت چین در این توافقنامه را مطرح کرده است و به گفته وی، چین و روسیه از این مسئله استقبال کرده و او معتقد است که چنین توافقنامهای منعقد خواهد شد.
رئیس جمهوری آمریکا تاکید کرد: «چنین مسئله‌ای به نفع سایر کشورهای جهان است و اگر ما بتوانیم هزینه‌های نظامی خود را از طریق امضای چنین توافقنامهای با روسیه و چین کاهش دهیم، برای همه جهان خوب خواهد بود.»
ترامپ در تفسیر خروج آمریکا از پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط نیز مانند سایر مقامات آمریکایی مسکو را به نقض مفاد این پیمان متهم کرده و گفت: «آنها روسها به تعهدات خویش در چارچوب این پیمان که امروز مدت اجرای آن به پایان رسید، عمل نکردند. من به شما این را می‌گویم اگر آنها تعهدات خود را اجرا نکنند، ما نیز همین کار را می کنیم. ما همیشه باید رهبری کنیم. ما باید سلاح‌های هسته‌ای جدیدی در اختیار داشته باشیم.»
"هوگان گیدلی" معاون سخنگوی کاخ سفید نیز در این رابطه اعلام کرد که واشنگتن ترسی از مسابقه تسلیحاتی با مسکو پس از خروج از پیمان نابودی موشک‌ها ندارد، برای اینکه رئیس جمهوری آمریکا روابط خوبی با ولادیمیر پوتین دارد. وی پیمان موشکی را سندی متعلق به دوران جنگ سرد نامید و تاکید کرد: «مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا به این نکته اشاره کرده که مسئولیت توقف این پیمان بر عهده روسیه است و مقامات مسکو این امکان را داشتند که روی این پیمان کار کرده و اجازه دهند تا بازرسان آمریکایی به تاسیسات موشکی آنها دسترسی داشته باشند، ولی چنین کاری را نکردند.»
اما برغم ابراز امیدواری دونالد ترامپ، مقامات چین از قبل اعلام کرده‌اند که علاقه‌ای به انعقاد توافقنامهای سه جانبه در زمینه کنترل تسلیحات ندارند.
"آندری باکلیتسکی" مشاور مرکز تحقیقات سیاسی روسیه در این رابطهگفت: «اولاً تسلیحات نظامی چینی با امکانات موشکی آمریکا و روسیه کاملاً متفاوت است. دوماً، تعداد موشک‌های آمریکایی و روسی بسیار بیشتر است به همین دلیل واضح است که مقامات پکن تمایلی برای چنین توافقی ندارند.»
این کارشناس یادآور شده که چین زمانی آماده بررسی امکان توافقاتی درباره کنترل کنترل موشک‌های برد کوتاه و متوسط بود، ولی آنها می خواستند که نه تنها موشک‌های استقرار زمینی، بلکه موشک‌های استقرار هوایی و دریایی که پیمان نابودی موشک‌ها بین روسیه و آمریکا شامل آنها نمی شود و آمریکایی‌ها تعداد زیادی از آنها را در اختیار دارند نیز در این توافقنامه گنجانده شود. ولی چنین شرطی هرگز مورد رضایت مقامات واشنگتن قرار نمی گیرد.
آمریکا از تمامی توافقات بین المللی که به ضررش است خارج می‌شود
"کنستانتین کاساچوف" رئیس کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه چنین ابراز عقیده کرده است که "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا با اعلام اعمال بسته دوم تحریم‌ها علیه روسیه در رابطه با قضیه «مسمومیت اسکریپال»، در واقع می‌خواهد عدم اجرای تعهدات بین المللی واشنگتن از جمله در رابطه با پیمان نابودی موشک های برد کوتاه و متوسط و توافقنامه هسته‌ای با ایران را تحت شعاع قرار دهد.
این سناتور گفت: «برای آمریکا بسیار مهم است که نشان دهد روسیه همه توافقات بین المللی و قوانین آمریکا در آن نقض را می کند. به همین دلیل تحریم‌های جدید آمریکا بر اساس قانون مصوبه سال 1991 درباره کنترل سلاح‌های شیمیایی و میکروبی اعمال خواهد شد. این در حالی است که واشنگتن به سیاست تحمیل قوانین داخلی آمریکا بر کشورهای دیگر ادامه می دهد و تلاش می کند از آن به عنوان حربه‌ای برای عدم اجرای تعهدات بین المللی خود ایالات متحده استفاده کند.»
"ولادیمیر جباروف" نائب رئیس کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه نیز در این زمینه یادآور شده که توقف اجرای پیمان موشکی از طرف روسیه در واقع پاسخ مسکو به اقدام آمریکا بوده است، در حالی که آمریکایی‌ها سعی می کنند تا روسیه را مقصر در این مسئله جلوه دهند.
این سناتور بلندپایه یادآور شد، زمانی که پیمان موشکی بین مسکو و واشنگتن امضا می‌شد چین و هند چنین تسلیحاتی را در ارتش خود نداشتند، ولی اکنون آنها به این سلاح‌ها مجهز هستند و به همین دلیل هم آمریکایی‌ها می‌خواهند تا توافقنامه جدیدی با حضور این کشورها امضا کنند.
"ایگور مارازوف" عضو شورای فدراسیون روسیه هم در گفتگو با این خبرگزاری چنین ابراز عقیده کرد که توقف رسمی اجرای پیمان موشکی، نظم جهانی کنونی را از بین میبرد. به گفته وی، این موضع‌گیری دونالد ترامپ و تندرویان پنتاگون است که جان بولتون بر آن اصرار دارد. وی پیش از این نیز اذعان کرد که این توافقنامه منافع آمریکا را شامل نمی شود و به همین دلیل دولت ترامپ اقدامات پیگیرانه‌ای را برای از بین بردن آن در پیش گرفت که البته این مسئله منجر به تخریب نظم جهانی کنونی و کل سیستم امنیت بین‌المللی خواهد شد.
"آلکسی چیپا" نائب رئیس کمیته امور بین الملل دومای روسیه نیز با این عقیده موافق بوده و گفته است که فروپاشی پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط به ابتکارعمل آمریکا، باعث مسابقه تسلیحاتی و بی‌ثباتی، در وهله نخست در قاره اروپا خواهد شد.
وی گفت: «مسلماً از بین رفتن پیمان موشکی که از دهه 70 قرن گذشته بر روی آن کار (کاری طولانی و پر دردسر) شده بود، ضربه سنگینی به کل سیستم امنیتی جهان وارد می کند. پایان این توافقنامه مهم راهبردی منجر به آغاز دور جدید مسابقه تسلیحاتی و تلاش برای به دست آوردن انواع جدید سلاح خواهد شد، که در وهله نخست منجر به بی ثباتی امنیت در اروپا می شود.»
پیمان مربوط به نابودی موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط، در تاریخ 8 دسامبر سال 1987، توسط "میخائیل گورباچف" رئیس جمهوری اتحاد جماهیر شوروی و "رونالد ریگان" رئیس جمهوری آمریکا در واشنگتن به امضاء رسید که بر اساس آن، دو طرف موظف شدند موشک‌های دارای برد کوتاه از 500تا هزار کیلومتر و موشک‌های دارای برد متوسط از هزار تا پنج هزار کیلومتر استقرار زمینی را منهدم کنند. پس از امضای این پیمان، اتحاد جماهیر شوروی 1846موشک و طرف آمریکایی 846موشک خود را اکثر آنها در خاک اروپا مستقر شده بودند را از بین بردند.
"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا در اواخر سال گذشته توقف اجرای تعهدات این کشور در چارچوب این پیمان را اعلام و از آغاز تشریفات شش ماهه برای خروج از آن خبر داد.
"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه نیز در اوایل ماه مارس در واکنش به این اقدام دولت آمریکا ، حکم توقف اجرای تعهدات این کشور در چارچوب این توافقنامه را داد. پوتین همچنین دستور داد مسکو دیگر مبتکر انجام هیچ مذاکره‌ای در این رابطه نباشد. بعد از آن در ماه ژوئن هر دو پارلمان سفلی و اعلای روسیه پیش نویس قانون ارائه شده از سوی ولادیمیر پوتین درباره توقف مشارکت روسیه در این پیمان را به تصویب رساندند. سپس رئیس جمهوری روسیه در تاریخ سوم ماه جولای (12 تیرماه) این سند را امضاء کرد و بدین ترتیب این قانون قابلیت اجرایی پیدا کرده است.
انتهای پیام/