گزارش| ماجرای نزاع آمریکا و ترکیه در شمال سوریه
شواهد نشان می‌دهد که همزمان با موضع آمریکا درباره ورود ترکیه به شرق فرات، این کشور میان دفاع از گروه موسوم به نیروی سوریه دموکراتیک و خلاص شدن از دست داعشی‌های زندانی گرفتار مانده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ در روزهای اخیر٬ اتفاقات جدیدی در مورد تصمیم ترکیه برای عملیات در شمال سوریه روی داده است.
ابتدا رجب طیب اردوغان در یک سخنرانی عمومی اعلام کرد که تمام آماده‌سازی‌ها برای ورود به شرق فرات انجام شده و زمان انجام آن نیز در مرز امروز و فردا است. اردوغان همچنین نام «چشمه صلح» را برای این عملیات انتخاب کرده که پس از «سپر فرات» و «شاخه زیتون»٬ سومین عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه خواهد بود.
اهمیت ویژه عملیات جدید ترکیه
تمام تحرکات نظامی پیشین نیروهای ترکیه در شمال سوریه٬ معطوف به کرانه غربی رود فرات بوده و در مناطقی همچون عفرین٬ جرابلس٬ منبج٬ الباب٬ تل رفعت٬ مارع٬ عزاز٬ جندرس و الراعی٬ دست به اقدام عملی زده است.
در این مناطق٬ کردهای مسلح تحت امر پ.ک.ک٬ از قدرت دفاعی چندانی برخوردار نبودند و پس از مقاومتی کوتاه٬ ناچار به ترک میدان شدند. البته استفاده از ظرفیت گروه‌های ترکمان و عرب مخالف اسد٬ عدم حضور آمریکا در این مناطق و تعامل روسیه با ترکیه٬ از دیگر دلایل پیروزی‌ها و پیشروی‌های ترکیه در شرق فرات بود.
حالا ترکیه به دنبال آن است که در شق فرات نیز دست به عملیات بزند. یعنی در منطقه‌ای که شهرهای مهمی همچون کوبانی٬ صرین٬ عین عیسی٬ تل ابیض٬ رقه٬ دیرالزور٬ عامودا٬ قامیشلو٬ دیرک٬ ترب سپی و منطقه نفتی رمیلان٬ در آنجا قرار دارند.
این مناطق٬ از چند سال پیش توسط نیروهای شبه نظامی وابسته به پ.ک.ک اداره می‌شوند و به شکل دفاکتو٬ یک حکومت محلی سیاسی به نام خودمختاری شمال و شرق سوریه تشکیل شده و در چارچوب مکانیسم اداره کانتونی٬ منطقه را اداره می‌کند.
نهادهای اقماری پ.ک.ک همچون پ.ی.د و شاخه نظامی آن یعنی ی.پ.گ٬ مجلس دموکراتیک٬ اداره خودگردانی٬ نیروهای سوریه دموکراتیک یا قسد٬ از اصلی‌ترین نهادهایی هستند که در شرق فرات به شکل عینی و یک قبضه٬ قدرت را در دست دارند.
آمریکا میان دفاع از کردهای همپیمان و خلاص شدن از داعشی‌ها
دونالد ترامپ قبلاً اعلام کرده بود که قصد دارد تمام نیروهای خود را از سوریه بیرون ببرد. اما افرادی همچون جان بولتون مشاور اسبق امنیت ملی و سناتورهایی همچون لیندزی گراهام با این تصمیم مخالفت و اعلام کردند که آمریکا نباید متفقین محلی خود را رها کند.
شاید به همین خاطر است که دیروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در بیانی گلایه‌آمیز در این مورد گفت: ترامپ به نقطه‌ای که مد نظرمان بود، رسید و عقب‌نشینی از شرق فرات را در دستور کار قرار داد، اما اطرافیان ترامپ گوش به فرمان نیستند.
در زمانی که تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه اعلام شد٬ الهام احمد از مقامات گروه‌های اقمار پ.ک.ک در واشنگتن به دیدار ترامپ رفت تا او را از رها کردن کردها منصرف کند. اما اخبار جدیدی که از سوی کاخ سفید منتشر شده٬ نشان دهنده این است که کردها نباید به حمایت آمریکایی‌ها٬ دلخوش و امیدوار باشند. حالا باید گفت٬ شواهد نشان می‌دهد که آمریکا٬ از ورود ترکیه به شرق فرات ممانعت به عمل نمی‌آورد و گروه موسوم به نیروی سوریه دموکراتیک در موقعیت دشواری قرار خواهد گرفت.
دیشب٬ رجب طیب اردوغان رئیس جمهور امریکا و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در مورد عملیات موسوم به چشمه صلح به شکل تلفنی گفت‌وگو کردند و ظاهراً این تماس تلفنی در فضای مطلوبی صورت گرفته که به دعوت از اردوغان برای سفر به واشنگتن٬ منتهی شده است.
در پیامی که کاخ سفید در مورد تماس اردوغان و ترامپ منتشر کرده٬ به دو نکته مهم اشاره شده است:
1.آمریکا در عملیات نیروهای نظامی ترکیه در شرق فرات٬ شرکت نمی‌کند و از این عملیات حمایت به عمل نمی‌آورد.
2.از این به بعد٬ ترکیه مسئول حفظ داعشی‌هایی خواهد بود که در دو سال اخیر٬ در این مناطق توسط آمریکا دستگیر شده‌اند.
در تحلیل اهمیت پیام کاخ سفید در مورد تصمیم ترکیه برای تحرک و عملیات نظامی در شرق فرات باید گفت:
1.آمریکا در بیاینه رسمی خود٬ نه تنها این عملیات را محکوم نکرده٬ بلکه از انجام آن ابراز نگرانی نکرده و حرفی از ممانعت و جلوگیری نزده است.
2.آمریکا به نیروهای محلی از جمله قسد یا نیروی سوریه دموکراتیک هیچ اشاره‌ای نکرده است.
3.سپردن وظیفه حفظ امنیت داعشی‌های زندانی به ترکیه٬ عملاً به مثابه دادن یک هدیه ارزشمند به ترکیه است. چرا که این داعشی‌ها برای ترکیه یک منبع اطلاعاتی مهم خواهند بود و دوم این که نیروهای مسلح کُرد تحت امر پ.ک.ک٬ نخواهند توانست آنان را به مانند یک ابزار فشار در برابر آنکارا به کار بگیرند.
وضعیت دفاعی کردها در شرق فرات
گروه‌های مسلح کُرد وابسته به پ.ک.ک در شرق فرات٬ غالباً جوان٬ کم سن و سال٬ کم تجربه و فاقد امکانات و تجهیزات پیشرفته هستند. آنان٬ در جنگ خیابانی و حملات چریکی در برابر داعش٬ تا حدودی موفق عمل کردند.
اما بدون شک٬ بدون حمایت هوایی و رصدهای اطلاعاتی نیروهای آمریکایی نمی‌توانستند داعش را شکست دهند. اما حالا٬ آنان نه در برابر یک گروه تروریستی بی‌تجربه و هیجانی به نام داعش٬ بلکه در برابر ترکیه خواهند جنگید که دارای یک ارتش منظم و مکانیزه قدرتمند است٬ از حمایت نیروی صد هزار نفری مخالفین اسد برخوردار است که بسیاری از فرماندهان مخالفین٬ از ژنرال‌ها و افسران عالیرتبه ارتش سوریه بوده و شناخت دقیقی از عوارض زمین و جغرافیای شرق فرات دارند و جنگ با حفر خندق و کانال در برابر این مهاجمین٬ بسیار دشوار خواهد بود.
ضمن این که ترکیه در حوزه نیروی هوایی نیز از دو ابزار کارآمد هواپیماهای بدون سرنشین برای رصد اطلاعاتی و هواپیماهای جنگنده برای بمباران٬ استفاده خواهد کرد.
موضع دمشق
دولت بشار اسد٬ چندی پیش با ارسال نامه‌ای برای شورای امنیت سازمان ملل متحد٬ تمام نیروهای مسلح وابسته به پ.ک.ک در شمال سوریه از جمله ی.پ.گ و قسد را تروریست نامید و در شرایط فعلی٬ بسیار بعید است که دمشق از این موضع خود بازگردد و در چرخشی ناگهانی٬ تصمیم بگیرد با اعزام نیروهای خود به شمال سوریه و شرق فرات٬ در جنگ با ترکیه٬ به کردها یاری دهد.
از دیگر سو٬ ترکیه نشان داده که به دنبال آن است که پس از پایان حملات خود٬ چند شهر و روستا در این مناطق تاسیس کرده و دست به تغییرات جدی بزند واین اقدامات٬ همسو با ادغام دویست گروه مسلح مخالف اسد و تبدیل آنان به ارتش صدهزار نفری مخالفین٬ نشان دهنده اراده جدی ترکیه برای تداوم اختلاف با دولت کنونی سوریه است.
در پایان باید گفت٬ شواهد نشان می‌دهد که عملیات مداخله‌جویانه ترکیه در شمال سوریه٬ می‌تواند پیامدها و تبعات جدیدی برای همه بازیگران به دنبال بیاورد. حال باید دید٬ ترکیه در چه مقیاسی و با چه میزان نیروی نظامی و قلمرو جغرافایی٬ دست به اقدام خواهد زد.
انتهای پیام/