«جنگ خاموش» – ۲ |غیبت سوال‌برانگیز سومین تولیدکننده گاز دنیا در بازار جهانی/ مسئولان وزارت نفت ایران در خواب!
ایران با وجود دارا بودن حدود ۳۴ تریلیون مترمکعب ذخایر گاز اثبات شده و در حالی که سومین تولیدکننده گاز جهان است، نتوانسته در زمینه تجارت جهانی گاز سهم قابل توجهی به دست آورد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مطابق سند چشم انداز 1404 ، ایران می‌بایست سهمی 8 تا 10 درصدی از بازار گاز جهان بدست آورد، در حالی که در حال حاضر سهم ایران از بازار صادرات گاز طبیعی کمتر از 2 درصد است.
در حالی که ایران 18 درصد ذخایر جهانی گاز را در اختیار دارد، کمتر از 2 درصد از سهم بازار صادرات گاز طبیعی سهم ایران است؛ اما روسیه با در دست داشتن 32 درصد از ذخایر گاز جهان سهمی درحدود 19 درصد از بازار صادرات گاز طبیعی را در اختیار دارد.
برآوردهای صورت گرفته حاکی از این است که تجارت 1000 میلیارد مترمکعبی گاز جهان در سال 2015 با رشد قابل توجه در سال 2040 به حدود 1700 میلیارد مترمکعب می رسد.
ایران با وجود دارا بودن حدود 34 تریلیون مترمکعب ذخایر گاز اثبات شده و در حالی که سومین تولیدکننده گاز جهان است، نتوانسته در زمینه تجارت جهانی گاز سهم قابل توجهی به دست آورد و اگر به این مهم توجه ویژه نشود، فرصت‌های بسیاری را از دست خواهیم داد.
در حال حاضر عمده تولید گاز کشور از دو شرکت نفت و گاز پارس (میدان پارس جنوبی) و شرکت نفت مناطق مرکزی (میادینی مانند نار، کنگان، آغار و دالان) صورت می‌گیرد. گاز تولیدی کشور به مصارف خانگی - تجاری، سوخت نیروگاه‌ها، سوخت خودروها (CNG)، بخش صنعت، تزریق گاز به میادین نفتی و صادرات اختصاص می‌یابد. براساس برنامه وزارت نفت، میزان تولید گاز کشور حاصل از تکمیل و بهره‌برداری از فازهای باقی‌مانده میدان گازی پارس جنوبی و توسعه دیگر میادین گازی، نسبت به مصرف گاز در داخل کشور پیشی خواهد گرفت و در نتیجه، در سال‌های آینده، کشور با مسئله وجود مازاد گاز مواجه خواهد بود[1].
در این صورت، صادرات گاز یکی از گزینه‌های پیش روی کشور برای تخصیص مازاد تولید این منبع انرژی در آینده است. در این رویکرد، صادرات گاز بایستی ذیل مسئله کلان‌تری تحت عنوان استراتژی گاز (تخصیص بهینه منابع گازی) مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان بیشترین ارزش‌افزوده را از این منبع انرژی به‌دست آورد و از خام‌فروشی آن جلوگیری کرد.
بند «15» سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز بر استفاده از منابع گاز در بخش‌های با ارزش‌افزوده بیشتر تأکید می‌نماید، در این بند آمده است: «افزایش ارزش‌افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه (براساس شاخص شدت مصرف انرژی) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی با تأکید بر برداشت صیانتی از منابع».
ازسوی دیگر موضوع صادرات گاز از جنبه اثرگذاری بر معادلات سیاسی منطقه و جهان و همچنین ارتقا امنیت ملی کشور نیز قابل بررسی است؛ چراکه تجارت انرژی (نفت، گاز و...) با دیگر کشورها موجب وابستگی آنها به ایران و در نتیجه افزایش قدرت سیاسی و ارتقای امنیت ملی کشور می‌شود. در این بین تجارت گاز طبیعی (صادرات و واردات) به‌دلیل ساختار خاص بازار گاز جهان، یکی از مهمترین ابزارهای کشور برای ایجاد وابستگی در کشورهای طرف معامله است. این موضوع به‌ویژه در مورد تجارت گاز با کشورهای منطقه از طریق خط لوله اهمیت بیشتری پیدا میکند و می‌تواند موجب افزایش قدرت منطقه‌ای ایران شود. بند «12» سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز با رویکرد کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی به این موضوع اشاره میکند، در این بند آمده است: «افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از طریق توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان به‌ویژه همسایگان».
صادرات گاز، همچنین می تواند ضامن درآمدهای پایداری از محل فروش گاز به صورت میان مدت و بلندمدت باشد.
انتهای پیام/
[1]. شایان ذکر است، به عقیده بسیاری از کارشناسان، تولید گاز کشور از برنامه‌ریزی‌های فعلی پایین‌تر خواهد بود که دلیل عمده آن افت فشار مخزن پارس جنوبی و عدم سرمایه‌گذاری برای توسعه دیگر میادین است. همچنین در صورت تخصیص گاز مورد نیاز بخش تزریق و همچنین توسعه صنایع پتروشیمی و دیگر صنایع به‌منظور دست‌یابی به نرخ رشد بالای اقتصادی، اصل وجود مازاد گاز در سال‌های آینده محل تردید جدی خواهد بود. این موضوع لزوم در پیش گرفتن استراتژی یکپارچه از تولید تا مصرف به منظور کسب حداکثر منافع ملی را بیشتر میکند.