یادداشت| آزادی انس حقانی؛ امتیاز حداقلی و حداکثری انتخاباتی طالبان به ترامپ
اشرف‌غنی در حالی خبر از آزادی فرزند رهبر سابق شبکه حقانی داده است که پیش از این، آزادی وی از خطوط قرمز دولت افغانستان بوده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، محمد اشرف‌غنی رئیس‌جمهور افغانستان در حالی خبر از آزادی انس حقانی فرزند رهبر سابق شبکه حقانی و از فرماندهان ارشد گروه طالبان را اعلام کرد که پیش از این، آزادی وی از خطوط قرمز حکومت وحدت ملی افغانستان اعلام شده و ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان گفته بود او را آزاد نخواهد کرد.
با این حال پس از کش‌وقوس‌های فراوان نهایتا روز 21 آبان 1398 رئیس‌جمهور افغانستان به نظر می‌رسد مجبور شده است تن به آزادی انس حقانی بدهد هر چند که او تلاش کرده اعلام کند این آزادی مشروط است که تا حدی فشار افکار عمومی را از خود دور کند.
آزادی انس حقانی از ابعاد مختلف قابل بررسی است که هر یک از این ابعاد بسیار مهم هستند و می‌توانند راه‌گشای تحلیل دقیق آینده تحولات افغاستان باشد.
نگارنده در سه بخش به بررسی ابعاد مختلف این اتفاق خواهد پرداخت.
بخش اول: رابطه آزادی انس حقانی و ارتباط آن با مذاکرات طالبان و آمریکا
زلمی خلیل‌زاد با ماموریت به سرانجام رساندن مذاکرات صلح با طالبان از حدود یک سال پیش مجدد پای به صحنه افغانستان نهاد و کار خود را آغاز کرد.
او در 9 دور مذاکره مستقیم با نمایندگان سیاسی طالبان در قطر در طول 10 ماه توانسته بود توافق با این گروه را نهایی کند و قرار بود توافق نهایی میان دو طرف در دوحه به امضا برسد که دونالد ترامپ در تصمیمی ناگهانی و عجیب و به بهانه کشته شدن یک سرباز آمریکایی در حمله طالبان، اعلام کرد که مذاکره با طالبان باید متوقف شود و از نظر او این توافق مرده است.
پس از این بود که خلیل‌زاد و تحرکاتش برای مدتی به کما رفت و او تقریبا کاری نمی‌کرد تا اینکه پس از مدتی و به احتمال زیاد با ماموریتی جدید، مجدد وارد کارزار صلح افغانستان شد.
تصور بر این بود که او در تلاش است مذاکرات متوقف شده صلح را از سر گیرد اما به نظر می‌رسید او شاید هدف دم‌دست‌تری را دنبال می‌کند تا بتواند پیروزی حداقلی را کسب کند.
او سفرهایش را از بروکسل شروع و سپس به مسکو، کابل و اسلام‌آباد رفت.
بلافاصله پس از پایان سفر وی به کابل زمزمه‌هایی از آزادی انس حقانی به گوش می‌رسید و هم‌زمان خلیل‌زاد از آزادی دو استاد آمریکایی و استرالیایی‌تبار دانشگاه آمریکایی کابل سخن به میان آورد. همین‌جا بود که ماموریت جدید خلیل‌زاد رخ نمود و آن هم تلاش او برای آزادی همین دو استاد بود.
در واقع ماموریت کلان و حداکثری او برای اتمام جنگ و آغاز صلح به ماموریتی خرد و حداقلی برای آزادی دو استاد آمریکایی تقلیل یافته بود.
با این حال دو بعد حداقلی و حداکثری در آزادی انس حقانی و ارتباط آن با مذاکرات صلح آمریکا و طالبان وجود دارد که در اینجا به اختصار به آنها می‌پردازیم:
1- بعد امتیاز حداقلی
اگر قائل به امتیازگیری حداقلی آمریکا در مذاکرات جدید آمریکا با طالبان و رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان باشیم باید بگوییم پس از ناکامی وی برای به سرانجام رساندن مذاکرات صلح با طالبان که به نوعی یک شکست بزرگ در سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌شد، رهبران آمریکا در واشنگتن به این تصمیم رسیدند که به یک پیروزی حداقلی در مواجهه با طالبان دست یافته و در آستانه آغاز مبارزات انتخاباتی 2020 بتوانند از این امتیاز حداقلی در مورد بحران افغانستان علیه رقبای دموکرات خود استفاده کنند.
به نظر می‌رسد تیم سیاست خارجی ترامپ به امتیاز حداقلی آزادی دو اسیر خارجی از زندان طالبان راضی شده باشد و پس از آزادی آنها با پروپاگاندای گسترده رسانه‌ای آن را تبدیل به یک پیروزی بزرگ کرده و افکار عمومی آمریکا را برای فرار از باخت در افغانستان راضی و قانع کند.
به همین جهت خلیل‌زاد با ماموریت جدید آزادی دو زندانی آمریکایی کار خود را شروع کرد اما طالبان یک شرط اساسی داشتند و آن هم آزادی انس در برابر آزادی دو اسیر خارجی بود موضوعی که به شدت برای دولت افغانستان سخت بود.
به هر حال به نظر می‌رسد اشرف‌غنی در نهایت با فشار آمریکایی‌ها تن به آزادی انس حقانی داده است و در مقابل خلیل‌زاد این بار با دست پر اما امتیازی حداقلی به واشنگتن برمی‌گردد.
ترامپ بی‌شک آزادی این دو اسیر خارجی را دستاوردی بزرگ جلوه خواهد داد و رسانه‌های همراه وی جشن و پایکوبی به راه خواهند انداخت اما در همین زمان شاهد آن هستیم که رسانه‌های افغانستان و رسانه‌های حامی ترامپ بر روی آزادی انس کار نمی‌کنند و سعی دارند آزادی او را کوچک جلوه دهند.
2- بعد امتیاز حداکثری
اما شاید بعد مهم‌تری در ماموریت جدید خلیل‌زاد وجود داشته باشد.
اگر از این بعد بخواهیم به مساله نگاه کنیم باید بگوییم شاید طالبان برای آغاز مجدد مذاکرات صلح و به نتیجه رساندن آن تا پیش از انتخابات 2020 آمریکا، امتیازی جدید طلب کرده‌اند و این امتیاز چیزی نبوده است جز آزادی انس حقانی و دو تن دیگر از افراد ارشد این گروه از زندان نیروهای امنیت ملی افغانستان است.
اگر آمریکا یک طرفه به این خواسته طالبان عمل می‌کرد، شکستی بزرگ‌تر از قبل در کارنامه واشنگتن ثبت می‌شد بنابراین خلیل‌زاد راه‌حل اینکه هم طالبان به خواسته جدید رسیده باشند و هم آمریکا بتواند پیروز وانمود کرده و هم مذاکرات را از سر گیرد را یافت و آن چیزی نیست جز مبادله اسرا.
با این کار طالبان به خواسته خود یعنی آزادی حقانی و دو تن از فرماندهان ارشدش رسیده و مجبور است در بدل این کار مجدد پای به میز مذاکره بگذارد هم آمریکا توانسته دو اسیر خود را آزاد کند و مجدد مذاکره با طالبان و تلاش برای نهایی‌سازی روند صلح را از سر گیرد.
اگر این مفروض را پذیرفته باشیم، باید بگوییم با قبول شرط آزادی انس حقانی، طالبان یک امتیاز حداکثری به ترامپ در آستانه انتخابات داده است و ترامپ به خوبی از این امتیاز استفاده خواهد کرد و رقبای دموکرات خود را که در افغانستان بازنده تام بودند، به گوشه رینگ خواهد برد.
به هر حال باید منتظر ماند و دید که در روزهای آینده چه اتفاقات جدیدی در روند صلح افغانستان خواهد افتاد اما آنچه مشخص است این است که آمریکا با آزادی حقانی به دنبال یک امتیاز حداقلی و یا حداکثری برای بهره‌گیری از آن در مبارزات انتخاباتی 2020 است.
انتهای پیام/.
