عدم نظارت و سانسور درست محتواهای خارجی آسیب جدی به خانواده‌ها می‌زند/ نبود سریال‌های ایرانی در اپیدو علت دارد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، سرویسهای VOD یکی از مهمترین بستر‌های پخش و تماشای محتوا در کشور است که این‌روزها با اقبال گسترده مخاطبین این حوزه مواجه شده است. فیلم‌ها و سریال‌های زیادی هر هفته در شبکه نمایش خانگی وارد می‌شوند که در این درگاه‌ها نیز به نمایش درمی‌آیند. اما در میان این رسانه‌ها بعضا درگاه‌هایی هستند که کمتر محتوای ایرانی مانند سریال‌های روز را بارگذاری می‌کنند و بیشتر از محتوای خارجی استفاده می‌کنند. یکی از این رسانه‌ها سرویس APPIDO است که طی چند سال گذشته در قالب وبسایت و اپلیکیشن به کاربران خود خدمات ارائه میکند. در گفتگوی زیر با مدیران این رسانه درباره تاریخچه و چیستی VOD پرداختیم و درباره علت عدم اقبال و رویکرد این رسانه به فیلم‌ها و سریال‌های اینترنتی پرداختیم. مساله اصلی تسنیم بررسی اینکه آیا رسانه مذکور معتقد به وجود سرمایه‌های مشکوک در فضای تولیدی فعلی است و نمی‌خواهد با سرمایه‌گذاران و پول‌های مشکوک همکاری کند بود که با آنان گفتگو کرد.

لطفا درباره تاریخچه این نسل از رسانه‌های نوین بگویید و اینکه در کشور ما از چه تاریخی وارد شد؟

کارجو مدیر محتوای رسانه اپیدو: VOD را باید نسل بعدی تلویزیون کابلی دانست چیزی که اصلا در ایران به وجود نیامد. در پخش تلویزیونی شما باید برای دیدن برنامه مورد علاقه خودتان وقتی که قرار است آن را نمایش دهند را تنظیم کنید و آن را تماشا کنید ولی در تلویزون‌های کابلی اینگونه نیست و شما می‌توانید هر وقت که خواستید آن را تماشا کنید. البته تلویزیون کابلی همان طور که از اسمش مشخص است احتیاج به یک بستر سخت افزاری گران و شبکه اتصالاتی مجزا دارد . بعد یک شرکت به نام نتفلیکس آمد که در ابتدای فعالیت  فیلم‌ها را روی دیسک رایت می‌کرد و بیننده بعد از دیدن برنامه آن را به صندوق‌های ارجاعی می‌انداخت تا به دست شرکت بازگردد. زمانی که نتفلیکس محتواهای خودش و نحوه دسترسی آنها را بر روی شبکه جهانی اینترنت برد اولین VOD شکل گرفت.

این شرکت در ابتدا به صورت مغازه‌های بزرگ اجاره فیزیکی دیسک بود که رقبای دیگری هم مانند بلاک باستر را داشت. البته الان این نحوه کار رسما مرده است و سهم بسیار کمی از بازار نمایش را دارد. زمانی که اینترنت گسترش یافت، دیدند که می‌ شود فیلم‌ها را به راحتی برای مشتریان  به صورت آنلاین پخش کرد. برای این کار اول اشتراک تهیه می­شد و بعد از آن شما می‌توانستید فیلم را به صورت استریم، یعنی هر وقت و هر جا با کیفیتی متناسب با سرعت اینترنت خود تماشا کنید.                                                                                                                        
این شرکت بازار جدیدی را خلق کرد و با تمام کمپانی‌های بزرگ فیلمسازی آمریکا قرار داد بست و توانست گسترده ترین بانک فیلم های سینمایی را برای پخش در اینترنت اجاره کند. این روال باعث شد تا این شرکت بتواند جزو پرسود ترین کمپانی‌های سرویس تماشای فیلم وسریال در آمریکای شمالی و سپس دنیا شود.

الان هم در تمام دنیا با کشورها و استودیوهای فیلمسازی قرارداد بسته و قرار است برای آنها تامین هزینه ساخت محتوای اختصاصی کرده و سپس آن را پخش و توزیع بکند.  این شرکت به شدت دنبال این است که اگر طرح خوبی وجود دارد برای ساخت آن تامین سرمایه بکند. یک شوخی در هالیوود وجود دارد که هر طرحی ببری برای نتفلیکس آن را می‌سازند؛ و اگر آن را بردی و نساختند بدان که طرح شما خیلی بد است. دلیلش این است که  برای نتفلیکس محتوای اختصاصی خیلی مهم است و هیچ چیز نمی‌تواند برای آن جای محتوای اختصاصی را بگیرد. به زودی قراردادهای نتفلیکس با چند کمپانی بزرگ هالیوود تمام می شود و آنها که خود به فکر تاسیس VOD های اختصاصی برای محصولات خود گرفته اند، اگر تمدید نکنند برای نتفلیکس ضربه بزرگی است. برای همین این شرکت تلاش دارد تا جایی که ممکن است محصولات اختصاصی داشته باشد و اجازه ندهد خالی شدن بانک محتوایش به چشم بیاید.

اگر قرار باشد که مثلا نتفلیکس بیاید در کشور ما و فیلم بسازد، با موانعی روبرو خواهد بود که یکی از آنها عدم پذیرش در نوع محتوا می باشد با فرهنگ ملی و دینی ما مغایرت فراوان دارد.

احمدی مدیر رسانه اپیدو: چالش اصلی در مسیر توسعه، نظارت و هدایت سرویس ها، نظام مقررات گذاری برای این نوع فعالیت­ها می باشد که در این میان نظام مقررات­گذاری دولتی یا حکومتی از همه مهم تر می باشد. با توجه به ضعف های نظام مقررات گذاری چالش های گسترده ای را برای فعالان این عرصه ایجاد نموده است.

به نظر می­رسند نظام مقررات­گذاری باید توسط مجلس شورای اسلامی اصلاح گردد تا فعالان این عرصه خودشان بتوانند با هدایت و حمایت دستگاه حاکمیت فعالیت مناسبی را به سرانجام برسانند. متاسفانه در بخش مجوزدهی هم ساز و کار مشخصی وجود ندارد و دستگاه های دولتی و حاکمیتی بدون در نظر گرفتن اقتضائات و تحولات رسانه ای امروز مجوزهایی صادر می کنند که نگاه درستی به این عرصه در کشور وجود ندارد. بنابراین لزوم تدوین قوانین مناسب با حضور فعالان فرهنگی، دستگاه های قانون گذار و شرکت های فعال در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات می توانند در کنار دستگاه­های متولی در این حوزه به بهبود فعالیت کمک خواهد کرد. در کنار همه این مباحث نبود رویه­ای مشخص برای حمایت های دولتی از سرویس های دارای مجوز و عدم نظارت به اینگونه فعالیت ها می تواند منجر به تعطیلی بعضی از کسب و کارهای نوپا و دارای مجوز گردد.

به نظر می رسد لزوم مقررات گذاری در تأمین و ارائه محتوا در VOD یکی از اساسی ترین کارهایی است که باید توسط دستگاههای قانون گذار و حاکمیت در دستور کار جدی خویش قرار دهند. در حال حاضر ارائه کنندگان این بسترها به لحاظ حقوقی نیاز به تدوین آئین نامه و دستور العمل هایی دارند تا بتوانند در مسیر فعالیت های خویش توانمند گردند.

به نظر می رسد بررسی و استفاده از تجربیات سایر کشور ها در این حوزه و همچنین ارزیابی درصد تاثیرات فرهنگی و اجتماعی داخل کشور می تواند بسیار موثر واقع گردد.

از تاریخچه اپیدو و اینکه ایده این کار از کجا شروع شد و در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد بگویید.

لک (مدیر عامل شرکت توسعه ایده راشا): مالکیت سرویس اپیدو متعلق به شرکت توسعه ایده راشا می باشد که توسعه فنی این پلتفرم در سال 94 آغاز گردید. سامانه چند رسانه ای اپیدو که در قالب اپلیکیشن و وبسایت ارائه می گردد مجموعه متنوعی از محتوای سرگرمی، آموزشی و مستند است که با بهره گیری از جدیدترین فناوری هوشمند تطابق سرعت اینترنت (استریمینگ) برای کاربران این امکان را فراهم میکند که از تجربه کاربری خود لذت بیشتری ببرند.

اگر اشتباه نکنم بخشی از محتوا را هم حوزه هنری به اپیدو ارائه داد؟ مانند فیلم‌های قدیمی که با کیفیت بسیار خوب ارائه شد؟

لک: بله، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری به عنوان یکی از منابع ارزشمند و غنی محتوا در کشور به عنوان یکی از تأمین کنندگان اصلی محتوای سرویس اپیدو ما را همراهی کردند و این حمایت موجب شد در مدت زمان کوتاه سرویس اپیدو سهم بازار مناسبی کسب و جایگاه خود را در بازار تثبیت نماید. رشد این سرویس بر اساس شاخص های هدف گذاری شده در دوره های معرفی، رشد محقق و متأسفانه در دوران بلوغ بر اساس تهدیدات محیطی دچار مشکلاتی گردید.

چرا اپیدو مانند برخی دیگر از VODها سریال‌های ایرانی را کار نمی‌کند؟

لک: معتقدم ارزش هر سرویس ابتدا به تجربه کاربری آن وابسته است که می بایست در این خصوص نظر کاربران نهایی را جویا شد. متأسفانه ورود سرمایه­‌هایی بسیار بالاتر از ظرفیت بالقوه این اکو سیستم (هر چند سالم) و عدم نظارت متولیان این امر به سبب خلاء قوانین و عرف حاکم بر بازار موجب بروز سرمایه‌­سالاری در حوزه تامین محتوا و عدم امکان رقابت برای شرکت های متوسط در این حوزه گردیده است. در تمام دنیا قوانینی برای جلوگیری از ایجاد انحصار در بازار و کنترل آن وجود دارد. طبیعتاً کاربران فشار خود را به واسطه انتظاری که بابت کیفیت ، اعتبار و دوام هر محصول از عرضه کننده دارند را تحمیل می نمایند. البته که این فشار تا حد زیادی ناشی از افزایش دانش کاربران نسبت به توسعه روز افزون فناوری و تولیدات محتوا شکل می گیرد. با توجه به این که محصولات عرضه شده را به لحاظ فنی و قیمت ارائه می توانیم تا حدی همگن فرض نمائیم لذا رقابت اصلی در این بازار به ناچار در حوزه محتوا خواهد بود و با ورود سرمایه های کلان مورد اشاره، این بازار به سمت انحصار چندتایی (اولیگوپلی) سوق پیدا خواهد کرد.

دلیل اصلی عدم به روز بودن محتوای داخلی در سایت اپیدو نیز ناشی از شرایط حاکم بر وضع موجود بازار است که به صورت مبسوط تشریح گردید.

بررسی فروش محصولات سینمایی و پخش خانگی در سال­های گذشته اطلاعات مناسبی در اختیار ما خواهد گذاشت.

افزایش ده‌­ها برابری قیمت محتوا طی یکسال ناشی از چیست؟ آیا مشکل اصلی این حوزه قانون گذاری و متولیان قانونی این حوزه است؟

احمدی: بله و برای همین الان دقیقا معلوم نیست که متولی این حوزه کجا است. حتی در برخی از مواقع شورای فضای مجازی هم ورود می‌کند. ساختار مشخصی دقیقا وجود ندارد و هر کدام از این نهادهای محترم مقرراتی را مخصوص به خود دارند که می‌تواند با دیگری فرق داشته باشد. گاهی یک نفر شاید از هر دو طرف مجوز بگیرد مثلا امکان دارد فیلمی با قوانین یکی از نهادها کاملا همراه نباشد و مورد مواخذه قرار بگیرد برای همین از نهاد دیگر هم مجوز می‌گیرد. چون هرکدام از این سازمان‌ها بخش‌های نظارتی خاص خود را دارند.

بیشترین مجوزهای صادر شده در این میان متعلق به سازمان تنظیم مقررات صداوسیما است و به نوعی در حال تکمیل کردن قانون گذرای این حوزه است. این که آیا یکی از شرکت‌های این حوزه رفته باشد هم از صداوسیما و هم از وزارت فرهنگ مجوز گرفته باشد اشکال دارد یا نه را نمی‌دانم؛ آنچیزی که معلوم است این است که قانون گذار دارد راه را اشتباه می‌رود. چون زمانی که من به عنوان بخش خصوصی یک زیرساختی را فراهم می‌کنم تا خانواده ها بیایند و بنشینند فیلم سینمایی من را ببینند مقصر نیستم، مقصر نهادهایی هستند که معلوم نکرده‌اند که من از کدام بخش باید تبعیت کنم و قوانین را طبق برنامه ریزی آن‌ها انجام دهم. پس من اگر رفتم و از هر دوجا مجوز گرفتم اشکالی به من بخش خصوصی وارد نیست. این امر مساله­ای است که باید مجلس ورود کند تا معلوم شود که متولی اصلی این حوزه کیست؟

مشکل دیگر این حوزه مساله محتوا است زمانی که قوانین مربوط به حوزه محتوا کاملا روشن نباشد آن وقت باز دوگانه کاری پیش می‌آید معلوم نمی‌شود که مثلا پوشش را به چه نوعی باید رعایت کنم. در وزارت فرهنگ به یک نوعی است در سازمان صداوسیما به نوع دیگر یا برای فیلم سیاسی در وزارت فرهنگ یک تعریفی وجود داشته باشد در صداوسیما تعریفی دیگر. پس اگر قوانین کسب و کار در این حوزه روشن نشود قطعا کسب این شرکت‌های خصوصی هم دچار مشکل خواهد شد. نمی‌شود امروز من یک سریالی را کار کنم و بعد فردا سازمان تنظیم مقررات بگوید آن را بردار. مدیر محتوای سایت ما مثلا مجبور است یکبار از دید وزارت فرهنگ مساله پوشش را بررسی کند یکبار از دید سازمان تنظیم مقررات.

شما می‌دانید که اثر این محتوا در حوزه خانواده‌ها است. خانواده‌ای که می‌‌آید و فیلم من را می‌بیند به من اعتماد کرده است اگر نگاه دقیقی نسبت به موضوع خانواده و خصوصا کودک و نوجوان وجود نداشته باشد می‌تواند اتفاقات بدی بیافتد حتی باید گفت که عده‌ای با هدف ارائه محتوا به لحاظ صرفا کمی، محتواهایی را در سرویس خود اکران می‌کنند که از نظر فرهنگ حاکم در خانواده و به لحاظ اخلاقی چندان مورد پسند نیست.

پس در هرحال اگر قوانین و نظارت‌ها درست و متقن باشد می‌تواند از هم از ورود سرمایه‌های مشکوک جلوگیری کند و هم زمانی که سرمایه درست وارد شده باشد آن را کنترل کند تا یک رقابت و بازار صحیح و برابر ایجاد شود.

درباره فعالیت و روندی که برای محتواهای خارجی وجود دارد بگویید که به چه صورتی است؟‌ در برخی از رسانه‌ها فیلم‌های فوق‌العاده غیر اخلاقی منتشر شده است که جای تعجب داشت و بعدا با تذکر فیلم را برداشتند.

کارجو: ما روی محتواشناسی اپیدو خیلی کار می‌کنیم و هر فیلمی را بارگذاری نمی‌کنیم و روی محتوای سایتمان بسیار حساسیت داریم. فیلم‌ها را از زمان پخش تریلر و اکرانش دنبال می‌کنیم. زمانیکه نسخه کیفیت پرده آن در سایت‌ها می‌آید آن‌ها را بازبینی می‌کنیم و از فضای آن باخبر می‌شویم که مثلا مشکل خاصی مانند ضد دینی و ملی نباشد بعد از آنکه نسخه باکیفیت آن رسید بهترین آن را دانلود می‌کنیم و با زیرنویس صحیح از نظر واژگان و ادبیات فارسی آن را بارگذاری می‌کنیم. بخوام براتون  مثال بزنم مثلا فیلمی برای کودکان بود که در آن یک شخصیت کودک با دو پدر بود مشخص بود که والدین او هم‌جنس‌گرا هستند، خوب ما یا باید این سکانس را حذف کنیم و  یا اصلا فیلم را نمایش ندهیم. این چیزی نیست که برای کودکان قابل فهم باشد. به هر حال باید همیشه چنین مسائلی را قبل از پخش در VOD بررسی و تصحیح کرد.

آیا از وضعیت فعلی خود راضی هستید و برای آینده خود در این بازار چه برنامه ریزی دارید؟

طبیعتاً  بدلیل عدم تحقق اهداف ترسیمی این سرویس و فاصله با وضعیت مطلوب رضایت نداریم. اما وجود کاربران وفادار ما را در ادامه راه امیدوار نگه داشته است. اگر موانع توسعه این جنس سرویس­ها که به تشریح آن پرداختیم مرتفع نگردد، متأسفانه پیش بینی میشود در این بازار شاهد انحصارگرایی خواهیم بود.

انتهای پیام/