گزارش |ترکیه و ایران؛ آسیبهای مشابه در تولید و مصرف نان
ترکیهایها نیز همچون ما ایرانیها٬ سالانه میلیاردها لیره از نان حلال خود را روانه سطل زباله میکنند و نه تنها میزان مصرف بلکه میزان اسراف آنها نیز نگرانکننده است.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ تولید و مصرف نان در ایران و ترکیه٬ تفاوتهایی دارد. از جمله این که تنوع در تولید گونههای مختلف نان در شهرها و روستاهای ترکیه٬ کمتر از تنوعی است که در ایران شاهد آن هستیم.
در ایران٬ علاوه بر انواع نانهای بسیار نازک روستایی و محلی وشیرمالهای متنوع٬ در تولید شهری نان نیز چندین نوع نان لواش٬ بربری٬ تافتون و سنگک داریم که تولید آنها مختص نانوایان زحمتکش ایرانی است. ولی در ترکیه٬ غالبا شاهد تولید و مصرف نانهای صنعتی و نیمهصنعتی هستیم که مسطح و نازک نیستند و ساختار حجیمی دارند. اما گذشته از این تفاوت٬ شباهتهای بسیاری نیز داریم که برخی از آنها٬ بسیار نگرانکننده هستند. ترکیه و ایران٬ هر دو از لحاظ جمعیت شبیه هم هستند و هر کدام با 82 میلیون نفر جمعیت و با برخورداری از فرهنگ و تربیت اسلامی و نیز مکاتب نسبتا مشابه آشپزی و همچنین حرمت اجتماعی و فرهنگی نان٬ در شرایطی هستند که می توان آنها را با هم مقایسه کرد. به عنوان مثال بد نیست از همین ابتدای کار بدانید که ترکیهایها نیز همچون ما ایرانیها٬ سالانه میلیاردها لیره از نان حلال خود را روانه سطل زباله میکنند و نه تنها میزان مصرف بلکه میزان اسراف آنها نیز نگرانکننده است.
شباهت در مصرف سالانه نان
اگر چه ترکیه را معمولا یک کشور خاورمیانهای میشناسیم اما خود آنها اصرار دارند که در حوزههای مختلف اقتصاد و تولید و مباحث بهداشتی و اجتماعی٬ خود را اروپایی ببینند و مسائل و مشکلات و در عین حال پیروزیهایشان را با اروپایی ها مقایسه کنند.
نتایج چندین بررسی مطمئن و موثق در ترکیه نشان میدهد٬ در سراسر قاره سبز و بارانی اروپا٬ هیچ کشوری در میزان مصرف سالانه نان٬ حتی با فاصله بسیار٬ به گرد پای ترکیهایها نمی رسد. در این بررسیها ثابت شده که مردم ترکیه مدال طلای مصرف سالانه نان را با قدرت از آنِ خود کردهاند و در این ماراتُن٬ آلمان و روسیه به زحمت توانستهاند به ترتیب٬ نقره و برنز بگیرند. چرا که میانگین مصرف سالانه نان برای هر یک شهروند ترکیهای در حد 150 کیلوگرم است اما آلمانی ها 90 کیلو و روسیهایها 80 کیلو مصرف میکنند. در همین حال میانگین مصرف سالانه نان در فرانسه 51 کیلوگرم است و کشورهای انگلیس، ایرلند و آمریکا کمتر از 50 کیلوگرم نان مصرف میکنند.
در ایران نیز متاسفانه میانگین مصرف سالانه نان بالاست و بررسی آمارهای مختلف و روایت کارشناسان و متخصصین این حوزه نشان می دهد که ما ایرانیها در این حوزه٬ از ترکیه نیز گامی جلو هستیم و در سالی که میانگین سرنه مصرف سالانه نان در ترکیه به عدد 150 کیلوگرم رسیده٬ ما در ایران با مصرف 160 کیلوگرم٬ حرف اول را میزنیم. البته نکته ظریف و بارکتر از مو در این بحث این است که در ترکیه٬ غالبا چیزی به نام نان سنتی وجود ندراد و میزان ضایعات و دورریز نان های صنعتی٬ معمولا کمتر از دورریز نان سنتی ماست.
شباهت در اسراف و دورریز
دولت ترکیه٬ یارانه ناچیزی برای خرید گندم و تولید نان در نظر گرفته و نان در این کشور٬ یک ماده خورامی چندان ارزانقیمت هم نیست و قیمت هر 1کیلوگرم نان بین 6 تا 6.5 لیره است. (نزدیک به 14 هزار تومان.) با وجود این٬ نان در سبد مصرف خانوار در ترکیه اهمیت ویژه ای دارد و علیرغم آن که نان در این کشور٬ غالبا به شکل صنعتی و نیمه صنعتی تولید میشود اما ترکیهای ها نیز٬ در مصرف نان٬ دورریز و اسراف بالایی دارند و آمارها حاکی از آن است که در ترکیه روزانه دست کم 10 میلیون قرص نان خریداری شده٬ سر از سطل زباله درمیآورد و بر اساس آخرین گزارشها در سال 2017 میلادی٬ مردم ترکیه 4 میلیارد و 400 میلیون قرص نان را دور ریختهاند و در سال مورد نظر٬ این کشور تنها در این یک قلم اسراف و درریز٬ متحمل خسارتی بیش از سه و نیم میلیارد لیره شده است.
در ایران نیز آمار مربوط به اسراف و دورریز نان و دیگر مواد غذایی٬ بسیار نگرانکننده است و گزارش سازمان جهانی فائو در سال 1396 نشان داد که ایران با اختصاص حدود یک درصد از جمعیت جهان٬ سالانه 35 میلیون تن مواد غذایی را به هدر میدهد. ما نیز همچون برادران و خواهران ترکیهای٬ دست کم یک دهم و در مواردی نزدیک به دو دهم نانی را که بهطور روزانه خریده ایم٬ دور می ریزیم که سر از دامداریها درمیآورد! البته ما ایرانیها عادت عجیب تازهخوری نان را نیز به هیچ وجه کنار نمیگذاریم و حتی اگر نانی در خانه باشد٬ باید نان تازه بر سفره گذاشته شود. به نظر میرسد ترکیهای ها رد این وادی مانند ما نیستند و نوع نانهای تولیدی در ترکیه و همچنین زمینههای فرهنگی آنان٬ اشتیاق چندانی برای تازهخوری نان ایجاد نمیکند.
نان٬ بیماری و اقتصاد
مصرف اغراقامیز نان در سبد غذایی خانوارهای ترکیه و ایران٬ قطعا موجب افزایش وزن و چاقی بیش از حد و همچنین بروز انواع و اقسام بیماریهای غیرواگیر میشود که هزینههای کلانی بر دست نظام درمان دو کشور می گذارد و نسل جدید را نیز از تحرک٬ پویایی٬ ورزش و نشاط میاندازد.
خانم پروفسور جانان کاراتای دانشمند علم تغذیه که در ترکیه زا شهرت بالایی برخوردار است وخود را به عنوان دشمن شکر معرفی می کند٬ معتقد است: «اگر تلاش کنیم بخ کمی از مصرف سالانه نان را پایین بیاوریم٬ دست کم 30 درصد از موارد مختلف بیماریها اتفاق نمیافتند و میلیون ها لیره صزفهجویی و میلیون ها ساعت نفر وقت ما صرفهجویی خواهد شد.»
بدون تردید گرانی مواد غذایی مختلف همچون گوشت و مواد لبنی٬ در مصرف بالای نان بی تاثیر نیستند. اما مساله فقط اقتصاد و گرانی گوشت٬ سبزیجات و لبنیات نیست و قطعا در این میان باید به نقش عوامل فرهنگی و تربیتی نیز اشاره کرد. بدون ردید تلاش برای تغییر سبک آشپزی در منازل٬ ارائه آموزشهای لازم به زنان خانهدار٬ ارائه آموزش در مدارس و دانشگاهها٬ آگاهسازی رستورانها و مراکز تولید غذا٬ ارتقای کیفیت نان و ارتقای آگاهی اجتماعی و ملی٬ می توانند مجموعا برای اصلاح وضعیت موجود٬ راهگشا و موثر باشند.
انتهای پیام/