گزارش| مذاکرات آنکارا و پرونده‌های روی میز سران
نشست امروز ترکیه درباره سوریه در حالی بین پوتین، اردوغان و روحانی برگزار می‌شود که تحولات جدیدی در عرصه سیاسی و میدانی سوریه طی چند ماه گذشته را شاهد هستیم.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه درباره سوریه که از آن به مذاکرات سوچی یا روند آستانه یاد می‌شود، امروز دوشنبه در آنکارا برگزار خواهد شد.
این پنجمین نشست از این نوع است که برگزار می‌شود. پیش از این اولین نشست سه‌جانبه در سوچی برگزار شد، دومین آن در آنکارا، سومین در تهران و چهارمین نشست در سوچی برگزار شده بود.
محورهای مذاکرات سران
الف) ادلب
مدتیست که ارتش سوریه عملیات خود را برای آزادی ادلب آغاز کرده که در آن مناطقی از جمله خان شیخون آزاد شده‌اند. این موضوع به مذاق ترکیه خوش نیامده و با عنوان به راه افتادن موج جدید آوارگان خواستار توقف این عملیات شده است. فشار سوریه به ترکیه برای تخلیه مناطق نظارت خود از جمله 2 منطقه در جنوب ادلب نیز مزید بر علت شده و ترکیه تهدید کرد از نیروهای خود حفاظت و حمایت خواهد کرد. هر چند مجبور شد یکی از مناطق را تخلیه کند.
ظاهراً با نزدیک شدن به زمان نشست از شدت حملات ارتش سوریه کاسته شده و باید منتظر ماند و دید که این نشست درباره عملیات ادلب چه نتیجه‌ای به دست خواهد آورد.
پیش بینی می‌شود که اردوغان با اشاره به حضور 3.5 میلیون آواره سوری در ترکیه و احتمال شکل گیری موج جدید آوارگان در نتیجه عملیات ادلب، خواستار توقف این عملیات شود.
ب: شمال سوریه:
این نشست در حالی برگزار می‌شود که چند رویداد مهم طی 7 ماه گذشته(آخرین نشست سران در سوچی) رخ داده یا پررنگتر شده است. از جمله اینکه ترکیه و آمریکا در مورد ایجاد منطقه امن در شمال سوریه به توافقاتی دست پیدا کرده‌اند که این موضوع در مغایرت با تمامیت ارضی سوریه بوده و واکنش تند دولت دمشق را به همراه داشته است. ارتش سوریه عملیات خود در ادلب را آغاز کرده که در این چارچوب مناطق مهمی به تصرف درآمده و ترکیه واکنش نشان داده و همینطور تدوین قانون اساسی این کشور در حال طی کردن روند خود است.
درباره توافق ترکیه و آمریکا درباره ایجاد منطقه امن در شمال سوریه باید گفت که این توافق مراحل ابتدایی خود را طی می‌کند اما با این وجود برخلاف روند آستانه و سوچی قلمداد می‌شود زیرا تمامیت ارضی سوریه را دچار خدشه کرده و از نظر حقوق و قوانین بین‌المللی نیز ترکیه و آمریکا حق چنین کاری را در خاک سوریه ندارند.
هر چند خود این طرح با ابهامات زیادی روبروست که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1ــ مقامات ترک بارها درباره حمله به شمال سوریه و شرق فرات سخن گفته‌اند که در غالب موارد خواسته خود را ورود به عمق 30 تا 40 کیلومتری در شمال سوریه و با عرض جغرافیایی کل مرزهای جنوبی در شرق فرات خوانده‌اند که حدود 400 کیلومتر می‌شود. اما مقامات آمریکا تأکید بر نفوذ به عمق بین 10 تا 15 کیلومتری داشته‌اند که درباره این اختلاف هنوز اطلاعاتی منتشر نشده است.
2 ــ ترکیه بارها عنوان کرده که در منطقه مورد نظر آنکارا در شمال سوریه هیچ نیروی کردی نباید حضور داشته باشد و ضمن اخراج نیروهای ی‌پ‌گ از این منطقه، تسلیحات سنگین آنها نیز باید به طرف آمریکایی تحویل داده شود. آمریکا اما با این نظر مخالف است که هیچ نیروی کردی در آن حضور نداشته باشد.
3 ــ ترکیه خواستار ایجاد امنیت در این منطقه با استفاده از نیروهای ترکی و حداکثر به‌صورت مشترک با آمریکاست. طرف آمریکایی اما عنوان می‌کند که در این منطقه باید نیروهای بین‌المللی به‌عنوان حافظ صلح حضور داشته باشند و با مصوبه سازمان ملل باشد. اما سازمان ملل برای اعزام نیروهای حافظ صلح به کشورهای جنگی تحفظ بالایی داشته و معمولاً اقدام به این کار نمی‌کند.
4 ــ درباره روند انتقال آوارگان نیز اختلافات جدی وجود دارد و در حالی که ترکیه اصرار به ایجاد منطقه امن برای انتقال 3.5 میلیون آواره سوری دارد، آمریکا و کردها مخالف این حجم از جابه‌جایی هستند به‌علاوه اینکه غالب آوارگان عرب هستند و این منطقه کردی بوده و بیم تغییر جمعیتی در آن می‌رود.
ایران و روسیه نیز در این باره همراستا با حکومت سوریه خواستار احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت دمشق بر کل کشور هستند.
از گزارش‌ها و اخباری که پیش از نشست منتشر شده به صورت مستقیم به این موضوع سخنی به میان نیامده اما ذکر شده که درباره تمامیت ارضی سوریه مذاکراتی انجام خواهد گرفت. شاید به دلیل آنکه طرفین قصد ندارند نشست به چالش کشیده شود قصد مذاکره صریح یا حداقل علنی درباره توافق ترکیه و آمریکا درباره شمال سوریه نداشته باشند.
ج) تدوین قانون اساسی
روند تدوین قانون اساسی به موازات نشست‌های سران دنبال شده و به نظر می‌رسد در این دور شاهد پیشرفت ملموسی در این زمینه باشیم. رسانه‌های ترکیه با اشاره به فرمان عفو عمومی بشار اسد درباره مجرمان و فراریان ارتش که روز گذشته صادر شد، آن را گام مهمی در راستای اصلاحات سیاسی و پیشرفت تدوین قانون اساسی جدید می‌دانند و به نوعی آن را چراغ سبزی به ترکیه درباره نگرانی این کشور از نیروهای نیابتی خود در سوریه قلمداد می‌کنند.
همچنین در بخش دیدارهای دو جانبه می‌توان موضوعات اس 400 و جنگنده‌های پیشرفته روسی بین پوتین و اردوغان و همچنین توسعه روابط اقتصادی و تجاری بین پوتین و روحانی را مورد توجه دانست که بررسی خواهد شد.
ترکیه همه تلاش خود را به کار خواهد بست تا در نتیجه نشست آنکارا بتواند به خواسته‌های خود که عبارتند از توقف عملیات ادلب، تدوین قانون اساسی با حداکثر اثر گذاری به سود معارضان و نیز کسب مشروعیت درباره توافق با آمریکا و ایجاد منطقه امن در شمال سوریه دست یابد اما پوتین نشان داده که در برخی مسائل همچون ادلب از موضع خود کوتاه نیامده و خواستار یکسره کردن کار است.
این نکته‌ای است که وزیر خارجه روسیه نیز چندی پیش به آن اشاره کرد؛ " جنگ در سوریه واقعا پایان یافته است و این کشور به تدریج به زندگی عادی و صلح آمیز خود باز می‌گردد. "
گزارش از علی حیدری
انتهای پیام/