طلوع "خورشید" نصیریان در جشنواره/ دوست‌داشتنی صحنه، سینما و تلویزیون
آمدن "خورشید" به جشنواره فجر، حضور متفاوت "علی نصیریان" را به رخ مخاطب می‌کشد؛ بازیگری که هم بزرگِ صحنه است، هم سینما و هم تلویزیون!
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ماه بهمن، هنرمندان را مشغولِ نمایش آثارشان در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی می‌کند؛ شاید در این بین گرفتن جشن برای استاد و پدر مهربان سینما، تئاتر و تلویزیون خالی از لطف نباشد. امروز به همین مناسبت نگاهی به هنرنمایی او در چندین دهه هنرنمایی در صحنه و نمایش، پرده‌نقره‌ای و جعبه جادو داریم. هنرمندی که مردمی است و هیچ‌وقت به حاشیه‌های مرسوم بازیگری علاقه نداشته است و ندارد. علی نصیریان بارها اعلام کرده که اگر روی صحنه تئاتر قرار می‌گیرم چشم امیدم به رضایت مخاطبان در سالن است؛ اگر تلویزیون سریالی بازی می‌کنم آنقدر می‌کوشم تا بیننده از آن اثر رضایت داشته باشد و در سینما هم دنبال تأثیر و شگفتی‌ام. هیچ‌وقت به دنبالِ هرکاری نبوده‌ام و تفاوت و درگیری کاراکترها برایم مسئله‌ای مهم است. شاید "استاد" به طبع دوستانش که در این سال‌ها یکی پس از دیگری رفته‌اند؛ از عزت‌الله انتظامی- آقای بازیگر- گرفته تا جمشید مشایخی - کمال‌الملک سینمای ایران- حالا او وارد هشتاد و پنجمین سال تولد خود می‌شود که این روزها برای او اتفاق خوبی رقم خورده و او با نقشی متفاوت در "خورشید" مجید مجیدی حضور دارد.
البته که بین آمدن یا نیامدنش به جشنواره حرف بوده و هست؛ چرا که نسخه نهایی‌اش به جشنواره فجر نرسیده بود. حالا خبرها حکایت از آن دارد که پس از دو روز، نسخه نهایی فیلم سینمایی "خورشید" جدیدترین ساخته مجید مجیدی آماده نمایش شد و اولین اکرانش را با مردم آغاز می‌کند؛ در صورت رسیدن به این اکران حتماً به سودای سیمرغ و نمایش در سینمای رسانه و سینمای هنرمندان (چارسو) خواهد رسید. مردی که بعد از دهه‌های مختلف حضور و هنرنمایی سال گذشته سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را دریافت کرد. اتفاق قابل تأملی افتاد؛ سیمرغش را از جمشید مشایخی گرفت که آخرین حضور او در جشنواره فیلم فجر بود. نصیریان بعد از دریافت این سیمرغ گفت: "من تا حالا سیمرغ نگرفته بودم. در این 40 سال سیمرغ نداشتم. من می‌پذیرم فقط حس خیلی قرصی داشتم که بیایم. برای اینکه مشکلاتی داشتم که این روزها نمی‌توانستم خیلی روی پا باشم اما دلم می‌خواست بیایم و فقط اینجا از این تریبون استفاده کنم و بگویم من آدم سعادتمندی بودم."
علی نصیریان پانزدهم بهمن‌ماه سال 1313 در میدان شاپور کوچه مهدی‌خان به دنیا آمد؛ در سال‌های کودکی از طریق تماشای تغزیه به هنر نمایش علاقه‌مند شد. او شیفته معرکه‌گیری، پرده‌خوانی، نقالی، خیمه‌شب‌بازی و نمایش‌های تخت حوضی بود. نصیریان در سال 1326 به دبیرستان پیرنیا در چهار راه گمرک رفت و در آنجا با جمشید لایق، اسماعیل داورفر و مهدی فتحی همکلاسی شد. در سال 1329 همزمان با درس دبیرستان، در کلاس جامعه باربد در خیابان لاله‌زار هم اسم نوشت. این کلاس را اسماعیل مهرتاش در سال 1305 راه انداخته بود و در آن موسیقی، تئاتر و ادبیات درس می‌داد. نصیریان در سال 1330 کتاب هنر تئاتر را خواند؛ او در کلاس تئاتر سعدی که همسر عبدالحسین نوشین آن را اداره می‌کرد هم شرکت کرد.
در پی کودتای 28 مرداد 1332، تئاتر سعدی به آتش کشیده شد و نصیریان به هنرستان هنرپیشگی که در آن زمان تنها مدرسه تئاتر ایران بود، رفت. او با شرکت در آزمون ورودی و کسب نمره‌ی قبولی، به دوره سه ساله این هنرستان وارد شد. هنرستان هنرپیشگی که در سال 1318 تأسیس شده و اولین مدرسه تئاتر رسمی در ایران بود که در زمینه بازیگری مدرک هم می‌داد. در این دوره، معلمان سعی می‌کردند، آنچه را که می‌دانستند به شاگردان بیاموزند. نوعی آموزش سینه‌به‌سینه، به‌خصوص اسماعیل مهرتاش که برای اولین‌بار بذر تئاتر ایرانی را در ذهن هنرجویان کاشت. فهیمه راستکار، بیژن مفید، حسین کسبیان، رفعت هاشمی و ... از هم دوره‌ای‌های نصیریان در هنرستان هنرپیشگی بودند. سپس نصیریان در سال 1332 از طریق فهیمه راستکار با شاهین سرکیسیان آشنا شد که نقطه عطفی در زندگی هنری‌اش بود.
نصیریان از دهه 1330 در نمایش‌های حرفه‌ای بازیگری و نویسندگی می‌کرد و از اعضای آغازین گروه هنر ملّی بود. در سال 1336 اداره هنرهای نمایشی و سپس تلویزیون در ایران تأسیس شد و نصیریان به استخدام این اداره درآمد و گروه تئاتر مردم را با عزت‌الله انتظامی، جعفر والی، رکن‌الدین خسروی و عباس جوانمرد تشکیل داد و به اجرای نمایشنامه‌هایی برای تلویزیون پرداختند؛ پس از افتتاح تماشاخانه سنگلج در سال 1344 نصیریان به همراه گروه خود در آنجا به فعالیت و اجرای تئاتر پرداختند.
فیلم "گاو" ساخته داریوش مهرجویی نخستین فعالیت سینمایی او بود. آقای هالو، پستچی، کفش‌های میرزا نوروز، شیر سنگی، ناخدا خورشید، هزاردستان، سال‌های خاکستر، بوی پیراهن یوسف، میوه ممنوعه و شهرزاد از آثار شاخص وی به شمار می‌روند. نصیریان در سال 1362 نقش قاضی شارح را در سریال "سربداران" بازی کرد، نقشی که بین تمام نقش‌هایش تا آن تاریخ منحصر به فرد بود.
نصیریان سال گذشته دو روز قبل از سالروز تولدش، فاطمه بیات همسرش را از دست داد و به تعبیر خودش روزهای سخت زندگی‌اش رقم خورده است؛ زمانی که رفیق صمیمی‌اش دیگر کنارش نیست.
بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون چندی پیش در گفت‌وگویی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم چند نکته برای سریال‌سازان و نکاتی هم برای فیلمسازان داشت؛ او گفت: "مردم سریال سرهم‌بندی شده را دوست ندارند". چرا که مردم سریال‌های باری‌به هر جهت را دوست ندارند و به سراغ شبکه‌های بیرونی می‌روند.
نصیریان در پاسخ به این سؤال که چرا سریال‌های امروز تلویزیون آن ماندگاری و اثرگذاری را ندارند تأکید کرد: اگر زمان بگذارند و موضوع و ساختار سریال، قصه و شخصیت‌ها سرجای خودشان باشند مردم می‌پسندند؛ اما وقتی کارهای آن را روی باری به هرجهت چه در ایده‌پردازی و چه در اجرا شاهد بودیم حتماً برای مردم راضی‌کننده نیست. کار خوب زحمت دارد و نیازمند دقت و تمرکز است. وقتی سریالی سرهم‌بندی می‌شود به جایی نمی‌رسد؛ باید بهترین کارها را برای مردم بسازیم. چون امکانات نمایشی چون نویسنده خلاق، کارگردان خوش‌فکر و بازیگران شایسته کم نداریم. اینجا باید دقت شود کار سریال‌سازی به اهلش سپرده شود.
این بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون افزود: وقتی می‌گویم کار سریال‌سازی به اهلش سپرده شود برای این است که کاربلدها و حرفه‌ای‌ها می‌دانند چگونه برای ساخت سریال باید سرمایه‌گذاری کرد و فرآیند درست و اصولی برای تولید درنظر می‌گیرند. چرا باید مردم شبکه‌های بیرونی را ببینند و مخاطب آن نوع سریال‌ها باشند؟ برای اینکه ما خودمان کم می‌گذاریم. اوایل انقلاب دهه‌های فراموش‌نشدنی از ساخت سریال داشتیم که مصادیق بارز آن شاید «هزاردستان» و «سربداران» باشد. چقدر این سریال‌ها با دقت و ممارست ساخته می‌شدند و آنقدر مورد اقبال مخاطبین قرار می‌گرفتند. اما الان بیشتر کار کمّی می‌کنیم تا کیفی!
نصیریان با اشاره به اینکه باید برای تولید سریال وقت گذاشته شود و بیش از هرچیز به کیفیت اهمیت بدهیم، خاطرنشان کرد: امروز سریال‌ها در حین پخش هم تصویربرداری می‌شوند و این خودش فشار و اضطراب ایجاد می‌کند. شاید به ضرر کیفیت تمام شود؛ چون باید قسمت مورد نظر به پخش برسد. واقعاً همه عوامل با فشردگی کار می‌کنند و زحمت می‌کشند تا کار خوب و موردپسندی به آنتن برسد اما چرا باید چنین فشارهایی باشد؟ باید برای ساخت سریال تلویزیونی وقت کافی گذاشته شود، چون وقت مردم هم اهمیت دارد. مخاطبین ما پذیرای محتوا و پیام‌های تازه و کاربردی‌اند. انتظار دارم تلویزیون به جای اینکه کمیّت را به کیفیت ترجیح دهد، کمتر کار کند و بیشتر روی ارتقای کیفیت سریال‌سازی متمرکز شود.
او بعد از درگذشت دوست و رفیقش جمشید مشایخی، گفت: در جایی خواندم و شنیدم که جمشید گفته بود علی نصیریان حق به گردن من دارد که از روی تواضع و فروتنی این نکته را مطرح کرده است. جای جمشید که همیشه او را به نام «کمال‌الملک» هنر نمایشی می‌شناختم برای همیشه در صحنه بازیگری خالی می‌ماند. همان‌طور که پیش‌تر گفتم جای داود رشیدی و عزت‌الله انتظامی خالی است. امیدوارم استعدادهای جوان ما به میدان بیایند و پرشور و بالنده این ضایعه‌ها و صدمات را جبران کنند که ما در فقدان این بزرگان هنر تحمل می‌کنیم.
نصیریان، مشایخی را استعدادی متکی به خود دانست و افزود: این نکته درباره مشایخی گفته نشده است که جمشید یک مستعد متکی به خود بود. چرا که در آن دوران از لحاظ تعلیمات، کلاس و مسائل آکادمی هیچ بستری چون دانشکده تئاتر وجود نداشت. حتی ما در دانشکده هنرهای زیبا بخش تخصصی تئاتر نداشتیم و جمشید مشایخی از استعداد خودجوش برخوردار بود. البته بعدها با ممارست، مطالعه و دیدن یکسری از کلاس‌ها رشد پیدا کرد و توانست خودش را در جامعه هنری مطرح کند. البته که در جامعه هم نقش‌های ماندگاری از خودش به یادگار گذاشت و یکی از ماندگارترین نقش‌هایش هم «کمال‌الملک» و «رضا تفنگچی» سریال "هزاردستان" بود. او، عزت‌الله انتظامی، داود رشیدی و محمدعلی کشاورز استعدادهای خودجوشی‌اند که آن طبیعت خلّاقه انسانی به آنها کمک می‌کرد بتوانند این نقش‌ها را به زیبایی تجسم کنند.
انتهای پیام/