بزرگترین میراث منثور فارسی در ادبیات عاشورایی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزای تسنیم، دوره سه جلدی «حماسه مسیب‌نامه» با تصحیح میلاد جعفرپور از سوی بنیاد موقوفات افشار منتشر شد. این اثر مسیّب‌نامه پرداخته ابوطاهر طرسوسی در سده ششم هجری است، اما محمدبقای وارس بخاری قرن‌ها بعد براساس نقل ابوطاهر، تحریر بزرگتری از آن را در ماوراء‌النهر ترتیب داد. در این پژوهش هر دو تحریر، تصحیح و معرفی شده‌اند.

جعفرپور پیش از این در مقاله‌ای به اهمیت مسیب‌نامه و تأثیر آن بر سنت حماسه‌پردازی پرداخته و می‌نویسد: یکی از پیامدهای قیام امام حسین(ع) و شهادت ایشان، تحریک انگیزه اقتدار سیاسی تشیع و تلاش برای ایجاد یک دولت مستقل شیعی بود. سابقه طرح چنین موضوعی به ابتدای امامت امیرالمؤمنین علی(ع) بازمی‌گردد، اما پس از شهادت امام حسین(ع)، به عنوان یکی از عوامل شکل‌گیری نهضت‌های شیعی در مبارزه با خلفای جور اموی و عباسی دوباره قوت پیدا کرد و چهره جدی و نظامی به خود گرفت و در قرن دوم هجری با قیام ابومسلم خراسانی در ایران به اوج رسید.

مبارزه فرهنگی نهضت‌های شیعی در ایران و متعاقباً رواج اصول فکری و انعکاس تبلیغات آنان در ادب فارسی، به سبب نارضایتی‌ اهل عصر از خلفای اموی و عباسی بسیار مورد توجه بود و غلبگی و رواج شاهنامه نیز سببی شد تا ادیبان توانمند ایرانی هسته‌های اولیه روایات خون‌خواهان شیعی را شاخ و برگ داده و ضمن انتقال همین باور و برای فربگی جنبه حماسی و جذب بیشتر مخاطبان، بر موضوع دنباله‌دار انتقام از قاتلان و دشمنان اباعبدالله(ع) متمرکز شوند. از میان بزرگترین انتقام‌نامه‌های ادب فارسی که بی‌تأثیر از همین مجموعه اخبار نیز نبوده‌اند، سه حماسه منثور مسیب‌نامه، مختارنامه و ابومسلم‌نامه برجستگی و شهرت زیادی پیدا کردند. ...

مسیب‌نامه، حماسه‌ای در ذکر احول خروج مسیب قعقاع خزاعی و مصاف‌های او با یزید و دیگر کارگزاران اموی و مروانی است. آرمان قیام خون‌خواهان شیعی در مسیب‌نامه، سرکوب یزید و آزادی امام زین‌العابدین(ع) و اهل بیت ایشان از بند و باز پس‌گیری رئوس شهدا و برگرداندن آنها به مزار هر یک از ایشان است.

این اثر را بزرگترین میراث داستانی نثر فارسی در ادبیات عاشور دانسته‌اند، اما با وجود این اهمیت و تأثیر آن بر دیگر آثار قیام‌خواهانه، تا پیش از این تحقیق مستقل و جامعی در این زمینه صورت نگرفته بود؛  از این جهت می‌توان کار جعفرپور را آغازی بر تحقیق بر این اثر و تأثیرگذاری آن بر دیگر آثار مشابه پس از خود دانست.

بنیاد موقوفات دکرت محمود افشار با همکاری نشر سخن کتاب حاضر را در دو هزار و 808 صفحه و به قیمت 495 هزار تومان منتشر کرده است.

انتهای پیام/