قطب کشاورزی ایران بی‌بهره از بزرگترین طرح آبی کشور؛ سهم کرمانشاه از سامانه گرمسیری چقدر است؟
گروه استانها - استان کرمانشاه به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور هنوز از سامانه گرمسیری که بزرگترین طرح آبی کشور محسوب می‌شود بهره‌ای نبرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، سامانه گرمسیری طرحی مهم در زمینه انتقال بین حوضه‌ای آب و یکی از پروژه‌های جدی استان کرمانشاه است که به گفته بسیاری از مسئولان از بزرگترین پروژه‌های عمرانی تاریخ ایران در حوزه منابع آبی کشاورزی محسوب می‌شود.
مطالعات این طرح از سال 1318 شروع شده و در دوران جمهوری اسلامی به مرحله اجرا رسیده است. گرچه از نقطه آغاز طرح انتقال آب رودخانه سیروان کردستان به کرمانشاه سال‌ها گذشته است اما این طرح همانند بسیاری دیگر از پروژه‌ها مدت مدیدی اسیر زمان و بی‌توجهی شده بود.
مرحله نخست طرح بزرگ تنظیم و انتقال آب‌های گرمسیری در روز 11 اردیبهشت ماه امسال با حضور رئیس جمهور کلید خورد. با آغاز فعالیت قطعه اول این طرح که طول آن 50 کیلومتر است آب مورد نیاز 18 هزار و 500 هکتار اراضی کرمانشاه تأمین می‌شود.
در ابتدای عملیات اجرایی طرح گرمسیری عنوان می‌شد که با تکمیل آن حدود 100 هزار هکتار از اراضی زراعی استان کرمانشاه آبی می‌شود یا توسعه می یابد اما این عدد به مرور کاسته شد.
9500 هکتار از اراضی ناب استان کرمانشاه از سامانه گرمسیری بی‌بهره مانده‌اند
بهرام درویشی مدیرعامل آب منطقه‌ای کرمانشاه با اشاره به تخصیص آب سامانه گرمسیری و لکه‌های به جا مانده در این سامانه اظهار داشت: سامانه گرمسیری هدیه بزرگ نظام به مردم غرب کشور است و سرمایه‌گذاری عظیمی در این سامانه انجام شده است.
وی با بیان اینکه سرمنشأ ایجاد این سامانه پتانسیل آبی استان کرمانشاه است عنوان کرد: قرار است استان کرمانشاه و ایلام به طور برابر از این ظرفیت بهره‌مند شوند این سامانه از 60 هزار هکتار اراضی کشاورزی به 32 هزار هکتار و سهم استان به 360 میلیون مترمکعب آب تقلیل پیدا کرد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای کرمانشاه افزود: از 360 میلیون مترمکعب آب سهمیه استان حدود 100 میلیون مترکعب از منابع آبی بین‌راهی است که به این تخصیص‌ها افزوده خواهد شد.
درویشی با اشاره به اینکه 9500 هکتار از اراضی ناب استان لکه‌های جا مانده از قطعه نخست سامانه گرمسیری است گفت: توجه به اراضی به جا مانده از این سامانه از مطالبات جدی استان کرمانشاه است.
بهره‌مندی اراضی استان کرمانشاه از سامانه گرمسیری نیازمند 50 میلیارد تومان اعتبار است
هدایت حاتمی معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری کرمانشاه اظهار داشت: آب از کنار زمین کشاورزی می‌گذرد اما پیمانکاران به خاطر 300 میلیارد تومان طرح را تحویل نمی‌دهند و این در حالی است که اعتبار کلی طرح 10 هزار میلیارد تومان بوده است.
وی با اشاره به اینکه وزیر نیرو باید این موضوع را رفع کند عنوان کرد: اکنون 50 میلیارد تومان مشکل را رفع می‌کند و این در حالی است که تمام زحمات انجام شده اما کشاورزان از این نعمت بی‌بهره هستند.
به گفته نوربخش حاتمی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با عملیاتی شدن سامانه گرمسیری حدود 52 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان در دو بخش توسعه و بهبود زیر پوشش قرار می‌گیرد.
وی عنوان کرد: از این مقدار 23 هزار هکتار مربوط به سامانه گرمسیری است که از این سطح 10 هزار هکتار که در گذشته از کانال‌ها، رودخانه‌‌ها یا چاه‌های سطحی آبیاری می‌شدند اما راندمان پایینی داشتند با اجرا و تکمیل این پروژه به اراضی 100 درصد آبی با راندمان بالا تبدیل می‌شوند.
حاتمی با اشاره به اینکه 13 هزار هکتار توسعه در این طرح انجام شده است و اراضی دیم از طریق این سامانه به ازای آبی تبدیل می‌شوند گفت: در حوزه جهادکشاورزی آنچه باید انجام می‌شد به جز در مناطق بسیار محدودی در رودخانه های مرزی و سامانه گرمسیری به اتمام رسیده است.
وی افزود: به محض اینکه مسئولان آب منطقه دریچه‌ها، شیرهای اتصال و حوضچه‌ها را تکمیل کنند و آب را در اختیار ما قرار دهند از سامانه‌ها بهره‌برداری می‌کنیم.
حاتمی با اشاره به اینکه یکی از چالش‌ها بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری است که می‌تواند برای سرمایه گذار هزینه‌بر باشد عنوان کرد: شبکه‌های اصلی و فرعی طرح و شبکه‌های داخل مزارع باید توسط سرمایه‌گذار ایجاد شود که با توجه به شرایط توپوگرافی منطقه و شکل هندسی مزارع در نقاط مختلف و فواصل دور مبالغ بالایی را در بر خواهد داشت.
سهمیه نامشخص استان کرمانشاه از سامانه گرمسیری ناشی از سوءمدیریت است
به گفته فرهاد تجری نماینده مردم قصرشیرین، گیلانغرب و سرپل‌ذهاب در مجلس شورای اسلامی سهم استان کرمانشاه از این طرح هنوز به صورت مشخص و روشن اعلام نشده و این نیز ناشی از سوءمدیریت‌های موجود در حوزه آب است.
وی با اشاره به اینکه با وجود هزینه بسیار زیاد برای سامانه گرمسیری بسیاری از زمین‌های حاصلخیز استان از این طرح جا مانده‌اند گفت: سهم استان کرمانشاه از سامانه گرمسیری 55 درصد و استان ایلام 45 درصد است که این تقسیم‌بندی برای استان کرمانشاه با داشتن اراضی وسیع بسیار ناعادلانه به نظر می‌رسد.
سامانه گرمسیری نیازمند مشارکت بخش خصوصی است
کیوان کاشفی رئیس اتاق بازرگانی استان کرمانشاه با بیان اینکه طرح گرمسیری نیازمند مشارکت بخش خصوصی است اظهار داشت: با وجود این سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در این طرح که به نوعی بزرگترین طرح آبرسانی کشور است هنوز استان از مزایای آن منتفع نشده است.
وی با تأکید بر لزوم نهادسازی به صورت تعاونی تولید برای بهره‌برداری علمی از این طرح گفت: چنانچه برنامه‌ریزی دقیقی در نحوه واگذاری و بهره‌برداری از خط یک و دو این طرح انجام شود می‌توانیم به الگویی موفق برای قطعات بعضی آن دست یابیم.
عضو هیئت رئیسه اتاق ایران مشارکت بخش خصوصی و ارائه مشوق‌ها و تضامین به سرمایه‌گذاران را عامل اصلی پیشرفت این طرح دانست.
یکی از مهمترین مزایای توسعه اراضی کرمانشاه و طرح سامانه گرمسیری اشتغال زایی در منطقه است به طوری که به ازای آبی شدن هر پنج هکتار زمین یک شغل ایجاد می‌شود و چند برابر این رقم هم به صورت غیرمستقیم صاحب شغل خواهند شد.
بنابراین انتظار می‌رود در سطح ملی و استانی عزم جدی‌تری برای بهره‌مندی استان کرمانشاه از سامانه گرمسیری که قطب کشاورزی محسوب می‌شود و از طرف دیگر در بسیاری از شاخص‌ها همچون اشتغال و سطح درامد وضعیت نامطلوبی دارد، داشته باشند.
انتهای پیام/ ت