زلزلهای خاموش پایه‌های زندگی در دشت‌ها را به لرزه درآورده است / گسترش بحران فرونشست زمین در خراسان جنوبی
برداشت بی‌رویه از ذخایر آب زیرزمینی در خراسان جنوبی بحرانی بحران فرونشست زمین را گسترش داده و به‌صورتی که کارشناسان می‌گویند: زلزلهای خاموش پایه‌های زندگی را در دشت‌های استان به لرزه درآورده است
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، آب به عنوان یکی از مولفه‌های توسعه و آبادانی در کشورها به حساب می‌آید و بر همین اساس بحران کم آبی به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های ساکنان این کره خاکی تبدیل شده است.
قهر طبیعت، کم آبی، خشکسالی، حفر چاه‌های عمیق کشاورزی، برداشت بی رویه از سفره‌های آب زیر زمینی همه و همه دست به دست یکدیگر داده تا «زلزلهای خاموش» به نام فرونشست در اغلب دشت‌های کشور بخصوص استان خراسان جنوبی را شاهد باشیم. زلزلهای که جلوگیری از پیشرفت آن نیاز به اصلاح الگوی مصرف و جبران افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی دارد. چون این فرونشست‌ها زنگ خطری برای کل کشور است و تنها یک منطقه را درگیر نمی‌کند.
به گفته کارشناسان امور آبخیزداری برداشت بی‌رویه از ذخایر آب زیرزمینی و عدم مدیریت آن وضعیت را در خراسان جنوبی بحرانی کرده و تن تشنه زمین در این منطقه دچار فرونشیست شده است. به صورتی که در دشت‌های منطقه دیگر به زمین اعتمادی نیست و ممکن است هر لحظه چاله‌‌ای دهان باز کرده و خساراتی برجای گذارد. به عنوان مثال آن طور که دشت سرایان نیز از شش سال قبل آژیر خطرش به صدا درآمده و مسئولان تلاششان بر این است بر این زخم‌ها مرهم بگذارند.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: با وجود مدیریت مصرف آب، نصب کنتور هوشمند، انسداد چاه‌های غیرمجاز و تصویب طرح سازگاری با کم آبی در مقایسه با کسری مخزن در سال گذشته 6 درصد و در مقایسه با کسری مخزن در دراز مدت 10 ساله حدود 21 درصد کسری مخازن کاهش داشته است.
حسین امامی با بیان اینکه برای جبران کسری مخازن اقدامات زیادی انجام شد که می‌توان به نصب یک هزار و 712 کنتور هوشمند آب و برق اشاره کرد افزود: نصب 95 دستگاه کنتور حجمی هوشمند، انسداد 950 چاه غیرمجاز و مهم‌تر تصویب و اجرای طرح سازگاری با کم آبی به عنوان اولین استان از دیگر موارد است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: با اجرای طرح‌هایی از جمله تعادل بخشی منابع زیرزمینی همچنان مخازن آبی استان با 113 میلیون مترمکعب کسری مواجه است و در سال‌های آبی گذشته با اجرای پروژه‌های آبخیز و آبخوانداری جبران کسری مخازن آب روند مطلوبی داشته طوری که این کسری از 167 میلیون مترمکعب در سال آبی 93-92 به 113 میلیون مترمکعب در سال آبی جاری رسید.
امامی با اشاره به پلمپ 70حلقه چاه غیر مجاز از ابتدای سال تاکنون در خراسان جنوبی خبر داد و افزود: از آغاز امسال در خراسان جنوبی 70 حلقه چاه غیرمجاز در استان پر و مسدود شده است که حجمی حدود 70هزار مترمکعب صرفه جویی را در پی داشته است.
وی اظهار داشت: عمده این چاه‌ها به صورت دستی حفر شده و تعداد 199 حلقه چاه نیز در دست پیگیری است و بعد از تعیین تکلیف در مراجع قضایی برای انسداد آنها نیز اقدام خواهد شد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی گفت: در مجموع 325 چاه غیرمجاز در خراسان جنوبی شناسایی شده که حجمی معادل 2.5 میلیون مترمکعب از آن برداشت می‌شود.
امامی با اشاره به فرونشست زمین در برخی از دشت‌های استان از جمله سرایان که آژیر این اتفاق از شش سال قبل به صدا درآمده افزود: اما امسال مسئولان با منابع ملی که از سرفصل طرح تعادل بخشی برای این منظور مصوب شد درصدد مرهم گذاشتن بر این زخم عمیق برآمدند.
وی گفت: از این سرفصل، برای استان هفت میلیارد تومان مصوب شد که 30 درصد آن تخصیص یافته و فرونشست‌ها در همه شهرستان‌های استان رخ داده اما بحرانی‌ترین آن مربوط به دشت سرایان به طول 32 کیلومتر و عرض 8 متر است که این شکاف وسیع در مجاورت محور سرایان - فردوس قرار دارد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی بارندگی‌های سال قبل و امسال را مُسکن موقتی اعلام کرد اما با توجه به اینکه فرونشست‌ها در بلند مدت اتفاق افتاده و سطح آب پایین آمده است شاید بارندگی‌ها روند فرونشست‌ها را کمتر کرده باشد، اما اینکه روند آن را متوقف کند امکان پذیر نیست و اگر بارندگی‌ها مستمر باشد در بلند مدت روند آن کندتر می‌شود.
وی با بیان اینکه با اجرای برنامه طرح تعادل بخشی که بهبود مدیریت منابع آب و جبران کسری مخازن سفره‌های زیر زمینی است می‌توان در افق بلند مدت کسری مخازن را جبران کرد افزود: افت سطوح آب زیرزمینی نه تنها بر کمیت بلکه بر کیفیت آب هم تاثیر زیادی دارد و ادامه روند باعث افت شدید کیفیت می‌شودد هر چند درگذشته راهکار نجات آبخوان‌های استان تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری بیان شد و در امسال بارندگی‌ها در مقایسه با سال گذشته افزایش 50 درصدی داشته است.
امامی تصریح کرد: میانگین میزان افت سطح آب‌های زیرزمینی استان در سال آبی 98-97 و در دراز مدت 10 ساله به ترتیب 21 و 27 سانتیمتر است.
انتهای پیام/ 254/ز