مراکز دیده‌بانی ترکیه در ادلب؛ اهرم قدرتمند ارتش سوریه
مراکز دیده‌بانی نظامی ترکیه در حومه ادلب، که در چارچوب اجرای توافق کاهش تنش ایجاد شدند، به مثابه یک بار و نقطه ضعف کُشنده‌ای برای طرف تُرکی تبدیل شده است؛ چرا که ۷ تا از آنها در محاصره ارتش سوریه است که می‌تواند این مراکز را در صورت لزوم، منهدم کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» به اوضاع میدانی در شمال سوریه و تنش‌های نظامی اخیر میان سوریه و ترکیه پرداخته است.
عطوان طبق معمول مقاله خود را با چند سوال آغاز کرده است: «چرا پوتین دیدار با اردوغان برای حل مسالمت‌آمیز اوضاع در ادلب را رد می‌کند؟ مراکز دیده‌بانی نظامی ترکیه در این استان چگونه به اهرم فشار قوی در دست ارتش سوریه تبدیل شده است؟ سناریوهای مورد انتظار در چند روز آینده چیست؟»
عطوان نوشت: نکته قابل توجه این است که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه «تا کنون» به درخواست دیداری که همتای تُرکی‌اش «رجب طیب اردوغان» آن را چند بار مطرح کرده تا طی آن درباره تشدید تنش درگیری‌ها در استان ادلب، افزایش احتمال تبدیل این تنش به جنگی فراگیر در نتیجه پیشروی ارتش سوریه و بازپس‌گیری ده‌ها روستا و شهرک و همچنین بازپس‌گیری سه شهر اصلی یعنی «خان شیخون»، «معرة النعمان» و «سراقب» و بازگشایی بزرگراه‌های بین‌المللی برای نخستین بار از سال 2010، که حلب و دمشق را و نیز حلب و لاذقیه را به هم مرتبط می‌کند، بحث کنند پاسخ نداده است.
مخالفت پوتین با درخواست اردوغان نشان‌دهنده نارضایتی او از تجهیزات نظامی ترکیه در منطقه ادلب است که با توافق «سوچی» میان این دو رئیس‌جمهوری در تناقض است و اردوغان تلاش می‌کند رهبری روسیه را به آغاز مذاکراتی جدید برای دستیابی به توافقی جایگزین وادار کند که آتش‌بس جدید و مجبور کردن نیروهای سوریه به عقب‌نشینی از تمامی اراضی و شهرهایی که طی هفته‌های اخیر بازپس گرفته‌اند و نیز دستیابی به تضمین‌هایی درباره تداوم حضور نظامی ترکیه در «عفرین»، «جرابلس» و «الباب» از بارزترین عناوین آن هستند.
شکست مذاکراتی، که هیئت‌های نظامی روسیه و ترکیه در آنکارا، پایتخت ترکیه درباره ادلب انجام دادند به معنای آن است که روس‌ها تمامی درخواست‌های ترکیه را را رد و بر پایبندی اردوغان به توافق سوچی و اجرای کامل آن و نیز پایان دادن به اسلوب مانورها جهت خرید زمان، اصرار می‌کنند و در غیر این‌صورت گزینه نظامی که ارتش سوریه با پیشتیبانی هوایی و زمینی روسیه آغاز کرده است تنها گزینه خواهد بود.
جنگ روانی، که از سوی اردوغان در بیانیه‌اش آغاز شده است و در آن گفت که نیروهای در واکنش به کشته شدن 13 سرباز ترکیه در جریان موشک‌باران نیروهای سوریه علیه مرکز دیده‌بانی ترکیه در حومه ادلب، 101 سرباز سوریه را کشته‌اند، نتایج کاملاً معکوسی داشته است. به‌ویژه زمانی‌که مرکز موسوم به «دیده‌بان حقوق بشر سوریه»- وابسته به معارضان- در بیانیه‌ای این ادعا را «ردّ» و تأکید کرد که هیچ سرباز سوی در هیچ‌گونه حملات موشکی ترکیه کشته نشده است. معلوم شد این بیانیه( اردوغان) در تلاش برای فرونشاندن خشم و عصبانیت افکار عمومی ترکیه به دلیل کشته شدن تعدادی از سربازان تُرک صادر شده است که احتمال می‌رود این رقم در صورت گسترش یافتن دایره درگیری‌ها در روزهای آینده افزایش یابد.
سه تحول مهمی وجود دارد که بایستی قبل از تلاش برای دستیابی به نتایج احتمالی که می‌تواند به تشدید تنش میان سوریه و ترکیه شود، مورد اشاره قرار بگیرد:
نخست: شکست شرط‌بندی طرف تُرکی به نیروهای معارض مسلح سوری و به‌ویژه «ارتش آزاد» ثابت شد؛ زیرا تمامی این عناصر از سه شهر اصلی خان شیخون و معره النعمان عقب‌نشینی کردند و ازآنها به شکلی که انتظار می‌رفت دفاع نکرده و ارتش سوریه بدون متحمل شدن تلفاتی جانی وارد این مناطق شد.
دوم: مراکز دیده‌بانی نظامی ترکیه (12 مرکز) در حومه ادلب، که در چارچوب اجرای توافق کاهش تنش در ادلب و حومه آن ایجاد شدند، به مثابه یک بار و نقطه ضعف کُشنده‌ای برای طرف تُرکی تبدیل شده است؛ چرا که 7 تا از این مراکز در حال حاضر در محاصره ارتش سوریه قرار دارند که در هر یک از آنها تقریبا یک‌صد سرباز ترکیه مستقر هستند و در صورت حمله ترکیه به نیروهای سوریه، می‌توان این مراکز را منهدم کرد و تمامی افراد حاضر در آنها را کُشت.
سوم: پشتیبانی روسیه از پیشروی ارتش سوریه بیش از هر زمان دیگری تقویت شده است. روز دوشنبه عناصر وابسته به جبهه النصره با دو فروند پهپاد پایگاه هوایی روسیه «حمیمیم» را هدف قرار دادند که یکی از آنها ساقط شد.
ارتش سوریه، روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای تأکید کرد که به هرگونه حمله نیروهای ترکیه به نیروهای ارتش سوریه، که با هدف ممانعت از پیشروی این نیروها در حومه ادلب انجام می‌شود، پاسخ خواهد داد. بعید نیست که بمباران مراکز دیده‌بانی محاصره‌شده ترکیه، که با چراغ سبز همپیمان روسی انجام شد، اولین پاسخ باشد.
نماینده آمریکا در ناتو اعلام کرد که کشورش در اردوگاه «همپیمان تُرکیه‌ای» در مواجهه با ائتلاف سوری- روسی قرار می‌گیرد که این موضع فقط به معنای ماهی گرفتن از آب گل‌آلو است، بلکه همچنین به این دلیل است که این حمایت آمریکایی در وهله نخست جدی نیست و «تحریک» علیه شخص پوتین محسوب خواهد شد و از سوی دیگر، ترکیه را وارد جنگی می‌کند که به فرسایشی مالی و نظامی آن منجر خواهد شد و چه بسا به کودتای نظامی یا حتی انقلاب مردمی خواهد انجامید.
معتقدیم که پوتین طرح‌های جایگزینی در واکنش به هرگونه حمایت آمریکا یا ورود نیروهای ترکیه در ادلب دارد و مخالفتش برای هرگونه دیدار با رجب طیب اردوغان عزم وی را برای پیشبرد طرح‌های مورد توافق با رهبری سوریه درباره بازپس‌گیری کامل ادلب و سپس حرکت به سمت شرق فرات را مورد تایید قرار می‌دهد.
اطلاعات رسیده از منابع موثق حاکی از آن است که پوتین به دلیل مخالفت اردوغان با «پیشنهاد وی» برای دیدار با «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه، طی اجلاس سران در سوچی در اوج خشم قرار داشت. در جریان این اجلاس، که با نظارت روسیه برای احیای توافق «آدانا»- منعقد در سال 1998- برگزار شد دیداری علنی میان سرهنگ «علی مملوک» رئیس دفتر امنیت ملی سوریه و همتای ترکی‌اش «هاکان فیدان» انجام شد.
انتهای پیام/