عقب‌نشینی «فندقلو» در مقابل تخریب‌ها؛ میراث بزرگ طبیعت اردبیل نیازمند مراقبت است
در حالی که گفته می‌شود جنگل فندقلو خواستگاه فندق کشور و یکی از مراکز تنوع گونه‌های گیاهی است، هیچ برنامه جامعی در مقابل حجم گسترده‌ای از تخریب‌ها به اجرا درنیامده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، جنگل فندقلو یکی از مهمترین پوشش‌های گیاهی کشور است که از آن به عنوان شناسنامه گونه فندق ایران یاد می‌شود.
این جنگل در 25 کیلومتر مربع در ورودی شهر اردبیل از سمت نمین و آستارا واقع شده و به پوشش‌های جنگلی استان گیلان متصل است.
بیش از 19 گونه جنگلی شامل فندق، سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی در این جنگل شناسایی شده که به دلیل اینکه درختچه‌های فندق گونه غالب و پرتراکم جنگل است از گذشته نام آن فندقلو یعنی سرشار از فندق است.
با وجود اینکه جاذبه‌های پوشش گیاهی این جنگل توجه محققان را به خود جلب کرده است، تخریب تدریجی جنگل به شکل‌های مختلف طی سال‌های اخیر شدت یافته و برخی کارشناسان واژه نابودی را برای سطح تخریب‌ها به کار می‌برند.
ذخیره ژنتیکی کمربند درختچه‌ای
اهمیت فندقلو از این رو است که به اعتقاد کارشناس محیط زیست جنگل فندقلو یکی از ذخایر ژنتیکی در کشور و حتی قاره آسیا به لحاظ درختچه‌های آن محسوب می‌شود.
مسعود لاهوت با توجه به شکل‌گیری کمربند جنگل‌های درختچه‌ای بعد از عصر یخبندان، افزود: بخشی از این کمربند به دلیل تخریب زیستگاه‌ها تخریب شده و لکه‌هایی از آن باقی مانده است.
وی با بیان اینکه تنوع درختان، موجب تنوع زیستی جانوران می‌شود، اضافه کرد: فندقلو منطقه اکوتن( مرز بین دو زیستگاه) محسوب می‌شود و مز بین جنگل‌های هیرکانی و سایر زیستگاه‌ها است.
لاهوت تصریح کرد: در این منطقه تنوع قابل توجهی از پستانداران و پرندگان دیده می‌شود که به همراه مجموعه مناظر طبیعی یکی از جاذبه‌های طبیعت گردی استان اردبیل محسوب می‌شود.
از سویی رئیس جهاد دانشگاهی واحد استان اردبیل نیز در اهمیت این جنگل تصریح کرد: فندقلو خواستگاه فندق کشور و مرکز تنوع فندق جهان است و بیش از 70 گونه فندق در آن شناسایی شده که 8 مورد از آن در سطح بالایی مقاوم به سرمازدگی است.
خودمراقبتی جنگل بیش از مراقبت انسان‌ها
مهران اوچی افزود: در اهمیت گونه‌های منحصر به فرد فندق همین بس که در سرمازدگی سال گذشته این جنگل از سرمازدگی آسیب ندید.
وی اظهار کرد: ژنوتیپ‌های فندق به حدی منحصر به فرد است که با وجود اینکه خسارت سرمازدگی 80 میلیارد تومان بود اما در این جنگل ما شاهد آسیب درختان نبودیم.
مطابق اظهار نظر کارشناسان، خود مراقبتی فندقلو به مراتب بیشتر از مراقبت انسان‌ها است. این جنگل طی دهه‌های اخیر به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تعریف شده اما در مقابل صیانت از طبیعت آن تخریب‌های گسترده، تکه تکه شدگی زیستگاه‌ها به دلیل جاده‌سازی و انباشت گسترده زباله مشاهده می‌شود.
یکی از دوستداران محیط زیست در این خصوص گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته تخریب‌های متعددی به جان این جنگل افتاده که نمونه آن زباله است.
علی رحمانی تصریح کرد: نگاهی به وضعیت امکانات رفاهی و تفریحی نیز نشان می‌دهد باید بیش از پیش مراقب این جنگل بود و می‌توان گفت فندقلو یکی از مهمترین میراث‌های طبیعت استان اردبیل است.
فندقلو نه تنها قربانی زباله گردشگران شده و در مقابل حس خوب و آرامشی که به مسافران خود بخشیده، طبیعت خود را تخریب شده دیده است، بلکه امروز بیش از گذشته به دلیل افزایش سرعت نابودی جنگل‌ها نیازمند مراقبت است. موضوعی که سکوت نهادهای متولی را به دنبال دارد.
از طرح جامع گردشگری تا طرح احیای فندق
در مقابل این سکوت طرح‌هایی نیز به منظور ساماندهی طبیعت و تاسیسات این جنگل رسانه‌ای شده است که به اعتقاد دوستداران محیط زیست باید با نهایت دقت و مراقبت به اجرا درآید و از تاخیر آن ممانعت کرد.
اخیرا معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در خصوص طرح‌های در حال اجرا در محدوده این جنگل و ضرورت‌های صیانت از طبیعت آن تصریح کرد: به منظور صیانت از طبیعت طرح جامع گردشگری فندقلو مصوب شده تا سرمایه گذاری‌ها بر اساس نقشه راه مشخص و با رعایت حال طبیعت جنگل انجام شود.
ناصر محمودی گفت: در طرح جامع گردشگری فندقلو دسترسی های جدید مصوب شده که شامل مسیر گردشگری کوهنوردی، مسیر گردشگری با تراکتور، تورگردی با خودرو آفرود و اسب و گاری و مسیر گردشگری با موتورکراس و ماشین‌های برف پیما است.همچنین کاربری‌های پیشنهادی نیز شامل مجموعه‌های ورزشی، هاکی روی چمن، سوارکاری، چوگان، پیست اسکی و مجموعه‌های تفریحی است.
وی افزود: همچنین پارک ژوراسیک جنگلی، مجموعه ورزشی گلف و محوطه آموزشی، مجموعه ورزشی و تفریحات آبی، پناهگاه ورزش‌های زمستانی، مجتمع تفریحی و بالن سواری و اقامتگاه‌های گردشگری موقت و دائمی خانه‌های درختی و دهکده روستایی پیشنهاد شده است.
آنچه عنوان شده کاربری های پیشنهادی متناسب ظرفیت محیط زیست جنگل است، اما به اعتقاد کارشناسان برخی کاربری‌ها از جمله ماشین‌های آفرود و موتورکراس تخریب گسترده جنگل را به ویژه در شرایط حساس کنونی به دنبال دارد و لازم است دستگاه‌های متولی نیز نسبت به نحوه اجرای آن نظارت کامل را داشته باشند.
از سویی در راستای صیانت از گونه فندق از سال 89 طرحی توسط جهاد دانشگاهی واحد استان اردبیل آغاز شد و بعد از کش و قوس‌های چند ساله و تعطیلی چندباره به تازگی دوباره اجرای آن در دستور کار قرار گرفته است.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد استان اردبیل در این خصوص گفت: بعد از سال‌ها دوندگی توانستیم 5.3 هکتار به منظور کاشت و ایجاد کلکسیون از گونه‌ها نهایی کنیم که تا پایان مرداد ماه در اختیار ما قرار می‌گیرد.
به گفته اوچی در کوتاه مدت تکثیر ژنوتیپ ها برنامه جهاد دانشگاهی است و تاکنون نیز برخی مطالعات در خصوص گونه‌های گیاهی انجام شده است.
وی با تاکید به اینکه جنگل فندقلو نیازمند مراقبت جدی است افزود: لازم است در اجرای این مهم تمامی نهادها یاریگر ما باشند.
اهمیت این جنگل برای دستگاه‌های متولی اصلی در حد انتشار متن‌های کوتاه تشویق مردم جهت صیانت از جنگل، خودداری از روشن کردن آتش در جنگل و برگزاری جلسات کلیشه‌ای محدود مانده است.میلیون‌ها درخت در مقابل کج فهمی‌ها سکوت کرده‌اند و بی‌شک تخریب آن‌ها گریبان‌گیر نسل‌های آتی خواهد شد.
گزارش از ونوس بهنود
انتهای پیام/ن