نگاهی به نمایش واقعیت‌های زندگی مهاجران در تلویزیون
استاد مسائل اجتماعی به بهانه حضور خانواده‌های افغانی در مستند مسابقه "خانه‌ما" درباره واقعیت‌های زندگی مهاجران، نکاتی را مطرح کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند مسابقه "خانه ما" در این فصل که در شهر مشهد می‌گذرد، در کنار دو خانواده مشهدی سراغ خانواده‌ای افغانستانی رفته و برای اولین بار در یک رئالیتی‌شو، واقعیت‌های زندگی مهاجران معمولی افغانستانی را که سالها است در ایران زندگی می‌کنند، به نمایش گذاشته است، این موضوع گرچه اول مورد انتقاد برخی مخاطبان مشهدی و دیگر شهرها قرار گرفت اما به مرور به یکی از جذابیت‌های "خانه ما" بدل شد. امان‌الله قرایی‌مقدم جامعه شناس، در راستای حضور خانواده‌های افغانی در این مستندمسابقه تلویزیونی ضمن بررسی وجوه مختلف حضور مهاجران افغان در ایران، تصریح کرد:: نظم و ساماندهی مهاجران جزو وظایف قوای سه‌گانه مقننه، قضائیه و مجریه است و این امر باید با دقت بسیار زیاد، درایت و تخصص لازم جلو برود. سهل گرفتن حضور مهاجران موجب بروز برخی از مشکلات اجتماعی شده و سخت گرفتن آن مانند عدم صدور کارت شناسایی موجب بروز انواع آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه و در میان خود مهاجران خواهد شد.
وی در توضیح مشکلات ناشی از صدور یا عدم صدور کارت هویت یا اقامت مهاجران، تأکید کرد: از یک سو اگر کشور مهاجرپذیر به همه مهاجران گواهی اقامت صادر کند، چه بسا موجب هجمه انبوهی از مهاجران در کشور شود؛ از سوی دیگر عدم صدور کارت هویت یا اقامت برای مهاجران موجب می‌شود تا برخی از این افراد به دلیل نداشتن هویت، به راحتی قوانین جامعه را نقض کنند و بتوانند به راحتی از کشور خارج شوند.
این تحلیلگر مسائل اجتماعی افزود: به دلیل اهمیت بحث، باید با حساسیت و احتیاط عمل کرد تا هم به نوعی امتیازاتی را برای مهاجرانی که سالها در ایران زندگی کرده و صاحب فرزند شده‌اند، قائل شد و هم از بروز بحران‌های اجتماعی و تقابل فرهنگی بین مردم جامعه و مهاجرت‌کنندگان، جلوگیری کرد.
قرایی‌مقدم از دیدگاه کار و نیروی انسانی به مقوله مهاجران پرداخته و تشریح کرد: وقتی کشوری مانند افغانستان نیروی کار فعال و کار آمد خود را از دست می‌دهد، برای او بار منفی دارد اما این بار منفی در جریان زاد و ولد و باروری زیاد تا حدی جبران می‌شود. از سوی دیگر حضور این نیروی انسانی آماده برای کشور ما به عنوان کشوری مهاجرپذیر مثبت است و ما می‌توانیم این نیروی کار را در همه امور به کار گرفته و از آنها استفاده کنیم.
وی یادآور شد: در مقوله نیروی کاری دو بحث کار با مهارت ساده و کار با مهارت عالی و تخصصی مطرح است و چون در حال حاضر در هر دو مقوله، نیروهای انسانی بیکار زیادی در جامعه وجود دارند، استفاده از نیروی کار افغانی موجب بیکار ماندن نیروی انسانی داخلی می‌شود، هر چند که این نیروی کار ساده اغلب کارهای سختی را که در آن از افغانیان استفاده می‌شود انجام نمی‌دهد و متوقع است.
قرایی‌مقدم در ادامه به برخی از مسائل استفاده از نیروی کار ساده از منظر جامعه‌شناختی پرداخت و افزود: متأسفانه یا خوشبختانه امروزه در بسیاری از کارها نیروی انسانی افغانی بهتر از نیروی کار خودمان، فعالیت دارد و به نوعی کارآمدترند، به همین جهت در بیشتر کارها از جمله لوله‌کشی‌های شهری، باغبانی، دامداری، کشت و زرع و بسیاری از کارهای سخت از کارگران افغانستانی استفاده می‌شوند و البته به دلیل مشکلات اقتصادی موجود در کشور و نامناسب بودن بازار کار ایران برای مهاجران، بسیاری از اینها در حال خروج و بازگشتند و چه بسا با رفتن این نیروی انسانی خود ما در بکارگیری نیروی کارآمد داخلی برای برخی از کارها دچار اشکال شویم.ژ
این جامعه‌شناس که از نزدیک با خانواده‌های مهاجر افغانستانی، پاکستانی و سایر برخورد داشته است، در اشاره به فصل جدید مستند مسابقه "خانه ما" و درباره تشکیل خانواده‌های افغانی در ایران ابراز کرد: معمولاً بسیاری از مهاجران برای اقامت و تشکیل زندگی همسران ایرانی اختیار می‌کنند. هرچند که نزدیکی دینی و برخی اشتراکات فرهنگی به ویژه میان افغانیان و ایرانیان وجود دارد اما به دلیل شرایط اجتماعی و برخی از آداب و رسوم متفاوت فرهنگی خاصه خصوصیات اخلاقی و رفتاری مردان افغانستانی موجب می‌شود، اغلب تجانس فرهنگی در خانواده برهم بریزد و البته فرزندان این خانواده‌هایی که پدرشان اهل افغان است بی‌هویت شوند؛ به همین جهت بحث دادن شناسنامه به این فرزندان از طریق مادری در مجلس مطرح شد تا این فرزندان سروسامان یافته و امکان ادامه تحصیل بیابند و در آینده دچار آسیب‌های اجتماعی نشوند.
وی در ارتباط با حضور خانواده‌های مشهدی و خانواده‌های افغانی در مستند مسابقه "خانه ما" از منظر جامعه‌شناسی، عنوان کرد: حضور این خانواده‌ها در کنار یکدیگر بازتاب‌های متفاوتی در جامعه خواهد داشت چه بسا افرادی که به لحاظ کاری و معیشتی دچار مشکلند به این موضوع واکنش منفی داشته باشند و برعکس اگر افراد با دید دیگری به موضوع نگاه کنند، نظرشان متفاوت و معتدل شود.
استاد مسائل اجتماعی که یکی از کارشناسان بررسی پرونده تجاوز به دختری به نام "ستایش" در منطقه خیرآباد بود، خاطرنشان کرد: من منکر بحران‌ها و شرایط جنگ در کشورها نیستم اما اگر حضور مهاجران پاکستانی، بنگلادشی، افغانستانی، عراقی و غیره در کشور ساماندهی نشود و اگر با احتیاط عمل نکنیم بحث فقر، اعتیاد، بیکاری هم دامن مهاجران را خواهد گرفت و هم دامن خود ایرانیان را. در حال حاضر مادر خرم‌آباد لرستان 23 نفر لیسانس جاروکش داریم و فار‌غ‌التحصیلان دانشگاهی ما با 30 درصد بیکار مواجه است.
وی در خاتمه با تمجید از اقدام مستند مسابقه "خانه ما" در رفتن سراغ یک خانواده افغانستانی تأکید کرد: قوای سه‌گانه باید با اتخاذ تدبیری هوشمندانه از به هدر رفتن هزینه سرانه هرفرد، هزینه‌ای که از زمان تشکیل نطفه تا به بار نشستن یک نفر در جامعه مصرف می‌شود، جلوگیری کنند و در کنار آن حضور مهاجران و خانواده‌های مهاجر را با احتیاط ساماندهی کنند.
انتهای پیام/