مصاحبه| کارشناس اقتصادی ترک: مصالحه با آمریکا نتیجه‌ای جز باخت برای ترکیه ندارد
یک کارشناس اقتصادی ترک با اشاره به خطر سیاست‌های آمریکا برای استقلال ملی ترکیه، گفت: امکان ندارد روابط دو کشور همچون گذشته بماند زیرا شاهد سیاست‌های چند قطبی در جهان هستیم که در این دنیای چند قطبی، دست ترکیه بالاست.
به گزارش گروه بین‌الملل تسنیم، سرانجام پس از ماه‌ها تهدید به تحریم شدن ترکیه از سوی آمریکا به خاطر خرید سامانه‌های «اس 400» دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا لایحه بودجه دفاعی سال 2020 این کشور را امضا کرد (به تصویب رساند) که در آن بودجه تحریم‌های نظامی علیه ترکیه نیز گنجانده شده است.
در این لایحه تصویبی موضوع لغو فروش جنگنده‌های «اف 35» به ترکیه و خرید آنها از سوی وزارت دفاع این کشور و اعمال تحریم بابت خرید سامانه موشکی «اس 400» در چارچوب تحریم‌های معروف به «کاتسا» مطرح شده است.
از طرفی هم در این لایحه بودجه دفاعی پروژه خط لوله انتقال انرژی موسوم به «جریان ترک» و همچنین برداشتن تحریم‌های تسلیحاتی قبرس جنوبی نیز دیده می‌شود.
اگر بخواهیم از اختلافات آمریکا و ترکیه بعد از دستگیری راهب «آندرو برانسون»و حتی قبل‌تر از آن یعنی ماجرای کودتای نافرجام 2016 بگذریم، باید گفت، ترکیه در ماه‌های اخیر بستر رقابت تسلیحاتی آمریکا و روسیه شده است. از یک طرف روسیه می‌خواهد ترکیه و دیگر کشورهای منطقه مشتری دائمی آن باشند و کم کم گوی رقابت را از چنگ آمریکا دربیاورد، از سویی هم آمریکا به این مهم واقف شده و در تلاش است تا مانع از دست دادن بازار تسلیحاتی‌اش شود.
آنکارا پیشتر تحت فشار واشنگتن قید خرید سامانه چینی را زده بود، اما این بار با وجود همه تلاش‌های ترامپ برای برحذر داشتن اردوغان در خرید اس 400 ترکیه پا پس نکشید.
در خصوص تاثیر تحریم‌های واشنگتن علیه آنکارا در اقتصاد ترکیه و روابط دو کشور خبرنگار تسنیم گفت‌وگویی با «رجب ارچین» کارشناس اقتصادی و مدیر اخبار اقتصادی روزنامه «آیدینلیک» ترکیه داشته است که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: رئیس جمهور آمریکا بودجه دفاعی این کشور که تحریم‌هایی علیه ترکیه در آن گنجانده شده را به تصویب رساند. شما این شرایط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارچین: رئیس جمهور آمریکا مدتی است با موضوع استیضاحش دست و پنجه نرم می‌کند در اصل از موضوعی سعی کرد به مخالفان خود در مجلس سنا امتیاز دهد که برایش خیلی هم اهمیت نداشت. حالا این تصمیم ترامپ چقدر به معنای دادن امتیاز به مخالفانش هست نمی‌توان چیزی گفت. زیرا در خصوص تحریم‌های ترکیه، هم دموکرات‌ها و هم جمهوری خواهان اتفاق نظر دارند.
منافع ترکیه و آمریکا در حال جنگ با قرن 21 یا همان «قرن پاسیفیک» است. به همین علت روابط دو کشور را نمی‌توان همانند دوره جنگ کره متفق نام گذاری کرد. بهتر است بدانیم که سیاست آمریکا استقلال ملی ترکیه را به خطر می‌اندازد. این سیاست‌ها و مصالحه با آمریکا جز باخت ترکیه نتیجه دیگری نخواهد داشت.
تسنیم: اختلافات سیاسی میان واشنگتن و آنکارا از سال 2016 یعنی با دستگیری «راهب برانسون» به اوج خود رسید. در نتیجه تأثیر آن در اقتصاد ترکیه نیز مشاهده شد. حال با آغاز فصل جدید اختلافات در میان دو کشور تأثیر این تحریم‌ها در اقتصاد ترکیه چگونه خواهد بود؟
ارچین: ماجرای راهب آمریکایی صرفاً یک سنبل در اختلافات دو کشور است. همانطور که در دوران جنگ جهانی اول ترور «آرشیدوک» بهانه‌ای شد برای یک جنگ خانمان سوز؛ نیروهای امنیتی ترکیه در کودتای نافرجام 15 جولای سال 2016 که نیروهای وابسته به سازمان فتح الله گولن یعنی دست نشانده آمریکا که قصد نفوذ در کشور را داشتند شکست داد.
به قبل آن ماجرا بازگردیم یعنی 24 ژوئیه 2015؛ ترکیه با وجود نیروهای آمریکا در منطقه به شکل مقتدرانه عملیاتی را علیه «پ.ک.ک» آغاز کرد و تا به امروز موفقیت‌های بزرگی در مقابله با تروریسم بدست آورده است. ترکیه به این مهم دست یافته که بدون توجه به تهدیدهای آمریکا نمی‌تواند بقای خود را حفظ کند.
درست است در افزایش قیمت دلار اختلافات دو کشور بی تأثیر نبوده، اما اگر اقدامات رئیس فدرال رزرو آمریکا در ماه می سال2013 در راستای سیاست گسترش دلار را مشاهده کنیم درمی‌یابیم که از آن روز به بعد قیمت دلار در جهان افزایش پیدا کرد، در نتیجه ارزش لیره ترک هم در مقابل دلار رو به کاهش رفت.
اگر نگاهی به وضعیت تورم انباشته داشته باشیم در می‌یابیم که ارزش لیره تا سال 2013 بسیار بیشتر بوده است. برای مثال در سال 2012 قیمت دلار 1.90 لیر و پس از چهار سال یعنی در سال 2016 قیمت دلار 3.02 لیر افزایش پیدا کرد. در سال 2018 ارزش دلار 4.72 لیر ترکیه شد و پیش بینی می‌شود در سال 2020 میلادی ارزش هر دلار به 6 لیره برسد.
به طور کلی می‌توان گفت روند (ارزش قیمت لیر در مقابل دلار) به سیاست ارزی رئیس فدرال رزرو آمریکا باز می‌گردد و تورم و انباشت ارزی داخل کشور؛ البته ریسک‌های ژئوپولوتیکی و بی اعتمادی نسبت به لیره ترک از گذشته تا به امروز بوده، اما اختلاف ترکیه‌ای که نیازمند بودجه خارجی و وام از دیگر کشورها هست با کشوری مانند آمریکا که سیستم مالی جهانی را در دست دارد و در نتیجه مطرح شدن تهدیدهای بسته تحریمی علیه ترکیه و احتمال بسته شدن کانال‌های تخصیص وام، به معنای تاثیری بیش از افزایش قیمت دلار در کشوراست. این به معنی توقف آنی در اقتصاد است! موضوعی که ترکیه در ماه‌های آخر سال 2018 و در سه ماهه اول سال 2019 تا حدودی تجربه کرد.
اما از طرفی چون اقتصاد در سطح پایین قرار دارد و تجارت با استقراض عمومی در حال انجام است برای همین فعلاً تحریم‌های موجود تأثیر جدی در اقتصاد کشور نخواهد داشت. یعنی به نظر نمی‌رسد مشکلی در تجدید اعتبار برای بانک‌ها و شرکت‌ها وجود داشته باشد و یا این بسته تحریمی مشکلی در این روند ایجاد کند. فقط این تحریم‌ها از منظر اقتصادی مدت زمانی را که ترکیه برای بهبود اقتصاد کشور مد نظر گرفته شده بود را طولانی‌تر خواهد کرد.
تسنیم: اثرات تصویب تحریم‌ها از سوی ترامپ در روابط ترکیه و آمریکا چه خواهد بود؟
ارچین: تشدید تنش میان دو کشور پیش بینی می‌شود، اما آمریکا، کشور چین را دشمن خود اعلام کرده است. دکترین اوباما در خصوص تعیین قرن 21 به عنوان قرن پاسیفیک را به یاد آورید. حالا چین با پروژه یک کمربند یک جاده در تلاش برای برقرای ارتباط با اروپا است، ترکیه هم در همین کریدور است. به عبارتی ترکیه همانند دروازه امنیت اروپاست. این موضوع هم برای اروپا هم برای آمریکا غیر قابل انکار است.
آمریکا نمی‌تواند به طور کامل ترکیه را کنار بگذارد، ترکیه هم نمی‌تواند به روابط خود با آمریکا بی اهمیت باشد. اما امکان ندارد روابط دو کشور همچون گذشته بماند زیرا شاهد سیاست‌های چند قطبی در جهان هستیم. در این دنیای چند قطبی دست ترکیه بالاست. شاید اقتصاد قوی نداشته باشیم اما همسایه‌هایی قدرتمندی مانند ایران و روسیه داریم.
به طوری کلی از این به بعد روابط ترکیه و آمریکا در مسیر درست‌تری پیش خواهد رفت. رفتار به دور ازدیپلماسی آمریکا و استفاده از هر فرصتی برای مطرح کردن تحریم علیه کشورها (همانند اختلافاتش با چین) با گذشت زمان نتیجه‌اش از دست رفتن قدرت خود در منطقه خواهد شد. وقتی نگاه به آینده آمریکا در پایان این قرن می‌کنیم، آمریکایی می‌بینیم که بیش از 50 کشور را که بازیچه دست خود کرده بود را از دست داده است.
انتظار اعمال تحریم‌های شدید علیه ترکیه را نداریم، ترکیه‌ای که از زیر چتر ناتو درآمده باشد مطابق منافع پیمان آتلانتیک نیست، این را بهتر از هر کسی آمریکا می‌داند. اما واشنگتن برای اینکه ترکیه را در جبهه غرب نگه دارد گاه گاهی دوز این تحریم‌ها را بالا خواهد برد. تحریم «کاتسا» بسیار گسترده است و انتظار اعمال همه تحریم‌ها را نداریم زیرا نتیجه چنین اقدامی نه تنها ترکیه بلکه شامل حال اروپا و ناتو نیز خواهد بود.
تسنیم: اردوغان پس از تصویب تحریم‌های کاتسا از سوی ترامپ اعلام کرد که در مقابل این تصمیم، تلافی خواهد کرد. ترکیه به عنوان اقدام متقابل چه گام‌هایی مقابل آمریکا خواهد برداشت؟
ارچین: ترکیه 45 سال پیش، پس از عملیات نظامی در قبرس مورد تحریم قرار گرفته بود. صنایع تولیداتی ترکیه در آن دوران بسیار ضعیف بود. اقتصادش شکننده بود و همچون امروز هماهنگ با اقتصاد خارجی نبود. اعمال تحریم علیه ترکیه، خروج سرمایه گذاران خارجی از کشور را در پی دارد، اما فراموش نکنیم که تا حدی اقتصاد جهانی را شرکت‌های چند ملیتی اداره می‌کنند و خروج چنین سرمایه گذاران به همین راحتی نیست.
به خصوص خروج سرمایه گذاران از کشوری مانند ترکیه که وعده آینده اقتصادی بهتر به آنها از سوی دولت داده شده است. بنابراین به همین راحتی رخ نمی‌دهد. در اصل ایالات متحده می‌خواهد علاوه بر مبارزات قدرت طلبانه‌اش علیه روسیه در دریای سیاه، نفوذ از دست رفته‌اش در اتحادیه اروپا را گسترش دهد. از طرفی همانطور که گفتم در این معادلات جهان چند قطبی واقعیتی به اسم چین نیز وجود دارد.
از منظر ژئوپولتیکی ترکیه برگ برنده‌های بسیاری در دست دارد که هیچ کدام از آنها را نشان نداده است. در خصوص اقدامات تلافی جویانه ترکیه نمی‌خواهم فراتر از دیدگاه رسمی دولت اظهار نظر کنم، اما همانطور که رئیس جمهور ترکیه عنوان کرد اگر لازم باشد برخی از پایگاه‌های نظامی (وابسته به آمریکا) در ترکیه تعطیل خواهد شد.
گفت‌وگو از آذر مهدوان
انتهای پیام/