مصاحبه| حزب اسلامگرای النهضه و چالش‌های فراروی آن برای تشکیل دولت جدید
کارشناس تحولات شمال آفریقا با اشاره به چالش‌ها و مشکلات پیش روی النهضه برای تشکیل دولت جدید در تونس معتقد است دولت جدید در مقایسه با سایر دولت‌هایی که در تونس تشکیل شده‌اند، قویترین دولت خواهد بود.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، راشد الغنوشی رهبرحزب اسلامگرای تونس به عنوان بزرگترین حزب پارلمانی این کشور با حضور در کاخ ریاست جمهوری اسامی نامزدهای پیشنهادی این حزب را به قیس سعیّد تقدیم کرد. رئیس جمهور تونس هم "حبیب الجملی" را مامور تشکیل دولت جدید این کشور کرد. به منظور آشنایی با فراز و فرودهای تشکیل دولت توسط النهضه گفت وگویی با جعفر قنادباشی کارشناس برجسته تحولات شمال آفریقا انجام دادیم که متن آن به این شرح است :
تسنیم: شما می‌دانید که حبیب الجملی مامور تشکیل دولت جدید تونس شد، این دولت با چه چالش هایی روبرو خواهد شد؟
قنادباشی: دولت جدید تونس علاوه برحل و مشکلات، باید به انتظارات مردم این کشور پاسخ دهد. تونس دارای مشکلات زیادی است. بخشی از این مشکلات از رژیم سابق باقی مانده و بخش دیگر مربوط، به ندانم کاری‌ها، اهمال ورزی ها و اختلافات احزابی می‌شود که بعد از سقوط رژیم بن علی به قدرت رسیده‌اند. این مسائل سبب شده تا مشکلات تونس حل نشود، به گونه‌ای که می‌توان گفت ساختار سیاسی تونس آن طوری که متناسب با نیازهای مردم باشد، تغییر پیدا نکرده است.
چالش دیگر، رقابت احزاب سیاسی و نحوه برخورد و تعامل آنها با دولت است. پس از پیروزی انقلاب تونس ، رقابت احزاب سیاسی سبب شد تا بین سکولارها و اسلامگراها شکافی به وجود آید و یک نگاه منفی در بین اقشار مردم و احزاب سیاسی نسبت به اسلامگراها ایجاد شود، درحالی که بسیاری از موارد این نگاه منفی مصداق واقعی نداشت. به هرحال، این شکاف باعث شد تا احزاب به دیده دشمن به النهضه نگاه کنند. به همین دلیل، معتقدم تشکیل دولت توسط النهضه ممکن است با مخالفت برخی احزاب روبرو شود. این مخالفت ها با دیگر کشورها متفاوت است، زیرا در دیگر کشورها احزاب در چارچوب قدرت و فضای سیاسی با دولت مخالفت، انتقاد یا رقابت می‌کنند اما در تونس برخورد و ضدیت احزاب با دولت النهضه حالت مضاعف دارد. این حالت به دلیل نگرش ضد اسلامی احزاب مزبور است.
نبود اکثریت پارلمانی چالش دیگری در تونس به شمار می‌رود. چنانچه النهضه بتواند دولت جدید را تشکیل دهد، یک ائتلاف شکننده ای از این دولت حمایت خواهد کرد. در صورتی که هریک از احزاب عضو این ائتلاف از آن کناره گیری کنند، باعث سقوط دولت خواهد شد و این یک موضوع بسیار مهمی است که تونس را در آینده آزار خواهد داد.
تسنیم: با توجه به مشکلات و چالش هایی که شما به آنها اشاره کردید، آیا النهضه می تواند دولت جدید تونس را تشکیل دهد؟
قنادباشی: النهضه بیشترین شانس را برای تشکیل دولت دارد و به نظر می‌رسد گزینه های دیگر خیلی شانسی در این زمینه نخواهند داشت. این موضوع کمک می‌کند تا دولت جدید موفق شود چرا که احزاب رقیب می‌دانند، چنانچه النهضه نتواند دولت تشکیل دهد، آنها نیز توفیقی در تشکیل دولت نخواهند داشت و تونس وارد یک دالان تاریک و بی سرانجامی خواهد شد که در شرایط کنونی این دالان برای تونس یک سم کشنده محسوب می‌شود. لذا دولت جدید باید هرچه سریع تر تشکیل شود و به حل و فصل مشکلات انباشت شده مردم تونس بپردازد.
تسنیم: با وجود مخالفت ها و چالش هایی که پیش روی تشکیل دولت توسط النهضه وجود دارد، چنانچه این حزب اسلامگرا بتواند دولت آینده تونس را تشکیل دهد، آیا این دولت کارآمدی خواهد بود؟
قنادباشی: اگر دولت هماهنگ باشد یعنی از یک حزب باشد، طبیعی است کارآمدی آن بیشتر خواهد بود. به دلیل اینکه مناقشات درون حزبی در کار دولت تاثیرگذار نیست. حال، با توجه به اینکه ریاست پارلمان به عهده النهضه است و این حزب نخست وزیر را تعیین کرده است، این مسائل سبب قدرتمندی دولت آینده می‌شود. در حقیقت، می توان گفت که قوه مقننه و قوه مجریه در اختیار یک حزب است. این موضوع به پیشبرد برنامه های دولت کمک می‌کند. اگر دولت از یک حزب بود و ریاست پارلمان و اکثریت نمایندگان از حزب دیگری بود، در این صورت، دولت با مشکلات بیشتری مواجه می‌شد. حال، با توجه به این موضوع و نگرشی که النهضه درباره سایر احزاب دارد و درهای همکاری با آنها را باز گذاشته است، می توان گفت که دولت جدید در مقایسه با سایر دولت هایی که در تونس تشکیل شده‌اند، قویترین دولت خواهد بود.
تسنیم: همانطوری که شما فرمودید در تونس احزاب مخالف النهضه وجود دارد. این احزاب ممکن است در دولت حضور نداشته باشند، اما می‌توانند، حضوری پررنگی در پارلمان داشته و ائتلاف قوی از مخالفان تشکیل دهند. این ائتلاف چقدر می تواند در روند کار دولت مانع تراشی کند و آن را به ضعف و ناتوانی بکشاند؟
قناد باشی: با توجه به ترکیب پارلمان که نشان دهنده آرای مردم تونس است، شاید هیچ حزبی نتواند ائتلاف منسجمی را در مخالفت با روند اجرایی که شکل خواهد گرفت، ایجاد کنند. در گذشته شاهد بودیم، با وجود اقداماتی که مرحوم قائد السبسی رئیس جمهور سابق تونس انجام داد، ائتلاف سکولارها ائتلاف چندان منسجمی نبود چرا که اعضای آن با یکدیگر اختلاف داشتند. این اختلافات سبب جدایی یوسف الشاهد نخست وزیر از حزب النداء تونس شد. به هرحال، احزابی که هم اکنون کرسی های پارلمان را در اختیار دارند، از احزابی نیستند که بتوانند یک ائتلاف مسنجمی تشکیل دهند به گونه ای که قادر باشد در برابر دولت بایستند البته ممکن است غربی ها و ارتجاع عربی کوشش کنند تا ائتلافی در تونس ایجاد کنند و از این طریق بخواهند دربرابر برنامه های النهضه بایستد. اما با توجه به نیازهایی که مردم تونس دارند و ضرورتی که دولت باید به کارهای اقتصادی بپردازد و افکار عمومی آن را دنبال می‌کنند، به نظر نمی رسد که بتوانند یک فراکسیون قدرتمندی در برابر النهضه به وجود بیاورند.
تسنیم: درصورتی که النهضه بتواند دولت جدید تونس را تشکیل دهد، این دولت در عرصه خارجی با چه چالش هایی روبرو خواهد شد؟
قنادباشی: این دولت بیش از دولت های قبلی تونس، سیاست های متفاوتی را به ویژه در عرصه ضدیت با رژیم صهیونیستی و حمایت از ملت فلسطین دنبال خواهد کرد. سیاستی که مخالف سیاست های کشورهای مرتجع عرب است. برهمین اساس، در اتحادیه عرب و بخشی از جهان اسلام که تحت تاثیر غرب قرار دارد، تونس در موقعیت خاصی قرار می‌گیرد دوستان این کشور در جهان اندک خواهد بود و ممکن است از این لحاظ دچار مشکلاتی شود به ویژه اینکه کشورهای عربی مثل امارات و عربستان در شمال آفریقا فعال هستند و به نیابت از غرب در این منطقه مداخله می‌کنند. این احتمال وجود دارد که آنها دامنه مداخلاتشان را به تونس گسترش دهند و بخواهند از فعالیت دولتی که تشکیل خواهد شد، جلوگیری کنند.
مصر و عربستان به شدت با جریان اخوان المسلمین مخالفند و نسبت به آن حساس هستند. با وجود اینکه النهضه از اخوان جدا شده اما آنها این حزب را همچنان وابسته اخوان المسلمین می‌دانند. مصر و عربستان اصلا دوست ندارند که یک کشور اسلامی در اختیار اخوانی ها باشد چرا که می تواند برای سایر کشورها به یک الگو تبدیل شود. برهمین اساس، آنها دولت برخاسته از حزب النهضه را تحت فشار قرار خواهند داد. این درحالی است که غربی ها از جمله اروپایی ها نگران موفقیت اسلام در شمال آفریقا هستند. اگر آنها بخواهند دخالت کنند، طبیعی است که از طریق عربستان، مصر و امارات این کار را انجام خواهند داد. همچنین تونس با مداخلات پنهانی و سری رژیم صهیونیستی روبرو خواهد شد و رسانه هایی به کار گرفته شده تا چهره تونس را تخریب کنند.
ناگفته نماند، گرایش های سیاست خارجی دولت النهضه و همچنین رئیس جمهور تونس نقطه اشتراک تمام احزاب سیاسی این کشور است. در حقیقت، ضدیت با رژیم صهیونستی و استعمار در تونس مبتنی بریک حزب سیاسی نیست بلکه تمام احزاب و گروه های سیاسی در این مسئله اتفاق نظر دارند و این نقطه قوت دولت آینده تونس به شمار می رود.
در اینجا باید به این نکته اشاره کرد، صنعت گردشگری یکی از مهم ترین منابع در آمدی تونس محسوب می‌شود. دنیای غرب برای تحت فشار قرار دادن این کشور می‌تواند مشکلاتی را در مسیر صنعت گردشگری تونس ایجاد کند. همچنین وام هایی که تونس به آنها نیاز دارد، غربی ها می‌توانند در این زمینه چالش هایی برای تونس بوجود بیاورند. اینها نقاط آسیب پذیر تونس در برابر غربی هاست.
تسنیم: ممنون از این فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
قناباشی: خواهش می کنم. ممنون
گفت وگو از عباس سیدمیر جمکرانی
انتهای پیام/