یادداشت| استراتژی ترکیه در اعطای حق شهروندی به آواره‌های نخبه سوری
جذب نخبه‌های علمی٬ اقتصادی و فرهنگی سوری به عنوان شهروند ترکیه٬ لطمه‌ای جدی به آینده سوریه می‌زند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ سوریه یکی از کهن‌ترین مهدهای تمدن تاریخ بشری و سرزمین زیبایی بوده که ضمن دارا بودن اقلیم مدیترانه‌ای٬ همواره از ظرفیت‌های فرهنگی٬ روشنفکری و هنری بالایی برخودار بوده است.
اما پس از آغاز بحران سوریه٬ نشانه چندانی از شکوه و زیبایی پیشین این کشور بر جای نمانده و درگیری و حملات صدها هزار تروریست افراطی از 80 کشور جهان٬ موجب آن شد که علاوه بر ریخته شدن خون صدها هزار شهروند٬ بخش مهمی از زیرساخت‌های اقتصادی سوریه از بین برود٬ اماکن تاریخی بسیاری نابود شوند٬ بخش مهمی از ساختمان‌های آموزشی و بهداشتی با خاک یکسان شوند و علاوه بر این٬ یک چهارم از جمعیت 22 میلیون نفری سوریه٬ آواره شوند که نزدیک به 4 میلیون نفر از آنان در ترکیه به سر می‌برند.
حرف معنی‌دار اردوغان در مورد دادن حق شهروندی به سوری‌ها
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه٬ دیروز در یک سخنرانی عمومی اعلام کرد:«تاکنون به 110 هزار نفر از برادران و خواهران سوری٬ حق شهروندی ترکیه را اعطا کرده‌ایم. این آمار باید بیشتر شود و به تعداد بیشتری از آنان چنین حقی بدهیم.»
شاید در گام اول٬ حرف اردوغان٬ عجیب به نظر برسد و سوال شود: چگونه ممکن است که ترکیه با شرایط دشوار اقتصادی٬ صدها هزار شهروند جدید جذب کند؟ پاسخ به این پرسش را باید در توضیحاتی جستجو کرد که از سوی آتای اولوس٬ در پارلمان ملی ترکیه ارائه شده است.
آتای اولوس٬ مسئول کمیسیون مهاجرین در مجلس ترکیه است و جدیداً گزارشی درباره آوارگان سوری ارائه داده که ابعادی مهم و شنیدنی دارد.
او گفته است:«در اثنای بحران سوریه٬ بیست هزار نفر از پزشکان٬ پرستاران٬ کادر بیمارستانی و خدمات درمانی سوریه به کشور ما پناه آوردند. ظرف مدتی کوتاه٬ نزدیک به 15 هزار نفر از آنان٬ راه اروپا را در پیش گرفته و ترکیه را ترک کردند اما 5 هزار نفر باقیمانده را جذب کرده و به آنان حق شهروندی و اجازه کار دادیم.»
البته سخنان این نماینده مجلس به همین جا ختم نمی‌شود. او در ادامه گفته است: «ما با چندین گروه از دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌های سوریه که آواره شده و به ترکیه آمده بودند٬ جلسه گذاشتیم.
ما پی بردیم که قابلیت بسیاری از آنها بالاست و منابع انسانی ارزشمندی در آوارگان سوری وجود دارد. به همین خاطر بر روی اعطای حق شهروندی کار کردیم و صد هزار نفر از آنان جذب شدند. بخش مهمی از این صد هزار نفر از پزشکان٬ مهندسین٬ کارآفرینان٬ استادکاران و انسان‌های توانمند هستند.»
این نماینده ترک در ادامه به این مثال اشاره کرده که یک کارآفرین صنعت‌گر سوری در ترکیه حق شهروندی گرفته و حالا در استان قهرمان مرعش٬ برای پانصد شهروند ترکیه٬ شغل ایجاد کرده و آنان را به کار گرفته است.
جالب است به این نکته نیز اشاره شود که آوارگان سوری در ترکیه٬ غالباً در حال کار و فعالیت هستند و نه در اردوگاه‌ها بلکه در شهرها و در منازل استیجاری زندگی می‌کنند و بخش قابل توجهی از آنان٬ توانسته‌اند خود را با شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه میزبان٬ وفق دهند.
جذب نخبگان از کجا تا کجا؟
اردوغان چند سال پیش و در بازدید از یک اردوگاه در استان هاتای٬ اعلام کرد: «می‌توان به بسیاری از برادران و خواهران سوری شناسنامه ترکیه‌ای داد.»
این سخن اردوغان از سوی مخالفین او٬ به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و اعلام شد که اردوغان می‌خواهد در انتخابات٬ از رای سوری‌ها به نفع حزب خود کمک بگیرد.
در آن زمان٬ هنوز چیزی به نام ائتلاف جمهور وجود نداشت و دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی٬ از مخالفین اردوغان بود و در پاسخ به او اعلام کرد:«حق شهروندی ترک٬ یک افتخار است و نباید این حق را به همه داد.»
اما اردوغان باز هم کوتاه نیامد و گفت: «منظور من این نیست که به همه حق شهروندی بدهیم. ما می‌بینیم در بین آوارگان سوری٬ هزاران دکتر٬ معلم٬ مهندس و وکیل مدافع وجود دارند. می‌توانیم این افراد را به عنوان شهروند خودمان بپذیریم.»
حالا سخنان جدید اردوغان در مورد اعطای حق شهروندی به 110 هزار سوری٬ نشان می‌دهد که او رضایت خاطر باغچلی و موافقت او را نیز به دست آورده است.
نخبه‌‌ها را نگه می‌دارند٬ افراد عادی را بازمی‌گردانند
موقعیت جغرافیای دریایی ترکیه٬ این کشور را به دروازه ورود از شرق به غرب تبدیل کرده و بخش مهمی از مهاجرین٬ حتی از کشورهای دور نظیر بنگلادش٬ پاکستان وافغانستان٬ خود را به ترکیه و یونان می‌رسانند. حالا ترکیه به منظور مدیریت پرونده مهاجرین٬ یک استراتژی مهم طراحی کرده که مبتنی بر چهار بخش است:
1.اتخاذ تدابیر امنیتی و مرزی سفت و سخت در مرزهای آبی و خاکی و کشیدن دیوارهای بتنی چند صدکیلومتری به منظور جلوگیری از قاچاق انسان.
2.جذب مهاجرین ثروتمند و متمول و اعطای حق شهروندی به آنان در قبال خرید مسکن 250 هزار دلاری.
3.جذب مهاجرین توانمند و مستعد در حوزه‌های علمی٬ صنعتی و اقتصادی و اعظای حق شهروندی در قبال تزریق آنان به بدنه منابع انسانی کشور.
4.بازگرداندن مهاجرین بی‌پول٬ ناتوان و دردسرساز.
حالا باید با اطمینان خاطر گفت: جذب نخبگان سوری در ترکیه برای همیشه٬ در دراز مدت٬ حتی از عملیات‌های نظامی سپر فرات٬ شاخه زیتون و چشمه صلح٬ خطرناک‌تر است.
چراکه در حال حاضر٬ ترکیه همراه با گروه‌هایی از معارضین سوری در بخش‌هایی از سوریه حضور دارد اما بالاخره روزی آنجا را ترک خواهد کرد. ولی جذب نخبه‌های علمی٬ اقتصادی و فرهنگی سوری به عنوان شهروند ترکیه٬ لطمه‌ای جدی به آینده سوریه می‌زند.
به عنوان مثال٬ دولت سوریه در آینده در بخش‌های بهداشت و سلامت٬ صنعت و ساختمان٬ حوزه‌های حقوقی و همچنین بخش‌های صنعتی٬ با کمبود شدید نیروی نخبه و ضعف در بخش منابع انسانی روبرو خواهد شد.
این دولت٬ حتی در مقطع پسابحران و دوران بازسازی نیز٬ برای جبران این خلا٬ باید هزینه‌های سنگینی متحمل شود. در شرایط فعلی٬ حتی برای کشورهای مرفه و توسعه یافته٬ تربیت یک پزشک و یا یک پرستار٬ نیاز به هزینه کلان و سرمایه‌گذاری و صبر 10 ساله دارد.
تردیدی نیست که کودکان٬ سرمایه‌های بالقوه برای آینده هر کشوری هستند و در شرایطی که 500 هزار کودک سوری در ترکیه به مدرسه می‌روند٬ می‌توان از همین حالا پیش‌بینی کرد که بخش قابل توجهی از آنان در ترکیه جذب خواهند شد. آن هم در شرایطی که یادگیری زبان ترکی نزد آوارگان سوری٬ یک اتفاق عادی است.
انتهای پیام/