یادداشت| کنفرانس کردها در اتحادیه اروپا٬ ژست یا دورِ باطل؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ درسه دهه اخیر٬ بخشی از احزاب و گروه‌های سیاسی و سیاست‌مداران اتحادیه اروپا٬ از نزدیک با مسائل مربوط به کردها درگیر شده و همواره در این مورد٬ اظهار نظر کرده‌اند.

به ویژه در دو دهه سده بیستم٬ بحث بر سر وضعیت کردها در ترکیه و سوریه٬ همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از میزگردها و کنفرانس‌های پارلمان اتحادیه اروپا بوده است.

تاکنون 15 بار در پارلمان اتحادیه اروپا در بروکسل بلژیک٬ به منظور بررسی وضعیت کردهای ترکیه و سوریه٬ علاوه بر میزگردها و نشست‌های متعدد موردی٬ کنفرانس سالانه هم برگزار شده است.

حالا قرار است در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته جاری٬ در شانزدهمین کنفرانس کردها در پارلمان اتحادیه اروپا٬ یک بار دیگر٬ مشکلات مربوط به کردهای ترکیه و سوریه به تفصیل مورد بررسی قرار بگیرد.

نوام چامسکی زبانشناس و فعال سیاسی آمریکایی٬ توتو برنده آفریقایی جایزه صلح نوبل٬ لیلا زانا نماینده سابق کردها در پارلمان ترکیه٬ شیرین عبادی برنده ایرانی جایزه صلح نوبل و بیانکا ژاگر سفیر حسن نیت اتحادیه اروپا٬ از سخنرانان اصلی این کنفرانس هستند.

سه نماینده پارلمان ترکیه  نیز از سخنرانان کنفرانس مزبور خواهند بود:

جهانگیر اسلام نماینده حزب اسلامگرای سعادت٬ ییلدرم کایا نماینده حزب جمهوری خلق و گلستان کوچ یغیت نماینده حزب دموکراتیک خلق‌ها.

قبلاً صالح مسلم رهبر حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه سخنران ثابت این کنفراس بود اما امسال اشاره‌ای به اسامی سخنرانان کُرد سوری صورت نگرفته و شاید دلیل این امر به آن بازمی‌گردد که ترکیه قبلاً تلاش کرده بود در کشور چک٬ صالح مسلم را دستگیر کند و این بار نیز بیم آن می‌رود که در یکی از مسیرهای مواصلاتی به بلژیک٬ همان اتفاق تکرار شود.

سخنرانی‌های کنفرانس کردها در اتحادیه اروپا٬ به زبان‌های کُردی٬ ترکی٬ انگلیسی٬ فرانسوی٬ اسپانیایی٬ یونانی٬ پرتغالی و آلمانی٬ ترجمه همزمان می‌شوند و محور گفت‌وگوی برخی از میزگردها از این قرار است:

فشار و مقاومت در فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه.

ترکیه٬ مرکزیت قدرت و وضعیت احزاب مخالف.

ترکیه در سال 2023 میلادی و رویارویی دیکتاتوری و دموکراسی.

کردها و مهاجرین در مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا.

زندان ایمره‌آلی٬ اوجالان در جایگاه قدرت آزادی.

حملات ترکیه به کردها در شمال سوریه.

وضعیت زنان کُرد سوری در برابر حملات ترکیه.

مدل سیاسی و اجرایی کردها به عنوان یک آلترناتیو در فضای سیاسی سوریه.

همچنان که دیده می‌شود٬ در هیچکدام از میزگردها به مسائل و مطالبات عمومی کردهای ترکیه و سوریه و وضعیت احزاب خارج از جبهه پ.ک.ک پرداخته نشده و به عنوان مثال هیچ اشاره‌ای به کردهای اسلام‌گرا٬ احزاب کُرد سوریه طیف بارزانی و مطالبات اقتصادی و فرهنگی کردهای ترکیه اشاره نشده و دستور کار میزگردها دقیقاً بر اساس رویکرد و نگرش سران پ.ک.ک تعیین شده است.

سه ویژگی مهم کنفرانس کردها در اتحادیه اروپا

کنفرانس کردها به شکل دو روزه و با برگزاری چندین پنل و میزگرد برگزار می‌شود و برنامه‌های آن از قبل در اختیار رسانه‌ها گذاشته می‌شود. این کنفرانس به طور کلی٬ سه ویژگی پایدار و همیشگی دارد:

1.متولی اصلی برگزاری کنفرانس مزبور٬ خود پارلمان اتحادیه اروپا و اراده مسلم و آشکار اتحادیه نیست و به عنوان یک کنفرانس رسمی و بین‌المللی اروپا شناخته نمی‌شود. بلکه گروهی مرکب از احزاب چپ و سبزها٬ هر ساله این کنفرانس را برگزار می‌کنند.

از آنجایی که اصلی‌ترین و بخش اعظم مهمانان این کنفرانس از سیاست‌مداران وابسته به پ.ک.ک هستند و پ.ک.ک نیز یک گروه معتقد به آرمان‌های سوسیالیستی به شمار می‌آید٬ طبیعی است که اصلی‌ترین متولی و برگزارکننده کنفرانس نیز٬ احزاب چپ باشند و به همین خاطر٬ به روال سالیان گذشته٬ احزاب لیبرال و قدرتمند اتحادیه٬ توجه چندانی به این قبیل نشست‌ها ندارند.

2.کنفرانس کردها در پارلمان اتحادیه اروپا٬ محل بحث و سخنرانی روشنفکری و سیاسی است و منجر به نوشتن یک قطعنامه یا دستور کار خاصی نمی‌شود و نه تنها پارلمان اتحادیه اروپا٬ بلکه کشورهای عضو اتحادیه نیز٬ از  کنار این سخنرانی‌ها و اظهارنظرها می‌گذرند و این مباحث٬ جایی در سیاست‌گذاری‌های اتحادیه اروپا ندارد.

3.کنفرانس مزبور٬ کار چندانی به کردهای ایران و اقلیم کردستان عراق ندارد و حتی مسائل مرتبط با کردهای سوریه را نیز از منظر چالش‌های آنکارا – دمشق می‌نگرد و زوم اصلی٬ روی کردهای ترکیه است و اگر احیاناً برخی از سیاست‌مداران کُرد اقلیم کردستان نیز به کنفرانس دعوت شوند٬ اسامی آنها از لیست‌های پیشنهادی سران نهادهای اقماری پ.ک.ک خواهد بود و فقط آن دسته از احزاب اقلیم کردستان به کنفرانس دعوت می‌شوند که روابط خوبی با پ.ک.ک داشته باشند.

آفتابه لگن هفت دست٬ شام و نهار هیچی

مرور اجمالی عناوین میزگردها و همچنین توجه به سه ویژگی ذکر شده در پاراگراف بالا٬ این واقعیت را نشان می‌دهد که کل روند برگزاری کنفرانس دو روزه پارلمان اتحادیه اروپا برای کردهای ترکیه و سوریه٬ مصداق ضرب ‌المثلی است که به آن اشاره شده است. در مورد نتایج و دستاوردهای این قبیل کنفرانس‌های نمادین و تشریفاتی٬ می‌توان به چند موضوع ذیل اشاره کرد:

1.در 15 سال گذشته٬ کنفرانس مزبور نه تنها تغییر مثبتی در وضعیت کردهای ترکیه به وجود نیاورده بلکه دولت آنکارا را جری‌تر و عصبانی‌تر کرده و کنفرانس٬ به خودی خود نتوانسته کاری برای کردها انجام دهد.

2.آن چه بر ارض واقع اهمیت دارد٬ اقدام دولت‌ها و سیاست‌گذاری‌های عینی و عملی آنهاست. صلاح الدین دمیرتاش٬ گلتن کشاناک٬ خطیب دجله٬ فیگن یوکسک داغ٬ ادریس بالوکن و بسیاری دیگر از سیاست‌مدارانی که در سالیان قبل مهمان این کنفرانس بودند٬ سر از زندان درآوردند و اروپا هیچ اقدام خاصی برای آنان انجام نداد.

3.پس از ماجرای کوبانی٬ دو تن از فرماندهان زن کردهای سوری٬ یکی با لباس کُردی و دیگری با لباس رزم چریکی٬ در کاخ الیزه به طور رسمی مورد استقبال اولاند رئیس جمهور پیشین فرانسه قرار گرفتند. دیگر کشورهای اروپایی و حتی مجلس سنای آمریکا نیز چندین نماینده خود را به کوبانی و قامیشلو فرستادند و از وضعیت کردها بازدید کردند اما هیچکدام از این اقدامات نمادین٬ نتوانست مانع از دو سه حمله بزرگ ترکیه به مناطق کردنشین شمال سوریه شود.

واقعیت این است که در سالیان اخیر٬ بسیاری از رویکردهای دولت اردوغان در برابر کردهای ترکیه و سوریه٬ از سر خشم و واکنش بسیار تند به اقدامات پ.ک.ک بوده و شایان توجیه نیست.

اما در همین حال٬ نمی‌توان دو موضوع مهم را نادیده گرفت: اول این که روند توسعه اقتصادی و ارتقای سطح خدمت‌گذاری دولت در مناطق کردنشین ترکیه٬ در مقایسه با مناطق غرب و شمال ترکیه٬ در وضعیت تبعیض‌ آمیزی نیست و می‌توان از آن دفاع کرد. دوم این که سه کانون و نقطه اصلی برای حل مشکلات کردهای ترکیه و سوریه٬ نه پارلمان اروپا بلکه این سه نقطه است:

1.آنکارا.

2.دمشق.

3.کوهستان قندیل و قرارگاه سران پ.ک.ک.

اگر سیاست‌مداران کُرد بتوانند مذاکره و گفت‌وگوی سالم و شفاف با دولت‌های مرکزی ترکیه و سوریه را آغاز کرده و در عین حال٬ سران پ.ک.ک را اقناع کنند که دست از عناد٬ لجاجت٬ تاکتیک‌های تکراری و بدون دستاورد خود بردارند٬ آن وقت می‌توان به تغییرات پیش‌رو امید بست. اگر نه در 15 سال اخیر٬ کنفرانس‌های شیک و روشنفکرانه بروکسل تاثیری نداشته و احتمالاً در 15 سال پیش رو نیز نمی‌تواند تغییری ایجاد کند.

محمد علی دستمالی کارشناس مسائل سیاسی ترکیه

انتهای پیام/