تحلیلی بر نتایج و پیامدهای نخستین انتخابات پساکریم‌اف: آیا روند نتایج تغییر کرده است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نخستین انتخابات پارلمانی پساکریم‌اف در ازبکستان هفته جاری برگزار شد. این رقابت سیاسی برای اولین بار بر اساس قانون جدید انتخابات این کشور صورت گرفت. همچنین شماری از برنامه‌های اصلاحی شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور جدید ازبکستان نیز نویدبخش تغییراتی در این فرایند بوده‌اند. این اصلاحات متضمن افزایش نقش پارلمان در تصمیمات ملی و شفاف‌تر شدن فرایندهای این تاثیرگذاری می‌باشد. در کنار این موضوع، تحولات دیگری نیز در این انتخابات به وقوع پیوست که شاید بتوان گفت اولین‌ها در ازبکستان بود. به عنوان مثال از این دست موارد می‌توان به رای‌گیری در خارج از ازبکستان (در 55 کشور خارجی) و اخذ رای از زندانیان اشاره کرد. از همه مهم‌تر، شاید بتوان اظهار داشت این نخستین انتخابات کم‌حاشیه در تاریخ پس از استقلال ازبکستان محسوب می‌شود. انتخابات‌های پیشین همواره با شفافیت حداقلی و حضور کم‌شمار ناظران خارجی برگزار شده و به عقیده تحلیل‌گران با توجه به نقش بسیار کم پارلمان، جایگاه تشریفاتی داشته است.

پایان رسمی انتخابات

روز 22 دسامبر در حالی انتخابات پارلمان ازبکستان به پایان رسید که 5 حزب اصلی این کشور در آن حضور داشتند. این 5 حزب عبارت بودند از حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان موسوم به جنبش کارآفرینان و سرمایه‌داران؛ حزب دموکراتیک ملی رستاخیز موسوم به «میلی تیکلانیش»؛ حزب سوسیال دموکراتیک موسوم به «عدالت»؛ حزب دموکراتیک خلق ازبکستان (بازمانده از حزب کمونیست سابق)؛ و حزب محیط زیست ازبکستان.

در این انتخابات حدود 13.9 میلیون نفر از شهروندان ازبک واجد شرایط شرکت کردند که درصد مشارکتی حدود 67.8 درصد را رقم زد. بر اساس گزارش کمیسیون مرکزی انتخابات همچنین 150 هزار نفر نیز از حق رای‌دهی پیش از برگزاری انتخابات استفاده کرده‌اند.

نظارت داخلی و خارجی نیز بخش ویژه این انتخابات بودند. بر این اساس اعلام شد که 140 هزار نفر ناظر داخلی و محلی در این انتخابات حضور داشتند. 800 نماینده خارجی نیز از کشورهای مختلف و سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان ملل متحد، جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع، سازمان همکاری شانگهای، سازمان امنیت و همکاری اروپا و ... بر فرایند این انتخابات نظارت داشتند.

همچنین در پایان انتخابات مشخص شد در 128 حوزه انتخابیه تکلیف نمایندگان مشخص شده و در 22 حوزه نامزدها حد نصاب لازم را به دست نیاورده و انتخابات وارد مرحله دوم شده است. پس از 2 هفته از زمان برگزاری دور اول، دور دوم انتخابات برای 22 کرسی باقیمانده برگزار خواهد شد.

تحلیل نتایج اولیه

کمیسیون مرکزی انتخابات ازبکستان از روز گذشته نتایج اولیه آراء ماخوذه از صندوق‌های رای را اعلام کرده است. همچون سال‌های گذشته، باز هم حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان توانسته است بیشترین کرسی را از آن خود کند.

حزب لیبرال دموکراتیک در این انتخابات تا کنون توانسته است 43 کرسی را از آن خود کند. این حزب در انتخابات سال‌های 2015، 2010 و 2005 به ترتیب 52، 53 و 41 کرسی را از آن خود کرده بود. البته باید اشاره داشت که در انتخابات‌های مذکور تعداد نمایندگان پارلمان نیز به ترتیب 150، 135 و 120 کرسی بوده است. بدین ترتیب درصد موفقیت این حزب را در سه انتخابات مذکور می‌توان به ترتیب 34%، 39% و 34% در نظر گرفت. در انتخابات سال جاری نیز کسب 43 کرسی از 128 کرسی معادل 33.5% می‌باشد. لذا، بدون در نظر گرفتن دور دوم انتخابات در حال حاضر می‌توان گفت این حزب تقریبا نتایج مشابهی را با سال‌های گذشته به دست آورده است.

پس از آن نیز حزب دموکراتیک ملی رستاخیز با کسب 35 کرسی (27 درصد) در جایگاه دوم ایستاده است. این در حالی است که این حزب نیست در سه انتخابات گذشته به ترتیب  24%، 22%، و حدودا 10% از آراء را به دست آورده بود. لذا، شاهد یک رشد در روند محبوبیت این حزب در طول 20 سال اخیر بوده‌ایم.

حزب سوسیال دموکراتیک عدالت نیز با قرار گرفتن در جایگاه سوم، 21 کرسی (معادل 16 درصد) از آراء را به دست آورده است. این حزب نیز در 3 انتخابات پیشین به ترتیب 13%، 14% و 8% را به دست آورده بود. این حزب نیز در حال حاضر یک روند رو به رشد از محبوبیت را در انتخابات جاری از خود نشان داده است.

حزب دموکراتیک خلق و حزب محیط زیست نیز به ترتیب توانستند 18 و 11 کرسی را از آن خود کنند. حزب محیط زیست پس از حذف سهمیه 15 کرسی در دوره‌های پیشین، در این انتخابات نشان داد که توان اخذ آراء آن کمتر از سهمیه تخصیصی بوده است. با این حال حزب دموکراتیک خلق با کسب 14 درصد آراء در مقایسه با 3 انتخابات پیشین که به ترتیب 18%، 23%، و 23% آراء را به دست آورده بود، یک روند نزولی مشخص را از خود بروز داده است.

آیا روند نتایج تغییر کرده است؟

تحلیل آمارهای کنونی نشان می‌دهد اگرچه این انتخابات با قانون جدید‌تر، ارقام نسبتا واقعی‌تر، شفافیت بیشتر، و آزادی عمل نامزدها و احزاب برگزار شد، اما در روندهای پیشین نتایج تغییر محسوسی به وجود نیامده است. بدین ترتیب، بیشترین تغییر را می‌توان در جایگاه حزب محیط زیست مشاهده نمود که از یک روند ثابت 15 کرسی به 11 کرسی تنزل یافته است. در 4 حزب دیگر شاهد آن هستیم که روندهای پیشین تداوم یافته و هیچ تغییر محسوسی به وجود نیامده است. حزب حاکم لیبرال دموکراتیک با درصد مشابهی در صدر باقی مانده است. حزب دموکراتیک خلق در یک روند نزولی مشخص، جایگاه خود را از دست داده و با شیب ملایم کرسی‌های خود را در حال از دست دادن است. در مقابل حزب سوسیال دموکرات در یک روند نرم، از سال 2005 در حال رشد نفوذ در پارلمان می‌باشد. حزب رستاخیز نیز در روندی مشابه، یک روند سعودی نرم را به دست آورده است.

انتهای پیام/