عراق و ترکیه روابط نفتی خود را بازسازی می‌کنند

علیرغم نشانه های امیدوار کننده ای که از روابط آنکارا و بغداد دیده می شود، امکان ساخته شدن یک خط لوله چند میلیارد دلاری انتقال نفت بین دو کشور بسیار کم است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از اویل پرایس، خاورمیانه پویا ترین و مهمترین بازار انرژی جهان است. منافع ژئوپلیتیکی اقتصاد و نگرانی های امنیتی با توجه به اینکه چه کشورهایی در منطقه رقابت می کنند، همواره تاثیرگذار هستند. در حالی که تمایل زیادی به همکاری و وابستگی متقابل در خاورمیانه وجود دارد ولی به واقعیت تبدیل کردن این علاقه همواره کار سختی بوده است.

عراق یک نمونه از کشورهای تولید کننده انرژی تاثیرگذار در منطقه است که همواره تحت تأثیر عوامل خارجی بوده است. حمله آمریکا به این کشور در 2003 مهم‌ترین واقعه پس از انقلاب اسلامی 1979 در ایران بود. انقلاب ایران شرایط ژئوپلیتیکی منطقه را کاملا تغییر داد. تغییر رژیم در ایران و سیاست مخرب آمریکا باعث نابودی کامل عراق شد و به همسایگان آن فرصت تاثیرگذاری بیشتر بر آن را داد. ترکیه از جمله کشورهایی بود که از ضعف عراق و برقراری رابطه با دولت مرکزی این کشور و دولت منطقه ای کردستان در شمال عراق بهره برد.

علی رغم ترس آنکارا از اینکه خودمختاری کردها در عراق باعث تمایل به استقلال در استان های کردنشین ترکیه شود، روابط این کشور با کردستان عراق در اربیل طی دو دهه گذشته بسیار موفقیت آمیز بوده است. هر دو طرف توافق کردند روابط تجاری دو جانبه داشته باشند مثل قرارداد 2012 برای صادرات نفت از طریق یک خط لوله به بندر سیهان ترکیه. این قرارداد مانع رابطه کردستان عراق را با دولت مرکزی این کشور در بغداد می شد. بغداد در آن زمان کنترل بر مناطق شمالی نداشت.

ولی اخیراً تعادل سیاست داخلی عراق به طرز قابل توجهی تغییر کرده است. قبل از رفراندوم 2017 برای استقلال کردستان، این منطقه دست بالا را در معامله با بغداد داشت. ولی کردها در محاسبات خود با متحدان غربی مخصوصاً آمریکا اشتباه کردند که باعث تحت کنترل قرار گرفتن مناطق آزاد شده از دست داعش توسط دولت مرکزی عراق شد.

با توجه به این اتفاقات، آنکارا در حال حاضر برای قراردادهای جدید به بغداد روی آورده است. اخیراً دو دولت اعلام کردند به دنبال ساخت یک خط لوله دوم هستند که ظرفیت فعلی صادرات عراق را دو برابر می کند. گرچه خط لوله فعلی عملیاتی است، ولی بارها مورد حمله قرار گرفته و آسیب دیده است.

بغداد قصد دارد کنترل مناطق شمالی را در دست گیرد و مانع استقلال کردها شود. این خط لوله جدید یک مسیر جایگزین برای صادرات نفت عراق ایجاد می کند و همچنین به تاسیسات مرکز و جنوب عراق متصل می‌شود. این کار باعث امنیت انرژی عراق می شود چون می تواند در صورت بسته شدن تنگه هرمز نفت خود را از طریق شمال صادر کند.

از طرف دیگر، روسیه در حال مذاکره با دولت عراق برای راه اندازی یک گزینه دیگر است. بغداد قصد دارد خط لوله قدیمی به اردن و لبنان از طریق سوریه را احیا کند.

علیرغم نشانه های امیدوار کننده ای که از روابط آنکارا و بغداد دیده می شود، امکان ساخته شدن این خط لوله چند میلیارد دلاری بسیار کم است. این سرمایه‌گذاری عظیم نیاز به یک ثبات سیاسی بین دو کشور دارد تا اطمینان مالی ایجاد کند. روابط بین عراق و ترکیه در طول تاریخ هیچ گاه ثابت نبوده است.

یک اتفاق حساس دیگر حمله های اخیر ترکیه به شمال سوریه پس از بیرون رفتن سربازان آمریکایی است. رئیس جمهور ترکیه یک اتفاق غیرممکن را رقم زده است: اتحاد خاورمیانه در محکوم کردن این حملات.

این اتفاقات اخیر و سایر اختلافات بین ترکیه و عراق مانع تحقق پروژه های جدید میشود. به احتمال زیاد این دو کشور تا زمان ثبات شرایط، مطالعات فنی و مالی این پروژه ها را تکمیل نمی کنند. تا آن زمان این خط لوله چیزی بیش از یک نشانه حسن نیت در مورد همکاری و وابستگی در منطقه نیست.

بیشتر بخوانید