گزارش| ترکیه و مضرات و فواید مخالفین مسلح سوری

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ حمله ترکیه به کردهای تحت امر پ.ک.ک در شمال سوریه و شرق فرات٬ اقدام نظامی مهمی بود که با وجود مخالفت کشورهای منطقه و جهان٬ اردوغان دستور اجرای آن را صادر کرده و عملاً٬ همه را در برابر عمل انجام شده قرار داد.

یکی از مهم‌ترین ابعاد عملیات ارتش ترکیه در خاک سوریه٬ به‌کارگیری مخالفین سوری مسلح بود که در سالیان اخیر٬ از حمایت‌های مالی٬ تسلیحاتی و آموزشی ترکیه٬ برخوردار بوده‌اند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از برخی مواضع سران کشورهای اروپایی انتقاد کرده و بر این باور است که مخالفین مسلح سوری٬ برخلاف گفته اروپایی‌ها٬ تروریست نیستند. اردوغان ترجیح می‌دهد آنان را با لفظ «مجاهد» وصف کند.

عبارت مبهم «ارتش ملی»

«ارتش آزاد سوریه»٬ نخستین گروه مسلح مخالف اسد بود که در همان ماه‌های آغاز بحران سوریه مورد حمایت آنکارا قرار گرفت. اما به مرور زمان٬ گروه‌های دیگری نیز علیه دولت سوریه سلاح برداشتند که هیچ تفاهم و توافقی بین آنان نبود.

با این حال٬ ترکیه قبل از حمله موسوم به «عملیات چشمه صلح»٬ توانست 200 گروه مسلح مخالف اسد را از یک وضعیت پراکنده و درهم ریخته٬ به یک چارچوب واحد رسانده و آن را «ارتش ملی سوریه» نام نهد.

به عبارتی روشن٬ با وجود آن که ترکیه در ماه‌های اخیر٬ بارها اعلام کرده که به تمامیت ارضی و حاکمیت و وحدت سیاسی سوریه احترام می‌گذارد٬ اما 200 گروه مسلح ضد دولت سوریه را سازماندهی و تسلیح کرده است!

اما حالا مشخص نیست که این گروه‌های مسلح که احتمالاً جمعیت آنان بین هشتاد هزار تا یکصد هزار نفر است٬ سرنوشتشان چه خواهد بود. بخشی از آنها٬ از ترکمان‌های سوری٬ بخش دیگر از اعراب و بخش کم‌ شماری نیز از کردهای سوری هستند اما از یک مرکز فرماندهی واحد٬ دستور می‌گیرند.

مخالفین سوری در عملیات مزبور٬ مرتکب اقدامات خشنی هم شدند که برخی از آنها در شورای امنیت سازمان ملل و رسانه‌های جهان٬ بازتاب پیدا کرد و آمریکایی‌ها اعلام کردند که این اقدامات می‌توانند٬ مصداق جرایم جنگی به شمار آیند.

در واقع برخی از تصاویر  و اخباری که از اقدامات و رفتارهای مخالفین سوری مسلح تحت حمایت آنکارا منتشر شده٬ نگران‌کننده‌تر از آن است که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. این تصاویر نشان می‌دهد که دست کم در پوشش٬ حرکات٬ رفتارهای فردی و جنس رزم٬ بخش قابل توجهی از مخالفین سوری تحت حمایت ترکیه٬ دارای مشی و عقاید سلفی و تندروانه هستند.

فواید مخالفین مسلح سوری برای اردوغان

مقامات سیاسی و نظامی ترکیه٬ در استفاده از افراد مسلح در عملیات موسوم به «چشمه صلح» چند هدف مهم داشتند:

1.مخالفین مسلح سوری٬ شناخت خوبی از عوارض زمین و وضعیت جغرافیایی شرق فرات داشتند و در صورت رویارویی احتمالی با ارتش سوریه٬ می‌توانستند سپر خوبی برای ترکیه باشند و موازنه را به نفع آنکارا تغییر دهند.

2.رجب طیب اردوغان٬ رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در موقعیت سیاسی و اقتصادی خاصی قرار دارد که به او اجازه نمی‌داد دستور عملیاتی را صادر کند که منجر به کشته شدن ده‌ها نظامی ترکیه شود.

بنابراین٬ آرایش نیروها و شیوه اعزام و پاکسازی٬ به شیوه‌ای بود که مخالفین سوری در نوک پیکان قرار داشتند و به همین خاطر آنها در خط تماس آتش و کانون درگیری‌ها قرار گرفتند و بنا به اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت دفاع ترکیه٬ در درگیری‌های مزبور٬ 144 تن از مخالفین سوری در درگیری با کردهای وابسته به پ.ک.ک کشته شدند و این در حالی بود که میزان کشته‌های ارتش ترکیه٬ حتی به مرز 10 نفر هم نرسید.

3.اگر چه کارکرد مخالفین مسلح سوری در عملیات چشمه صلح٬ یک کارکرد نظامی و عبارت از پاکسازی و بیرون راندن نیروهای «ی.پ.گ» و «قسد» از شمال سوریه بود٬ اما ماموریت این گروه٬ صبغه سیاسی نیز دارد.

چرا که این افراد٬ در هر حال شهروند سوری هستند و زمانی که اعتراضات جدی به ترکیه صورت بگیرد و ناچار به ترک خاک سوریه شود٬ افراد مخالف سوری را به عنوان نفوذی‌های تحت امر خود در شمال سوریه حفظ خواهد کرد و علاوه بر استفاده‌های اطلاعاتی و دفاعی٬ در مذاکرات بین‌المللی نیز از توان و نفوذ آنها به عنوان برگ برنده استفاده خواهد کرد.

مضرات مخالفین سوری برای ترکیه

اگر چه در شرایط فعلی٬ استفاده از مخالفین مسلح سوری٬ فواید موقتی برای ترکیه به همراه آورده  است، اما مشخص نیست که این فواید تا چه اندازه ماندگار و پایدار خواهد بود. چرا که اولاً نظم و دیسیپلین نظامی و مقررات قضائی ارتشی٬ در گروه به اصطلاح «ارتش ملی سوریه» وجود ندارد و کنترل اقدامات خودسرانه آنان٬ نه تنها برای فرماندهان٬ بلکه برای ترکیه نیز ناممکن است.

یکی دیگر از مضرات گروه مزبور٬ این است که آنان در شرایط فعلی٬ مانند گروه‌های پراکنده‌ای نیستند که هر کدام به شکلی٬ ملزومات غذایی و انفرادی خود را تامین کنند. حالا٬ آنها درست به اندازه یک ارتش رسمی و حکومتی٬ مصارف  و هزینه‌های ثابت دارند و به‌کارگیری آنها٬ هزینه سنگینی بر دست دولت ترکیه می‌گذارد.

با آن که نیروهای «ی.پ.گ» و «قسد» از مناطق محل حضور ارتش ترکیه مخالفین سوری خارج شده‌اند٬ اما به شکلی طبیعی٬ واکنش‌های منفی مردم علیه این دو نیروی مهاجم ادامه دارد و آنان را همچون اشغال‌گرانی می‌بینند که دوقطبی‌های محلی کُردی - عربی و همچنین ترکی – کُردی را تشدید می‌کنند.

تداوم حمایت ترکیه از مخالفین مسلح سوری٬ در آینده٬ مانعی جدی بر سر راه بازگشت آنکارا و دمشق به توافق‌نامه‌ امنیتی آدانا خواهد بود. همچنین٬ ممکن است در آینده٬ تداوم حضور این نیروها در شمال سوریه٬ در میدان عمل٬ بر روند همکاری‌های شرکای آستانه نیز تاثیر منفی بگذارد.

در پایان باید گفت٬ هدایت یکصد هزار نفر نیروی مسلح ضد بشار اسد توسط مقامات نظامی ترکیه٬ دقیقاً به معنی تلاش برای به چالش کشیدن حاکمیت سیاسی و وحدت سیاسی سوریه است و احتمالاً٬ این موضوع در سالیان آتی نیز٬ تبعات و دردسرهای پیدا و پنهانی در منطقه به وجود خواهد آورد و دور از انتظار نیست اگر این نیروهای مسلح در شمال سوریه٬ به خاطر برخی منافع فردی و گروهی٬ امنیت مرزهای ترکیه و سوریه را نیز به خطر انداخته و به جرایم پنهانی مبادرت ورزند.

انتهای پیام/