گزارش| واکنش یونان و آمریکا به تحرکات ترکیه در لیبی
دیدار وزیر امور خارجه یونان با خلیفه حفتر و پیام کاخ سفید در مورد توافق‌نامه اردوغان و السراج٬ نشان دهنده این است که ترکیه در پرونده لیبی٬ در شرایط دشواری قرار گرفته است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ دیروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در مراسم پروژه تکمیل ساخت زیردریایی ملی این کشور٬ در مورد لیبی گفت: «اگر قرار باشد در مساله لیبی عقب‌نشینی کنیم٬ دیگر ساحلی برای ما باقی نمی‌ماند و حتی نمی‌توانیم در قلمرو دریایی مان چرخی بزنیم.»
یونان و تداوم اختلاف با ترکیه
اختلافات ترکیه و یونان٬ دارای زمینه‌های دور و دراز تاریخی است. از دوران روم و بیزانس و اختلاف با عثمانیان گرفته تا دوران آتاتورک٬ هیچگاه بین یونان و ترکیه روابط به شکل مطلوب و حسنه نبوده و همواره مشکلات و تنش‌های کوچک و بزرگ وجود داشته‌اند.
از میانه سده بیستم و پس از آن که ترکیه و یونان هر دو عضو پیمان نظامی ناتو شدند٬ آمریکا و اروپا همواره تلاش کرده‌اند تا با وجود تداوم اختلافات٬ گونه‌ای از موازنه بین آنان به وجود بیاورند و اصطلاحاً اجازه ندهند که آش خیلی شور شود.
در پایان سده بیستم٬ دولت بیل کلینتون با اقناع یونان برای اخراج عبدالله اوجالان از آتن و تسلیم کردن اوجالان به ترکیه٬ کاری کرد که بهانه‌ای برای تنش و درگیری بین دو همسایه ناتویی باقی نماند.
حتی پس از کودتای نافرجام و فرار برخی از افسران کودتاگر به یونان٬ در دوران نسخت وزیری سیپراس٬ زمینه‌هایی برای تعامل بین او و اردوغان به وجود آمد و میتسوتاکیس نخست وزیر فعلی نیز در همان آغاز راه اعلام کرد که حاضر به تعامل با ترکیه است. اما موضوع رویکردهای خاص ترکیه در مورد جمهوری ترک قبرس شمالی و تاثیرگذاری آنکارا بر روند مذاکرات قبرس در کنار فعالیت اکتشاف و استخراج نفت از سوی شرکت‌های ترکیه‌ای در شرق مدیترانه٬ دوباره اختلافات را برانگیخت و حالا پای مساله لیبی نیز به میان آمده است.
شواهد نشان می‌دهد که دولت یونان قصد دارد به منظور ضربه زدن به سناریوها و اهداف آفریقایی و مدیترانه‌ای ترکیه٬ در گستره‌ای از روابط خارجی با مصر٬ اتحادیه اروپا٬ رژیم صهیونیستی و آمریکا٬ دولت اردوغان را در شرایط دشوار قرار دهد.
البته آتن٬ در کنار همه این روابط٬ حمایت از حفتر را نیز در دستور کار قرار داده است و سفر وزیر امور خارجه یونان به بن‌غازی لیبی٬ گام مهمی برای رقابت با ترکیه است.
نیکوس دندیاس وزیر امور خارجه یونان٬ در بن‌غازی و در دیدار با ژنرال خلیفه حفتر و عبدالهادی الحویج و عبدالله السینی هم دیدار کرد. او در این دیدار٬ ضمن حمایت دولت یونان از حفتر٬ امضای توافق نامه تعریف حریم دریایی بین ترکیه و لیبی توسط اردوغان و فایز السراج رئیس دولت وفاق ملی٬ را امری غیرقانونی دانست.
آمریکا چه می‌گوید؟
پیام کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا در مورد تحولات لیبی و تحرکات ترکیه٬ متضمن پیام آشکاری برای آنکار بود.
پیام مزبور دو رکن مهم داشت:
1.آمریکا در ماجرای لیبی بی‌طرف است و حاضر نیست به نفع یکی از دو طرف٬ وارد میدان شود.
2.آمریکا امضای توافق نامه تعریف حریم دریایی بین ترکیه و لیبی توسط اردوغان و فایز السراج رئیس دولت وفاق ملی را به رسمیت نمی‌شناسد.
با توجه به تابلوی فعلی باید گفت٬ دیدار وزیر امور خارجه یونان با خلیفه حفتر و پیام کاخ سفید در مورد توافق‌نامه اردوغان و السراج٬ نشان دهنده این است که ترکیه در پرونده لیبی٬ در شرایط دشواری قرار گرفته است.
پیام آمریکا نشان دهنده این است که اولاً واشنگتن قصد ندارد با روسیه رویارویی و هماوردی کند. دوم این که در شرایط کنونی که دولت ترامپ در شرایط سنگین متاثر از بحث استیضاح قرار گرفته و فرصتی طولانی تا انتخابات باقی نمانده است٬ لیبی نمی‌تواند برای تیم او یک اولویت مهم و حیاتی باشد. در نتیجه در چنین فضایی٬ کار برای ترکیه٬ سخت‌تر می‌شود. چرا که ترکیه٬ پیش‌تر و در ماجرای سوریه نیز نشان داده که همواره از فرصت‌های ایجاد شده در میدان رقابت دو قدرت بزرگ آمریکا و روسیه٬ امتیازجویی می‌کند.
آمریکا در شرایطی توافق اردوغان و السراج را غیرقانونی خوانده که این متن به مجلس ترکیه رفته و مورد تصویب نمایندگان قرار گرفته است. رئیس جمهور ترکیه بر این باور است که توافق دریایی ترکیه با لیبی مغایر قوانین جاری و حقوق بین‌المللی نیست و آنکارا از اقدامات خود در سوریه و توافق با لیبی صرف‌نظر نخواهد کرد.
اما با وجود اظهارات اردوغان٬ تاکنون نه اتحادیه اروپا و نه آمریکا این متن را به رسمیت نشناخته‌اند و سازمان ملل نیز هنوز در مورد آن موضع‌گیری حقوقی خود را اعلام نکرده است.
اردوغان همچنین گفته است: «اگر لازم باشد ابعاد نظامی حمایت از لیبی را افزایش می‌دهیم و استفاده از هرگونه امکان زمینی، دریایی و هوایی را بررسی خواهیم کرد.» اما مشخص نیست این گفته اردوغان تا چه اندازه منطبق با توافق های پیدا و پنهان بین آنکارا و مسکو است. چرا که اعلام بی طرفی آمریکا٬ از سویی دست ترکیه را باز می‌گذارد اما از دیگر سو٬ قدرت مهمی به نام روسیه وجود دارد که به دنبال حمایت از حفتر و نیروهای تحت امر اوست.
آیا ائتلاف علیه ترکیه شکل می‌گیرد؟
سفر وزیر امور خارجه یونان به بن‌غازی و دیدار او با ژنرال حفتر٬ به خودی خود اقدامی مهم و جسورانه است و یونان نشان داده که می‌تواند با استفاده از شرایط خاص جغرافیایی٬ بین دو کشور مسلمان٬ یکی از آنان را علیه دیگری تحریک کند.
اما واقعیت این است که یونان٬ از حیث قدرت نظامی و اقتصادی٬ نه توان آن را دارد که از پیشروی نظامی افراد تحت امر حفتر به شکل جدی حمایت کند٬ نه می‌تواند در برابر ترکیه بایستد و نه پولی دارد برای این که بخشی از آن را صرف ضربه زدن به دولت اردوغان کند.
در نتیجه یونان در فضای فعلی٬ صرفاً می‌تواند با تحرکات نقطه‌ای و حمایت از حفتر٬ همراهی با مصر٬ مدد طلبیدن از آمریکا و اروپا٬ فضا را به گونه‌ای پیش ببرد که کار برای ترکیه دشوارتر شود. اما همچنان که گفته شد به دلیل ضعف در دو بخش مهم نظامی و اقتصادی٬ ناچار به اقدامات نقطه‌ای است و نمی‌تواند در یک روند خطی و با اتصال نقاط مختلف٬ ائتلافی علیه ترکیه شکل دهد.
انتهای پیام/