مدیرعامل آبفا اهواز: شبکه فاضلاب اهواز برای دفع آب‌های سطحی طراحی نشده است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز؛ سال‌ها است که اهواز از مشکلات شبکه آب و فاضلاب می‌نالد. کلیدواژه‌های پس‌زدگی، نشست، سرقت درب منهول، کیفیت پایین آب شرب و آب‌گرفتگی بخشی از نمود خارجی وضعیت پر اشکال شبکه آب و فاضلاب در اهواز است.

از سوی دیگر فعالیت و پروژه‌های عمرانی متعدد شرکت آبفا در سطح اهواز و حضور فعال مدیرعامل آن در مناطق مختلف خصوصاً مناطق محروم اهواز ما را بر آن داشت تا با او درباره وضعیت شبکه آب و فاضلاب اهواز به گفتگو بنشینیم تا در جریان وضعیت اقدامات و پروژه‌های آب و فاضلاب اهواز قرار بگیریم.

مهندس بهنام مریدی دارای مدرک لیسانس عمران و فوق‌لیسانس عمران آب در سال 1375 در سمت جانشین شبکه توزیع آب اهواز، مدیر فاضلاب اهواز از سال 75 تا 76، جانشین مجری طرح فاضلاب اهواز سال 77، مجری طرح فاضلاب آبادان سال 77 و 78، شهردار شوشتر از سال 81 تا 82 و مدیرکل ثبت احوال خوزستان از سال 89 تا اوایل 98 فعالیت کرده است. او از 25 شهریور 98 به عنوان مدیرعامل شرکت آبفا اهواز معرفی شد.

* پس از سیل فروردین حدود 220 نقطه از معابر شهر اهواز دچار نشستگی شد که همچنان ادامه دارد.* خسارت سیل به فاضلاب اهواز 467 میلیارد تومان برآورد شد که 97 میلیارد تومان آن را مصوب کردند.

* زمانی که من این مسئولیت را بر عهده گرفتم از 400 پمپ انتقال فاضلاب اهواز 250 تای آن سوخته بودند.

* وقتی مشکلی برای شهر اهواز پیش آمد هیچ‌کس نمی‌گوید شهرداری و هیچ‌کس نمی‌گوید آبفا. دشمنان قلب نظام را نشانه می‌گیرند.

* شهرداری در دوران گذشته 4- 5 بار از دولت برای اجرای طرح دفع آب‌های سطحی بودجه گرفته است. طرح مصوب دارد. دیگر چه معنایی دارد شهردار بگوید من طرح را انجام نمی‌دهم.

* اگر خط دوم انتقال آب غدیر تا قبل از 1400 به اهواز نرسد، با مشکل شدید آبی روبرو خواهیم شد.

تسنیم: ابتدا با موضوع فاضلاب اهواز شروع می‌کنیم که به یکی از معضلات اصلی شهر تبدیل شده است. در حال حاضر وضعیت فاضلاب شهری چگونه است؟

موضوع فاضلاب اهواز یک بحث ریشه‌ای و اساسی است. به طور کلی اهواز 2400 کیلومتر شبکه فاضلاب اجرا شده دارد که 1200 تا 1100 کیلومتر آن عمری بالای 30 تا 40 سال دارد؛ یعنی در ساخت حدود 50 درصد شبکه فاضلاب اهواز از لوله‌های بتنی استفاده شده است که حالا اکثراً دچار خوردگی و فرسایش شده‌اند.

از طرفی شبکه فاضلاب اهواز مجزا طراحی شده است و نه مختلط. مبنای طراحی شبکه فاضلاب مجزا، تنها و تنها دفع فاضلاب بوده است و اصلاً آب سطحی لحاظ نشده است؛ یعنی شبکه ما اصلاً ظرفیت سرریز آب بارندگی در شبکه فاضلاب را ندارد.

از طرفی شهر هم رشد عرضی داشته و هم رشد افقی هم عمودی. شما بررسی کنید محدوده شهر کجا بوده و الآن کجاست. یک خانه تبدیل به آپارتمان شده و بالاترین رشد آحاد را در اهواز مشاهده می‌کنیم. برای مثال در یک کوچه شبکه دفع برای 20 خانه طراحی شده بود الآن در همان کوچه هزار خانه وجود دارد.

بنابراین هم دفع بیشتر شده هم شبکه با تمام استهلاکی که در این مدت داشته است تغییری نکرده است. همه این‌ها دست به دست هم داده‌اند که الآن معضلی به نام فاضلاب اهواز به وجود آمده است و شبکه به سختی جوابگوی فاضلاب‌های موجود را می‌دهد. از طرفی اضافه شدن آب‌های سطحی بارندگی‌ها وضعیت را به مراتب بدتر می‌کند.

تسنیم: سیل فروردین چه تأثیری بر شبکه فاضلاب اهواز گذاشت؟

یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که برای شبکه فاضلاب به وجود آمد در پی سیلابی است که فروردین‌ماه امسال رخ داد. با توجه به اینکه تمام خروجی فاضلاب شهر اهواز به رودخانه کارون است وقتی سطح آب رودخانه با ارتفاع بالا روی خطوط شبکه سوار شد باعث شد آب رودخانه بیاید درون خطوط شبکه دفع فاضلاب. پر شدن لوله‌ها از آب منجر به این شد که تاج لوله‌های بتنی کاملاً فرسایش یابند و نشست کنند.

ما دیدیدم که بالغ بر 220 نقطه از معابر شهر اهواز دچار نشستگی شد که همچنان ادامه دارد. این نشست‌ها در برخی نقاط کوچک و در برخی نقاط وسیع بود.

خطوط اصلی و جمع کننده را کلکتور می‌گویند. تقریباً در 33 نقطه از این نشست‌ها در کلکتورها رخ داد. خطوطی با قطر بالای 800، 1000 و تا 1200 میلی‌متر. طول مساحت نشست این کلکتورها 70 کیلومتر بود که عدد کمی نیست و خود این به تنهایی در مقیاس فاضلاب یک شهر است.

25 شهریور که مسئولیت آبفا به من محول شد اولین هم و غم من اصلاح نقاطی است که نشست کرده بود و تمام تلاشم در این مدت این است که اهواز را به قبل از سیلاب برگردانم. طی این 2 ماه 35 کیلومتر از طول این نشست‌ها را که از شبکه قدیمی ما بوده را برگشت دادیدم و مشکل رفع شده است. 35 کیلومتر مابقی در حال انجام است که در برخی نقاط 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشتیم.

تسنیم: وضعیت درآمدهای جاری و بودجه سیل چگونه است؟

خسارت سیل به فاضلاب اهواز 467 میلیارد تومان برآورد شده بود که 97 میلیارد تومان آن را مصوب کردند. تا امروز 57 میلیارد تومان در اختیار من قرار داده شده است. آن‌هم اوراق دادند نه پول. 57 میلیارد هم چون اوراق است دو تا 15 درصد نرخ تنزیل سود دارد چون اوراق دو ساله هستند. یعنی عملاً 30 درصد از مبلغ اوراق کم می‌شود و ما با 30 میلیارد تومان داریم کار می‌کنیم. که در همین مدت 35 کیلومتر از ریزش‌ها را با همین بودجه اصلاح کردیم که کار شاقی است و فشار جدی به پیمانکارها وارد شده است.

در بعد کارهای جاری درآمد ما دولتی نیست. ما یک شرکتیم. آب می‌فروشیم، پول به حساب ما واریز می‌شود تا حقوق 1600 نفر کارکنان را واریز کنیم. درآمدهای جاری ما ماهانه 12 میلیارد تومان است که شامل حقوق کارکنان است که مبلغ کمی نیست. از این 12 میلیارد به طور متوسط هر ماه یک و نیم میلیارد تومان مواد شیمیایی همچون کلر و پرکلرین خریداری می‌کنیم تا برای تصفیه آب شرب استفاده کنیم.

این در حالی است که من آب و فاضلاب را با 200 میلیارد بدهی در بخش جاری تحویل گرفتم و 400 میلیارد تومان در بخش عمرانی. یعنی تقریباً 600 میلیارد تومان بدهی داشتیم. ولی الحمدالله تا به الآن توانستیم حقوق را با حداقل تأخیر پرداخت کنیم. بنابراین بخشی از کار جاری است، بخشی عمرانی و بخشی پروژه‌های دراز مدت.

تسنیم: درباره پروژه‌های عمرانی آبفا بفرمایید توضیح دهید.

ما چند وظیفه داریم. یکی مسائل جاری که مثل همین دفع فاضلاب است که عرض کردم. دیگری کارهای عمرانی است. برای مثال همین خیابان‌های ریزشی اهواز است که تا به الآن 35 کیلومتر آن را به پایان رساندیم.

مثلاً در کوی مشعلی خط دو قلوی هزار با ایستگاه پمپاژ داریم کار می‌کنیم. در منطقه عین دو 15 کیلومتر خط فاضلاب کار کردیم. در ایستگاه الهادی یک خط 2 قلو در حال اجرا است. که کار منطقه عین دو، ملاشیه، کوی سیاحی با استفاده از اعتبارات نفت صورت گرفت به خاطر سیل 50 میلیارد تومان تعهد همکاری داد. بدین‌صورت که پیمانکار کار را انجام می‌دهد و تسویه او مستقیماً توسط شرکت نفت صورت می‌گیرد.

در بخش عمرانی یکی از پروژه‌هایی که دارد به بار می‌نشیند بخش تصفیه‌خانه غرب اهواز است که با اعتبار فاینانس در حالِ پیشروی است. این پروژه از ده سال پیش شروع شده ولی متأسفانه گشایش اعتبار نشده بود. اکنون آل سی آن باز شده قرارداد آن 39٫4 میلیون یورو بوده که از این مبلغ 85 درصد آن با جویت چینی بوده و 15 درصد آن سهم ما بوده است. این 15 درصد معادل 100 میلیارد تومان است که قسط اول آن را جور کردیم و به‌زودی این پروژه کلنگ می‌خورد.

بخش تصفیه فاضلاب شرق اهواز فاز اول آن سال گذشته کلنگ‌زنی شد ولی تعطیل شد چون پس آب آن واریز می‌شد به کانال فردوس که حالا پیگیری کردیم رفع شکایت شود. اکنون در تلاشیم میزان خوراک تصفیه‌خانه شرق را از 20 هزار مترمکعب برسانیم به 100 هزار مترمکعب در روز که با این مقدار تصفیه‌خانه شرق وارد مدار می‌شود. با این عدد بخش زیادی از فاضلاب که از شرق اهواز وارد رودخانه کارون می‌شد حذف می‌شود. پیمانکار این پروژه مشخص است و مبلغ قراردادمان 14 میلیارد تومان است که به‌زودی آغاز می‌شود.

کلکتور شرق اهواز 34 کیلومتر شبکه فاضلاب است که 7 کیلومتر آن میکرو تونل است. که بعد از چهار مرتبه مناقصه شرکت کیسون برنده شده است که البته ما نسبت به ثبت قرارداد با این شرکت نگرانی‌هایی داریم چرا که تجربه ناخوشایند پروژه مترو اهواز را مقابل دیدگانمان داریم. شرکت کیسون یک سری تعهدات داده است که اگر به سرانجام برسد و با شرایطی که ما معین کردیم موافقت شود کار آن‌ها نیز آغاز می‌شود.

پروژه دیگری که ما داریم و از طریق فاینانس با مبلغ 41 میلیون یورو در حال پیگیری آن هستیم نصب 33 ایستگاه پمپاژ اهواز است. در طرح جامع فاضلاب اهواز 63 ایستگاه پمپاژ در نظر گرفته شده است. 30 تای آن اجرا شده است و 33 تای دیگر باید اجرا شود. اکنون در حال پیگیری مجوز شورای اقتصاد هستیم.

می‌ماند کلکتور غرب اهواز. ببینید ما در شهر اهواز کل کلکتورهایی که تاکنون اجرا شده است شامل 40 درصد از طرح جامع فاضلاب اهواز است. 60 درصد طرح جامع باقی مانده است که شامل طرح کلکتورها و تصفیه‌خانه‌هایی است که بعد از 14 سال تنها 20 درصد آن انجام شده است. رقمی که برای نهایی کردن تمام این طرح‌ها و پروژه‌ها برآورد شده 4500 میلیارد تومان است که در صورت تأمین آن طی 6 یا 7 سال دیگر به سرانجام می‌رسد. این پروژه‌های بلندمدت ماست.

تسنیم: علت پس‌زدگی‌های وسیع فاضلاب در نخستین باران پاییزی چه بود؟

ببینید ما 186 ایستگاه پمپاژ در اهواز داریم. به دلیل اینکه اهواز یک جلگه است و زمین آن مسطح است مجبوریم دائم شیب را تغییر بدهیم و از پمپاژ استفاده کنیم. بدون پمپاژ فاضلاب دفع نمی‌شود. این 186 پمپاژ یعنی 400 پمپ. که نگهداری از آن‌ها بسیار دشوار است. در زمانی که من این مسئولیت را بر عهده گرفتم از این 400 پمپ 250 تای آن سوخته بودند و این یعنی بسیاری از پمپاژها خالی از پمپ بود. طبیعتاً با کوچک‌ترین بارندگی، یعنی بارندگی بالای 10 میلی‌متر شبکه پس‌زدگی می‌کرد.

بلافاصله در اهواز 7 کارگاه شناسایی کردیم که تعمیرکار پمپ بودند که البته کاری است زمان‌بر و تخصصی. بلافاصله با این 7 کارگاه قرارداد بستیم و به هر کدام تعدادی پمپ دادیم تا پمپ‌های ما را تعمیر کنند. مابقی پمپ‌ها به نقاط دیگر کشور انتقال دادیم. مثلاً 40 پمپ را برای تعمیر به شیراز انتقال دادیم. طی چند هفته اخیر 100 پمپ تعمیر شدند و بلافاصله به شبکه برگشت داده شدند. به همین خاطر در بارندگی هفته گذشته دیدید آب‌های سطحی زودتر دفع شد. چون 100 پمپ تعمیر شده را فعال کردیم. مابقی پمپ‌ها نیز بلافاصله پس از اتمام تعمیر به شبکه بازخواهیم گرداند.

همچنین سازمان برنامه‌وبودجه استان خوزستان 2٫5 میلیارد پول به ما داد برای خرید پمپ نو. ما هم سریعاً 50 پمپ را از مشهد خریداری کردیم که خدا را شکر در این بارندگی اخیر این 50 پمپ خیلی کمک کردند. چون در برخی از نقاط شهر، شهرداری آب‌های سطحی دارد و پمپ دارد که متأسفانه سوخته بودند و جایگزینی هم برای آن نداشت. طبیعتاً نمی‌توانست آب‌های سطحی را دفع کند. من خیلی از این پمپ‌های خریداری شده را بردم و در آنجا نصب کردم. برای مثال در فلکه سه‌راه خرمشهر یک پمپ 6 اینچ سوخته بود من رفتم یکی از پمپ‌های خریداری شده خودمان را در آنجا نصب کردم. در فلکه دانشگاه همچنین یک پمپ 12 اینچ سوخته بود و من یکی جایگزین کردم.

تسنیم: با وجود نکاتی که فرمودید شهرداری اهواز چندین مرتبه آبفا را مورد انتقاد قرار داد و بعضاً حتی مسئولیت آب‌های سطحی را بر دوش شما انداخت؟

مردم مشکلی داشته باشند باید حل شود. وقتی مشکلی برای شهر اهواز پیش آمد هیچ‌کس نمی‌گوید شهرداری و هیچ‌کس نمی‌گوید آبفا. دشمنان قلب نظام را نشانه می‌گیرند. ما هم برای اینکه فرصت‌طلبان سوءاستفاده نکنند باید مشکلات را سریعاً برطرف کنیم. من بیایم و بگویم پمپ شهرداری سوخته است و به من ربطی ندارد که نمی‌شود. من به این اعتقادی ندارم وقتی برای شهر مشکلی پیش آید نام شهرداری یا آبفا را بیاوریم. ما وظیفه داریم مشکل مردم را حل کنیم و به مردم ارتباطی ندارد دعوای دو دستگاه اجرایی. آن‌ها مطالبه بر حقی دارند و باید انجام پذیرد.

تسنیم: شهردار اهواز می‌گوید انجام پروژه دفع آب‌های سطحی برای اهواز صرفه ندارد و این کار ارزش اجرا ندارد.

سال 1370 هم شرکت آب و فاضلاب تشکیل شد. پیش از آن شهرداری متولی همه‌چیز بود. وقتی تفکیک شدند شرح وظایف هم تفکیک شد. ماده 5 قانون آب و فاضلاب کشور گفت دفع فاضلاب و تهیه آب با شرکت آبفا و دفع آب‌های سطحی طبق ماده 55 قانون شهرداری با شهرداری است. و شهرداری‌ها مکلف هستند دفع آب‌های سطحی را اجرا کنند.

ببینید تهران به این وسعت در موضوع آب‌های سطحی وضعیتی به مراتب بدتر از اهواز داشت ولی یک بار برای همیشه انجام داد و خودش را خلاص کرد. چرا صرفه ندارد؟ خانه و رفاه مردم اهواز ارزش ندارد؟ چرا بخواهیم اهواز را از یک خدمت محروم کنیم؟

شهرداری 20تا 30 درصد از آب شرب شهری را برای فضای سبز استفاده می‌کند، شهرداری در حال حاضر 220 میلیارد تومان به آبفا بدهی دارد. با این وجود مسئله جمع‌آوری آب‌های سطحی مسئله کلیدی است. در هر بارندگی آب‌های سطحی وارد شبکه فاضلاب می‌شود در حالی که شبکه فاضلاب ظرفیت آب‌های سطحی را ندارد. و برای شبکه ایجاد خسارت می‌کند. شبکه با هر بار پر و خالی شدن مستهلک می‌شود.

وقتی شبکه فاضلاب ما برای دفع آب‌های سطحی طراحی نشده کوچک‌ترین بارندگی شبکه را دچار مشکل می‌کند. شهرداری اعتبار گرفته است، طرح مصوب دارد، در دوران گذشته 4- 5 بار بودجه از دولت برای اجرای طرح دفع آب‌های سطحی بودجه گرفته است. دیگر چه معنایی دارد شهردار بگوید من نمی‌توانم و انجام نمی‌دهم.

تسنیم: یکی از مشکلاتی که اخیراً در اهواز خیلی شایع شده سرقت در منهول فاضلاب است. برای این معضل تدبیری اندیشیده‌اید؟

درباره در منهول با یک شرکت دانش‌بنیان صحبت کردیم که از دانشجویان دانشگاه شریف هستند. یک سری در منهول جدید سفارش دادیدم که جنس آن یک نوع کامپوزیت خاصی از مواد پلاستیکی غیرقابل بازیافت است. فعلاً ما هزار تا سفارش دادیم تا عملکرد آن‌ها را آزمایش کنیم چون اهواز در تابستان شرایط خاصی دارد و باید مطمئن شویم این درها می‌توانند گرمای خوزستان را تحمل کنند. هر چند آن‌ها تضمین کردند در مقابل گرما تاب‌آوری بالایی دارند ولی ما نمی‌توانیم ریسک کنیم. با توجه به بی‌ارزش بودن این درها از نظر پولی و در مقایسه با درهای چدنی فعلی راهکار ماست برای مقابله با سرقت این درها.

تسنیم: امیدی هست که کیفیت آب شرب اهواز بهبود یابد؟

ببینید اهواز نباید برای آب شرب از آب کارون استفاده کند. از طرفی وظیفه رساندن آب شیرین به ورودی شهر اهواز با سازمان آب و برق خوزستان است که متأسفانه این وظیفه فراموش شده است. شرکت آبفا فقط وظیفه توزیع این آب را دارد و تصفیه‌خانه‌داری کار ما نیست و تصفیه آب هم با آن‌ها است و در کل کشور چنین است. اما این وظیفه فراموش شده است و 12- 13 سال است که این وظیفه بر دوش آبفا افتاده است.

ما در حال حاضر برای اهواز از 3 منبع آب تأمین می‌کنیم. 70 درصد آب اهواز را خط لوله غدیر تأمین می‌کند که توسط سازمان آب و برق و از ام الدبس به اهواز انتقال داده شده است. 10 درصد از آب حیات چاه فالمان شوشتر. 20 درصد مابقی آب کارون قاتى با آن می‌کنیم و تحویل مردم می‌دهیم. این در حالی است که آب کارون ec بالایی دارد و قابل شرب نیست. مثلاً ec آب غدیر بین 600 تا 800 است. Ec آب حیات هم بین 200 تا 250 است که آب بسیار خوبی است. اگر خط دوم غدیر به اهواز انجام شود مشکل آب اهواز برای همیشه حل خواهد شد. اما اگر این خط تا قبل از 1400 به اهواز نرسد اهواز با مشکل شدید آبی روبرو خواهد شد.

از طرفی تصفیه‌خانه‌های ما فرسوده هستند و قدمتی بالای 50- 60 سال دارند. اما اگر خط دوم انتقال آب غدیر انجام پذیرد و به اهواز برسد دیگر اهواز مشکل آبی نخواهد داشت.

گفت‌وگو از علی سواری

انتهای پیام/ ت