مرمتگران بدون مرز در تخت جمشید؛ ایتالیایی‌ها در کاخ تچر به دنبال چه هستند؟
سال‌هاست که به همت پژوهشگران اقدامات مرمتی بر روی تخت جمشید در حال انجام است و در تازه‌ترین اقدام گروهی ایتالیایی از موسسه مرمتگران بدون مرز به همراه کارشناسان ایرانی در تخت جمشید مشغول مرمت هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، تخت جمشید که از لحاظ وسعت، عظمت و شکوه مهم‌ترین مجموعه باستانی هخامنشی در ایران است نه تنها در میان ایرانیان بلکه در تمام جهان شناخته شده است. تخت جمشید نام محلی پایتخت داریوش بزرگ است که در دامنه کوه رحمت در مقابل جلگه مرودشت و 55 کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد.
آثار تاریخی به جای مانده در آن از باشکوه‌ترین مجموعه‌های تاریخ ایران و جهان است. مجموعه تخت جمشید به وسعتی حدود 135000 متر مربع از سنگ ساخته شده است. در میان سنگ‌ها از هیچ گونه ملاتی استفاده نشده اما در بعضی نقاط، سنگ‌ها را با بست‌های آهنی به نام دم چلچله‌ای به هم اتصال داده‌اند و از چفت‌هایی سربی استفاده کرده‌اند.
مجموعه تخت جمشید شامل هفت کاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلکان‌ها، ستون‌ها و دو آرامگاه سنگی است. بیش از سه هزار نقش برجسته در ساختمان‌ها و مقبره‌های تخت جمشید وجود دارد که به طرز خارق‌العاده‌ای هماهنگ هستند.
حضور مرمتگران بدون مرز از نیمه بهار
سال‌هاست که به همت پژوهشگران اقدامات مرمتی بر روی این مجموعه بی‌نظیر تاریخی در حال انجام است و در تازه‌ترین اقدام گروهی ایتالیایی از موسسه مرمتگران بدون مرز در تخت جمشید مشغول مرمت هستند.
حمید فدایی، مدیر میراث جهانی تخت جمشید در اردیبهشت ماه امسال در گفت‌وگو با تسنیم از انعقاد یک تفاهم‌نامه سه جانبه میان موسسه مرمتگران بدون مرز، پایگاه تخت جمشید و پژوهشگاه میراث فرهنگی برای مرمت بخش‌هایی از تخت جمشید خبر داد.
به گفته وی فصل نخست این تفاهم‌نامه از نیمه فصل بهار به مدت 40 روز آغاز شد و تا پایان خردادماه ادامه داشت. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید پس از پایان فصل نخست فعالیت مرمتگران بدون مرز از مرمت بخشی از کاخ تچر و شورا سخن گفت.
کاخ تچر و کاخ شورا
کاخ تچر؛ کاخ اختصاصی داریوش و از نخستین کاخ‌هایی که بر روی صفه تخت جمشید برآوردند. این بنا در یکی از کتیبه‌های منقور بر آن تچر خوانده شده است و در کتیبه‌ای دیگر از همان بنا هدیش و امروز به کاخ داریوش و یا تچر معروف است.
کلمه تچر در زبان فارسی مانده و به صورت تجر و یا طرز در آمده است و آن را خانه زمستانی معنی کرده‌اند ولی هیچ دلیلی که برساند این بنا سرای زمستانی داریوش بوده است، در دست نیست. سنگ‌های این کاخ، خاکستری و بسیار پاک‌تراش است و به همین جهت در این اواخر آن را تالار آینه هم می‌خواندند.
در مرکز کوشک شاهی تخت‌جمشید،کاخ کوچکی قرار دارد که توسط سه درگاه و چند راهرو به کاخ‌های دیگر راه می‌یابد و از این جهت آن را «کاخ مرکزی» و یا «سه دری» می‌خوانند که آن را دروازه شاهان نیز گفته‌اند چون بر پلکان‌های آن، نجبای کشور را نقش کرده‌اند که به وضعی دوستانه و غیر رسمی، برای دیدار فرمانروا می‌روند و نیز به سبب نوع استفاده و موقعیت کاخگاهی آن را «تالار شورا» نیز نامیده‌اند.
پیش‌تر بنای این کاخ را به داریوش بزرگ نسبت می‌دادند، اما دلایلی در درست داریم که ساخت کامل آن توسط اردشیر یکم صورت گرفته بوده است.
ساختمان کاخ طرحی تقریبا چهار گوش دارد، در میان بنا تالار مرکزی مربع شکلی واقع است که سقفش بر چهار ستون بزرگ استوار بوده و در دیوار شرقی این تالار،درگاه ورودی و اصلی تعبیه شده بوده و پادشاه از اینجا به درون می‌آمده است.
فصل دوم مرمتگران بدون مرز تا پایان آبان
فصل دوم فعالیت مرمتگران بدون مرز از نیمه مهرماه در تخت جمشید آغاز شده و به مدت 40 تا 45 روز ادامه دارد. به گفته فدایی بخشی از کاخ تچر و دروازه شرقی کاخ شورا دو نقطه‌ای است که در تفاهم‌نامه توافق شده و در فصل دوم به این نقاط پرداخته می‌شود.
براساس گفته‌های مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید این کار جنبه آموزشی و تبادل دانش نیز دارد، چراکه تیم کارشناسان ایرانی در کنار کارشناسان ایتالیایی کار مرمت را انجام می‌دهند و از تجربیات تیم ایتالیایی بهره‌مند می‌شوند.
مرمت تخت جمشید در قالب این تفاهم‌نامه 5 ساله توسط یک تیم 16-17 نفره متشکل از کارشناسان ایرانی و ایتالیایی انجام می‌شود. به گفته وی علاوه بر بحث مرمت مستندنگاری 2 کاخ تچر و شورا نیز در فصل نخست انجام شده که این کار با ابزار تصویربرداری دقیق انجام شد که البته پیش از آن نیز کار فتوگرامتری انجام شده بود.
آسیب‌نگاری، حفاظت و مستندنگاری تخت جمشید
فدایی همچنین به تسنیم گفته است که آسیب‌نگاری بخش دیگر کار فصل نخست مرمتگران بدون مرز بود که برای تسهیل این امر یک کارگاه مطمئن و مجهز با داربست و سقف ایجاد شد که گروه هم در ارتفاعات مختلف و هم سطح زمین کار مرمت و مطالعه را پیش ببرند.
علاوه بر این امور بحث حفاظت نیز در کار این مرمتگران لحاظ شده که به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در موضوع حفاظت، ابزار و مواد را از ایتالیا وارد کردند همچنین کارهای استحکام بخشی لایه‌های سست نیز با تزریق مواد مرمتی در کاخ تچر و شورا انجام شده و می‌شود.
فعالیت این تیم در پایان آبان ماه در فصل دوم به اتمام می‌رسد و در زمان‌بندی مناسب بعدی فصل‌های دیگر کار انجام می‌شود.
انتهای پیام/ش