گزارش| برگزاری نشست روسای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در تاشکند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، طی روزهای 28 الی 31 اکتبر تاشکند میزبان نشست روسای دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بود. در این نشست که عمدتا نخست‌وزیران کشورهای عضو در آن شرکت کردند، ازبکستان ریاست نشست بر عهده داشت. همچنین در پایان آن شماری از اسناد چندجانبه و دوجانبه میان کشورها به امضا رسید. در مجموع در این نشست نمایندگان عالی‌رتبه 8 کشور عضو سازمان و نیز نمایندگان 4 عضو ناظر (جمهوری اسلامی ایران، بلاروس، افغانستان و مغولستان)، و همچنین نمایندگان حدودا 10 سازمان بین‌المللی حضور یافتند.‌

لی کی‌کیانگ، رئیس شورای دولتی جمهوری خلق چین اصلی‌ترین مهمان نشست تاشکند بود. وی در بدو ورود به ازبکستان، با شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور این کشور دیدار کرده و بر مشارکت راهبردی میان تاشکند و پکن تاکید کرد. توسعه مبادلات تجاری، پروژه‌های مشترک و تقویت همکاری‌ها در چارچوب طرح کمربند و جاده از اصلی‌ترین محورهای دیدار کیانگ و میرضیایف بود.

دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر فدراسیون روسیه و رئیس‌جمهور سابق این کشور، مهمان دیگر نشست تاشکند بود. وی نیز در آغاز ورودش به ازبکستان با میرضیایف دیدار کرده و مجددا بر توسعه مناسبات دو و چندجانبه میان روسیه و ازبکستان تاکید کرد. نکته جالب توجه، تاکید مدودف بر توسعه همکاری‌های ازبکستان و روسیه به منظور مقابله با تهدیدات منطقه‌ای و بین‌المللی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای بود. این در حالی است که پیش از این گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر بازگشت احتمالی ازبکستان به سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی مطرح شده بود.

هندوستان اما با ارسال راجنات سینگ، وزیر دفاع این کشور پرحاشیه‌ترین حضور را در این نشست رقم زد. این موضوع باعث شد تا در فرودگاه بین‌المللی تاشکند، ژنرال عزیزبیک اکرام‌اف، معاون وزیر دفاع ازبکستان به استقبال وی برود. پیش‌تر نیز وزارت امور خارجه هند حضور سینگ را به جای نارندرا مودی، در نشست شانگهای اعلام کرده بود. با این حال، علی‌رغم آن که در بیانیه مذکور ذکر شده بود که وزیر دفاع هند چند دیدار دوجانبه در حاشیه این نشست نیز خواهد داشت، اما رسانه‌های ازبکستان همچنان خبری از این دیدارها منتشر نکرده‌اند. به نظر می‌رسد انجام شماری از مذاکرات دفاعی و نظامی دوجانبه میان هند و ازبکستان از جمله اهداف اصلی حضور سینگ در تاشکند به جای مودی باشد.

در همین حال بر اساس اعلام رسانه‌ها، از پاکستان ظهور احمد، نماینده و هماهنگ‌کننده دولتی این کشور در سازمان همکاری شانگهای برای حضور در این نشست، به تاشکند سفر کرده است.

دیدار عسکر مامین با شوکت میرضیایف

از قرقیزستان، محمدکالی ابوالقاضی‌اف، نخست‌وزیر این کشور برای حضور در این نشست راهی تاشکند شده بود. وی نیز ضمن حضور و سخنرانی در این نشست، در حاشیه نیز دیدارهای دوجانبه‌ای را ترتیب داد. در جریان سخنرانی‌اش در نشست مذکور، وی به نمایندگی از قرقیزستان پیشنهاد ایجاد ساختار ویژه مبارزه با جرایم اقتصادی در سازمان همکاری شانگهای را مطرح کرد. به گفته وی این جرائم ماهیت فراملی داشته و در ارتباط نزدیک با دیگر مسائل امنیتی نظیر قاچاق مواد مخدر به حساب می‌آیند. وی در این نشست همچنین با شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان نیز دیدار کرد. مهم‌ترین محور مطرح شده در این نشست، مساله اختلافات مرزی و فرایند علامت‌گذاری مرزها میان دو کشور بود. وی همچنین دیداری با عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت افغانستان داشت. در این دیدار نیز وی ضمن ابراز خرسندی قرقیزستان از برگزاری انتخابات اخیر در افغانستان، بر ضرورت توسعه روابط با افغانستان با اشاره به حضور افغانستان در نشست اخیر کشورهای آسیای مرکزی و ایالات متحده آمریکا تاکید کرد.

از دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی نیز نخست‌وزیران کشورها در این نشست حاضر شدند. از تاجیکستان قاهر رسول‌زاده، نخست‌وزیر این کشور در تاشکند حاضر شد. از قزاقستان نیز عسکر مامین، نخست‌وزیر این کشور به ازبکستان سفر کرد و دیداری دوجانبه نیز با شوکت میرضیایف ترتیب داد. در دیدار مذکور، زمینه‌های توسعه روابط دوجانبه با توجه به افزایش 25 درصدی مبادلات تجاری دو کشور در 9 ماه نخست سال 2019، مورد تاکید قرار گرفت.

نکته جالب توجه دیگر در خصوص حضور کشورهای آسیای مرکزی در نشست تاشکند، حضور نماینده ویژه ترکمنستان است. در این راستا، رشید مرداف، وزیر امور خارجه و معاون رئیس کابینه وزرای ترکمنستان به تاشکند سفر کرده و دیداری را نیز با میرضیایف ترتیب داد.

این در حالی است که ترکمنستان علاوه بر این که عضو سازمان همکاری شانگهای نیست، بلکه همچون ایران، بلاروس، افغانستان و مغولستان عضو ناظر نیز نبوده و حتی به عنوان شریک گفت‌و‌گو (دیالوگ پارتنر) همچون کشورهای ارمنستان، آذربایجان، کامبوج، نپال، سریلانکا و ترکیه نیز در شانگهای حضور ندارد. حضور ترکمنستان در شانگهای در کنار 3 سازمان بین‌المللی آ‌سه‌آن، سازمان ملل متحد و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، به عنوان مهمان می‌باشد. این موضوع به دلیل اصل بی‌طرفی در سیاست خارجی ترکمنستان است که در سازمان ملل متحد نیز به ثبت رسیده است.

حضور اسحاق جهانگیری در نشست روسای دولت سازمان همکاری شانگهای

با این حال شاهد آن هستیم که ترکمنستان در سطح عالی‌رتبه در این نشست حاضر شده است. این موضوع می‌تواند حاکی از اهمیت نشست تاشکند در تعاملات امنیتی منطقه‌ای باشد. این در حالی است که میرضیایف چند روز پیش به صورت تلفنی نیز با قربانقلی بردی‌محمداف گفت‌و‌گو کرده بود.

در همین حال، کشورهای ناظر نیز در سطح مقامات عالی‌رتبه در این نشست حاضر شده‌اند. از کشورمان، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور که به تاشکند سفر کرده بود، مورد استقبال معاون نخست‌وزیر ازبکستان قرار می‌گیرد. وی در این سفر مجددا بر علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران برای عضویت کامل در شانگهای تاکید کرد. از افغانستان نیز عبدالله‌ عبدالله، رئیس اجرایی دولت، از بلاروس، سرگئی روماس، نخست‌وزیر این کشور در نشست تاشکند حاضر شدند.

نشست روسای دولت سازمان همکاری شانگهای در حالی پایان یافت که بنا بر گمانه‌زنی‌ها، ورژن جدیدی از برنامه‌های این سازمان برای همکاری‌های اقتصادی و تجاری چندجانبه از سوی این سازمان ارائه شد. همچنین مذاکراتی در خصوص توسعه همکاری‌ها در زمینه ترانزیت و لجستیک، با تاکید بر طرح کمربند و جاده صورت گرفت.

تصویری از نشست گروه کاری وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای

در کنار این محورهای اقتصادی، نشست دیگری که در حاشیه نشست تاشکند برگزار شد، جلسه گروه کاری وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای بود. در این نشست ضمن تبادل نظر جهت مقابله با تهدیدات مشترک، طرفین پیرامون برگزاری یک رزمایش مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم و استقرار صلح به توافق رسیدند. به گفته فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح قرقیزستان، ضمن اشاره به اصلاحات صورت گرفته در پروتکل رزمایش‌های مشترک نظامی در نشست سال 2019 بیشکک، اظهار داشت این رزمایش مشترک قرار است در سال 2020 و در کشور روسیه برگزار شود. به گفته وی اعمال این اصلاحات به هند و پاکستان و دیگر اعضای کامل سازمان اجازه می‌دهد که در رزمایش‌های مشترک حاضر شوند.

انتهای پیام/