گزارش تسنیم| جنگ تحمیلی علیه دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم، 31 شهریور سالروز آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. صدام حسین رئیس جمهور وقت عراق، 39 سال پیش در چنین روزی، جنگی را علیه ایران آغاز کرد که وعده داده بود ظرف یک روز به خرمشهر می‌رسد و در مدت سه روز خوزستان را از ایران جدا خواهد کرد و پس از یک هفته خود را به تهران می‌رساند.

** 3 پیروزی ایران در دفاع مقدس؛ از ناکامی تا نابودی صدام

اما صدام در همان هفته نخست اولین شکست را متحمل شد، چرا که نتوانست به هیچ‌کدام از اهداف اعلامی خود دست یابد. ارتش بعث عراق مدت‌ها پشت دروازه خرمشهر ماند و پس از 34 روز و پس از مقابله با مقاومت‌های مردمی و نیروهای ارتش و سپاه توانست وارد خرمشهر شود؛ البته اشغال خرمشهر به صورت کامل انجام نگرفت و یک بخش از خرمشهر تا زمان آزادسازی خرمشهر در اختیار نیروهای ایرانی باقی ماند.

عراقی‌ها که به دنبال اشغال خوزستان و پیش‌روی به سمت تهران بودند، وقتی که به خرمشهر رسیدند، پل بزرگ شهر را برای مقابله با حملات نیروهای ایران تخریب کردند؛ یعنی عراقی‌هایی که آمده بودند تا از خرمشهر به اهواز و از اهواز به تهران برسند، پل را خراب کردند تا ایرانی‌ها نتوانند آن‌ها را عقب برانند!

رژیم بعث عراق پس از خرمشهر از مسیر غیرمستقیم به سراغ آبادان رفت تا این شهر را اشغال کند؛ اما عراقی‌ها نه تنها آبادان را اشغال نکردند بلکه نتوانستند حتی محاصره این شهر را کامل کنند و یک مسیر ارتباطی بین نیروهای داخل شهر و بیرون شهر باز ماند که در مهرماه سال 60 (یک سال پس از شروع جنگ) رزمندگان توانستند از این محور و دیگر محورها محاصره آبادان را بشکنند.

بدین ترتیب اولین شکست عراق در جنگ و پیروزی ایران این بود که نیروهای بومی و رزمندگان ارتش و سپاه توانستند صدام را در دستیابی به اهداف اعلامی خود ناکام بگذارند؛ این شکست، شکست راهبردی برای عراق محسوب می‌شود.

دومین پیروزی ایران در دفاع مقدس این بود که ایران ابتدا ماشین جنگی دشمن را متوقف کرد و سپس با اجرای سلسله عملیات‌های ثامن الائمه (ع) (شکست محاصره آبادان)، طریق القدس (آزادسازی بستان و جبهه میانی استان خوزستان)، فتح المبین (آزادسازی مناطق شمالی جبهه خوزستان) و بیت المقدس (آزادسازی خرمشهر و مناطق اشغالی جنوب خوزستان) مناطق اشغالی را آزاد کرد. ایران در ادامه توانست جنگ را در بیرون از مرزهای خود ادامه بدهد و به تعقیب و تنبیه متجاوز بپردازد.

صدام که ادعا کرده بود یک هفته‌ای خود را به تهران می‌رساند، نه تنها به هدفش نرسید و شکست خورد؛ بلکه در نهایت مجبور شد به مرزهای خود بازگردد و شکل پدافندی به خود بگیرد. پدافندی که به شدت شکننده بود و در عملیات‌های خیبر، والفجر هشت، کربلای 5 و کربلای 10 نیروهای ایرانی توانستند بخش‌هایی از خاک عراق را به تصرف درآورند. همچنین در پایان جنگ تعداد اسرای عراقی بسیار بیشتر از تعدادی اسرای ایرانی بود.

صدام که با هدف اشغال خوزستان و تهران به ایران حمله کرده بود، پس از یک سال مجبور شد به تدریج از مناطق اشغالی خارج شود و در ادامه در پشت مرزهای خود پدافند کند؛ پدافندی که شکننده بود و نیروهای ایرانی توانستند در عملیات‌های مختلفی همچون عملیات والفجر هشت (در زمستان 64) بخش‌هایی از خاک عراق را تصرف کنند و به دروازه بصره برسند. این دومین پیروزی بزرگ ایران در دفاع مقدس است که پیروزی در عمل به حساب می‌آید.

سومین پیروزی ایران زمانی به دست آمد که سال‌ها بعد، خواسته ایران، یعنی سقوط صدام محقق شد. صدام که ادعای رهبری جهان عرب را داشت در جنگ با ایران شکست خورده بود. این شکست ضربه روانی بزرگی به صدام بود و او برای جبران این ضربه روانی و برای جبران کسری بودجه و خلاصی از ارتشی که بسیار فربه شده بود و تهدیدی برای خودش به حساب می‌آمد، به کویت حمله کرد. صدام با تصور اینکه همچون جنگ ایران و عراق، مورد حمایت آمریکا قرار خواهد گرفت، اما این بار با واکنش‌های جهانی روبرو شد که نتیجه آن جنگ اول خلیج فارس بود.

جنگ اول خلیج فارس مقدمات سقوط صدام را فراهم آورد. در جریان حمله آمریکا و هم‌پیمانانش به عراق، کردها و شیعیان عراق که از سوی صدام مورد ظلم قرار گرفته بودند به قیام برخاستند. آمریکا از ترس اینکه مبادا شیعیان عراق در این کشور به قدرت برسند و قدرتی همچون ایران در این محدوده جغرافیایی شکل بگیرد، منطقه را ترک کردند و دست صدام را برای سرکوب شیعیان و اکراد عراق باز گذاشتند. در نهایت در جنگ دوم خلیج فارس، کشورهایی که هشت سال پشتیبان صدام بودند، به نقطه‌ای رسیدند که ایران بیست سال پیش از آن یعنی سقوط صدام را اعلام کرده بود.

** دستاوردهای داخلی و منطقه‌ای دفاع مقدس

مقابله ایران با جنگ تحمیلی صدام که توسط امام خمینی (ره) "دفاع مقدس" نام گرفت و از راهبرد دفاع همه‌جانبه (مشارکت تمامی مردم و نهادها در دفاع مقدس) در این جنگ استفاده شد، علاوه بر 3 پیروزی که در بالا به آن اشاره شد، دستاوردهای بزرگی هم برای ایران به همراه داشت.

مهمترین دستاورد دفاع مقدس در حوزه نظامی، بازدارندگی ایران است. یکی از شاخص‌های بازدارندگی ایران در دوره کنونی، توانمندی موشکی است که پایه‌گذاری آن از دوران دفاع مقدس صورت گرفت. ایران در پی حمله موشکی عراق به شهرها، در پی دستیابی به توان موشکی حرکت کرد. اگرچه اولین موشک‌های ایرانی از لیبی وارد شد، اما در ادامه و با محدودیت‌هایی که با آن روبرو بود، ایران موفق به ساخت موشک‌های متنوع پیشرفته شد.

همچنین در دوران دفاع مقدس بسیاری از توانایی های نظامی ایران متولد شد و رشد یافت. توان پهپادی ایران از دوران دفاع مقدس شکل گرفت و از همان دوران، ایران موفق به ساخت و به پرواز درآوردن هواپیماهای بدون سرنشین با کاربرد شناسایی و تهاجم شد. توان دریایی ایران نیز با ساخت قایق‌های تندرو از این دوره تقویت شد و ارتقا یافت.

اگرچه نخستین موشک‌ها توسط لیبیایی‌ها برای ایران شلیک شد؛ اما با بهانه‌جویی و کناره‌گیری لیبیایی‌ها از همکاری با ایران، طهرانی‌مقدم و نیروهایش اقدام به راه انداختن موشک‌ها کردند و پس از پایان جنگ با تکیه بر روحیه "ما می‌توانیم" توانستند نخستین موشک‌های ایرانی را بسازند و مقدمات قدرت موشکی شدن ایران را فراهم کنند.

بهره‌های دفاع مقدس محصور در مرزهای ایران نماند و از همان دوران و با حمایت ایران، حزب الله لبنان شکل گرفت. شکل‌گیری حزب‌الله لبنان در کنار مرزهای رژیم صهیونیستی، دستاوردی بزرگ برای ایران بود که امروزه به جبهه مقاومت تعبیر می‌شود و تنها در حزب الله هم خلاصه نمی‌شود.

دفاع مقدس علاوه بر دستاوردهای نظامی و امنیتی، دستاوردهای فرهنگی بسیاری هم به همراه داشته است. ماندگاری روحیه ایثار و شهادت در جامعه ایران به پشتوانه دفاع مقدس است؛ به گونه‌ای که با گذشت 2 دهه پس از پایان جنگ جوانان بسیاری با الگوگیری از دفاع مقدس داوطلب حضور در جبهه‌های دفاع از حرم شدند. حضور کاروان‌های راهیان نور در بهترین روزهای سال و برپایی یادواره‌های شهدا نیز نشان‌دهنده جایگاه ارزشی دفاع مقدس در میان مردم است.

** جنگ تحمیلی علیه دفاع مقدس

مدیریت و جزئیات جنگ همچون هر پدیده‌ی انسانی دیگری در کنار مزایا و نقاط قوتش، طبیعتاً نقاط ضعف و ایراداتی هم داشته است، اما آنچنان که در بالا به بخشی از آن اشاره شد سرجمع دفاع مقدس دستاوردهای بسیار عظیمی به همراه داشته است. با این حال و علی رغم همه این افتخارات به دست آمده از فرهنگ دفاع مقدس، اما از نخستین سال‌های جنگ برخی تلاش داشتند تا پیروزی‌های بزرگ ایران در این نبرد را به حاشیه ببرند و به بهانه‌های مختلف حملاتی علیه دفاع مقدس داشته باشند.

نخستین حملات از سوی گروه نهضت آزادی‌ انجام گرفت و آنان ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر را نامشروع دانستند! اعضای نهضت آزادی که تجربه نظامی‌گری و درکی از مسائل نظامی هم نداشتند، در مقابل استدلال‌های فرماندهان نظامی مبنی بر ادامه یافتن جنگ پس از فتح خرمشهر اعلام کردند که تداوم جنگ نامشروع است. این در حالی است که امام خمینی (ره) که خود یک مرجع تقلید بود، نه تنها با ادامه جنگ مخالفت نکردند بلکه پس از شنیدن استدلال‌های فرماندهان نظامی ارتش و سپاه، جواز ورود به خاک عراق را صادر فرمودند.

نهضت آزادی در سال 1364 با صدور نامه‌ای به اعضای شورای عالی دفاع، عملکرد این شورا را منفی دانست و به نوعی، دفاع جمهوری اسلامی ایران را بعد از فتح خرمشهر، به زیاده‌طلبی و کشورگشایی تشبیه کرد.

آیت الله منتظری دیگر فردی بود که از دوران دفاع مقدس این دفاع را مورد هجمه و حملات خود قرار داد. او 22 بهمن سال 67 در سخنانی به مناسبت 10 سالگی پیروزی انقلاب اسلامی در نطقی تعجب‌برانگیز مسئولان نظام و شخص امام را متهم و مسائل خلاف واقع پیرامون جنگ مطرح کرد که با واکنش صریح امام خمینی مواجه شد.

آیت الله منتظری جزو اولین افرادی بود که دفاع مقدس را مورد هجمه و حمله قرار داد. سخنان او مورد واکنش صریح امام خمینی (ره) قرار گرفت و امام فرمودند: "من در اینجا از مادران و پدران و خواهران و برادران و همسران و فرزندان شهدا و جانبازان به خاطر تحلیلهای غلط این روزها رسماً معذرت می‌خواهم...نباید برای رضایت چند لیبرال خود فروخته در اظهارنظرها و ابراز عقیده‌ها به گونه‌ای غلط عمل کنیم که حزب‌الله عزیز احساس کند جمهوری اسلامی دارد از مواضع اصولی‌اش عدول می‌کند."

امام در پیام خود در 3 اسفند 67 مطالب مهمی را خطاب به روحانیون و طلاب مطرح کردند و بدون نام بردن از منتظری پاسخ‌های محکمی به سخنان او دادند.

امام در بخشی از این پیام آوردند: «من در اینجا از مادران و پدران و خواهران و برادران و همسران و فرزندان شهدا و جانبازان به خاطر تحلیلهای غلط این روزها رسماً معذرت می‌خواهم و از خداوند می‌خواهم مرا در کنار شهدای جنگ تحمیلی بپذیرد. ما در جنگ برای یک لحظه هم نادم و پشیمان از عملکرد خود نیستیم... نباید برای رضایت چند لیبرال خود فروخته در اظهارنظرها و ابراز عقیده‌ها به گونه‌ای غلط عمل کنیم که حزب‌الله عزیز احساس کند جمهوری اسلامی دارد از مواضع اصولی‌اش عدول می‌کند. تحلیل این مطلب که جمهوری اسلامی ایران چیزی به دست نیاورده و یا ناموفق بوده است، آیا جز به سستی نظام و سلب اعتماد مردم منجر نمی‌شود!؟ تاخیر در رسیدن به همه اهداف دلیل نمی‌شود که ما از اصول خود عدول کنیم. همه ما مامور به ادای تکلیف و وظیفه‌ایم نه مامور به نتیجه.»

پس از پایان جنگ، تهاجم‌ها به دفاع مقدس با اهداف گوناگون وارد فاز تازه‌ای شد. رسانه‌های ضدانقلاب مهمترین مهاجمان به دفاع مقدس بود‌ه‌اند. هدف اصلی آنان کم‌رنگ کردن فرهنگ دفاع مقدس و فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه و تغییر عقاید و باورهای مردم در مورد دفاع مقدس بوده است که پیامدهای آن واضح و روشن است. آنان در این راستا و به بهانه‌های مختلف با نگاه مقطعی به جنگ، تعریف دیگری از دفاع مقدس ارائه کردند و تلاش کردند تصمیمات اتخاذ شده در خصوص دفاع مقدس را اشتباه و با نادیده انگاشتن بسیاری از موضوعات و تحریف برخی از وقایع، دفاع مقدس را جنگ ایران و عراق بنمانند و حتی از جنگ تحمیلی هم نام نبردند.

به گونه‌ای که به تازگی و در سال‌های اخیر ادعا کرده‌اند که ایران آغازگر جنگ بوده است! به این دلیل که امام خمینی در فروردین ماه سال 59 و چند ماه پیش از آغاز رسمی جنگ تحمیلی عراق، ارتش و مردم عراق را دعوت به قیام علیه صدام کردند. در حالی که بیان نمی‌کنند که 31 شهریور، تنها تاریخ رسمی آغاز جنگ علیه ایران است و صدام از روز 22 بهمن 57، جنگ خود را علیه انقلاب اسلامی ایران آغاز کرد. صدام از 2 غائله مهم یعنی غائله کردستان و غائله خلق عرب که یکی دو هفته پس از پیروزی انقلاب آغاز شد، به طور همه‌جانبه (سیاسی، مالی، تسلیحاتی، آموزشی و...) پشتیبانی کرد.

همچنین صدام تا پیش از فروردین 59 در چندین نوبت ایران را تهدید به حمله و تجزبه طلبی کرد. عراق از ماه‌ها قبل تعرضات مرزی و حملات به پاسگاه ها و مناطق روستایی ایران را آغاز کرد. هزاران نفر از مردم عراق را نیز به جرم ایرانی الاصل بودن اخراج کرد. حملات رسانه‌های رسمی دولت بعث به ایران و تهدید ایران به نابودی و... نیز مهمترین اقدامات صدام بود. روز قبل از سخن امام،  صدام رسماً اعلام کرده بود که عراق آماده است تا با استفاده از زور اختلافات خود را با ایران حل کند. رژیم بعث عراق در چند مرحله از سال 58 تا یک روز قبل از آغاز رسمی جنگ شرایط خود را برای عدم جنگ با ایران چنین بیان کرده بود: اروند برای عراق باشد. 3 جزیره به امارات داده شود و خوزستان، کردستان و بلوچستان مستقل شوند.

جدیدترین دروغ رسانه‌های ضدانقلاب علیه دفاع مقدس معرفی ایران به عنوان تجاوزگر است. خبرگزاری تسنیم در هفته دفاع مقدس امسال به صورت مستند به این دروغ‌پردازی رسانه‌های ضدانقلاب پاسخ خواهد داد.

رسانه‌های ضدانقلاب به مرحله‌ای رسیده‌اند که بدیهیات دفاع مقدس را وارونه جلوه می‌دهند. "ایران آغازگر جنگ بود"، "ایران در جنگ شکست خورد" و... نمونه‌هایی از این تحریفات هستند.

این رسانه‌ها برای القای شکست ایران در جنگ، نگاهی مقطعی به دفاع مقدس می‌اندازند. به طور مثال آنان عملیات کربلای 4 که در راستای تنبیه متجاوز (دومین پیروزی ایران) اجرا شد و با عدم الفتح برای ایران همراه بود را برجسته می‌سازند و سپس نتیجه می‌گیرند، چون ایران در عملیات کربلای 4 موفق نشد، پس شکست خورد. در صورتی که هیچ سخنی از عملیات کربلای 5 که دو هفته پس از کربلای 4 و با همان ساختار و نیروی انسانی انجام گرفت، به میان نمی‌آورند.

آنان همچنین از عملیات والفجر هشت که یک پیروزی بزرگ نظامی و سیاسی برای ایران بود سخنی نمی‌گویند؛ یعنی حتی در برداشت مقطعی از جنگ هم منصفانه عمل نمی‌کنند و تنها نقاطی را برجسته می‌کنند که برای ایران موفقیت نداشته است. این در حالی است که اگر تمامی عملیات‌های دفاع مقدس را به مثابه یک فرآیند بررسی کنیم، عملیات کربلای 4 هم برای ایران پیروزی به حساب می‌آید، چرا که از درون این عملیات راهکار عملیات کربلای 5 به دست آمد و در نتیجه عملیات کربلای 5 بود که سازمان ملل مجبور شد خواسته‌های ایران را به رسمیت بشناسد و صدام را متجاوزگر معرفی کند.

متهاجمان به دفاع مقدس در داخل نیز اهداف متفاوتی داشته‌اند. از دوران اصلاحات برخی از گروه‌های سیاسی با شبهه‌افکنی در مورد تصمیمات جنگ و برهه‌های مختلف دفاع مقدس به تسویه حساب سیاسی با فرماندهان و بویژه برخی از آنها که پس از جنگ وارد سیاست شده بودند، پرداختند. البته تنها هدف آنان تسویه حساب سیاسی نبود بلکه در راستای اهداف خود، از جمله عادی‌سازی روابط با آمریکا هم سعی کرده‌اند برخی از تصمیمات جنگ را اشتباه معرفی کنند. آنان برای اینکه تصمیمات جنگ را اشتباه بنمایانند، از دروغ‌پردازی هم استفاده کرده‌اند و حتی خلاف روایت‌های هاشمی رفسنجانی که خود معتقد به عادی‌سازی روابط با آمریکا بود، سخن گفتند.

مصطفی تاج‌زاده برای توجیه سازش در برابر ترامپ، علاوه بر تحریف واقعیات جنگ، دفاع مقدس را مورد هجمه قرار داد. او در این توئیت خود ایران را آغازگر جنگ نفتکش‌ها معرفی کرد!

یکی از مهمترین تسویه حساب‌های جریان‌های سیاسی با فرماندهان جنگ، موضوع عملیات کربلای 4 بود. آنان برای اینکه کربلای 4 و تصمیمات فرماندهان را مورد حمله قرار بدهند، اصل استفاده از غافلگیری را به لو رفتن عملیات تغییر دادند! بسیاری از عملیات‌های دفاع مقدس که موفقیت آمیز هم بودند، لو رفته بودند و لو رفتن موضوعیتی ندارد؛ مانند عملیات بیت المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر شد. در عملیات‌های دفاع مقدس، نکته مهم استفاده از اصل غافلگیری است که این اصل بر سه نوع زمانی، مکانی (جغرافیایی) و تاکتیکی است. استفاده از این اصول، موفقیت در عملیات را بالا می‌برد، اما استفاده نکردن از آن هم دلیل بر عدم الفتح نیست.

دسته دیگری که در سال‌های گذشته اقدام به تهاجم علیه دفاع مقدس و ارزش‌های آن کرده‌اند، نویسندگانی هستند که چند سالی در حوزه دفاع مقدس اقدام به پژوهش کرده‌اند. آنان نیز تلاش دارند با نگاه مقطعی به جنگ، پیروزی‌های دفاع مقدس را نادیده بگیرند و یا زیرسوال ببرند.

در واقع این افراد با انگیزه های مختلف در مسیری حرکت می‌کنند که ثمره کارشان نه آشنایی ببشتر افکار عمومی و نسل های جدید با واقعیات دفاع مقدس، بلکه افزودن شبهه ای بر شبهات طرح شده قدیمی است؛ حال گاهی این اشتباهات از سر غفلت و ناآگاهی است و گاه از سر لج بازی و کینه به دل گرفتن از یک فرمانده و یا احیانا یک یا چند نهاد و سازمان!

دفاع مقدس پیروزی‌ها و دستاوردهای روشنی برای ایران داشته است؛ اما برخی تلاش دارند این دستاوردها را نادیده بگیرند و با تحریف واقعیت‌ها و جزئی‌نگری و مقطعی‌نگری پیروزی‌ها را شکست بدانند و جنگی تحمیلی علیه دفاع مقدس در روایت‌ها به راه بیاندازند. 

با این تفاسیر، دفاع امروز در برابر جنگ تحمیلی تحریف کنندگان دفاع مقدس، یک راه دارد و آن هم تبیین شفاف، منطقی و علمی رویدادها و حوادث دفاع مقدس و انتشار اسناد و ناگفته‌های هشت سال جنگ تحمیلی است و در این مسیر نقش مهمی بر عهده پژوهشگران و فرماندهان دفاع مقدس است.

برگزاری جلسات پرسش و پاسخ بین پژوهشگران و فرماندهان و انتشار مذاکرات آن برای مردم و به خصوص جوانان نیز نقش مهمی دارد. مراکزی نیز که در حوزه دفاع مقدس فعالیت دارند، لازم است ضمن رصد و شناسایی تهاجمات علیه دفاع مقدس، پاسخی دقیق و جامع به شبهات مطرح شده بدهند.

انتهای پیام/