دور دور تلویزیون در پیست "دست فرمون"/ طراحی برای لاکچری نشدن/ شبیه خارجی نداریم؛ "تاپگیر" نیستیم
مسابقهای که با ۳۰ دوربین در شب تصویربرداری میشود؛ هرکس با هر ماشینی میتواند به "دستفرمون" راه پیدا کند و اصلاً به دنبال کپیبرداری و شبیه به شوی "تاپگیر" نیست.
خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر
بعد از سالها تصمیم گرفته شد هیجان رانندگی صاحبِ برنامهای تلویزیونی شود. "دستفرمون" با اجرای بازیگری موتورسوار (کامبیز دیرباز) مدتی است به خانهها آمده و مدعیان اتومبیلرانی را به چالش میکشد. سرعت، جسارت و هیجان نیازی که جوانها در کف خیابانها دنبال میکنند، ماشینهای خوابیده، ویراژهای خفن، دور درجا، پوز زنی و کلکل رانندهها در همه جای دنیا سنتی دیرپا است اما ورود این چالش به تلویزیون به روایت رکوردهای جهانی برای اولین بار اتفاق میافتد.
چند روز در هفته، ساعات پایانی شب شبکه نسیم به سراغ اتومبیلرانی میرود؛ پیست 11 هزار متری که در بوستان ولایت منتظر هر نوع ماشین چه از تهران و چه شهرستانها است. البته که قبل از رفتن به این پیست، برخی میگفتند همهچیز گزینشی، سلیقهای و سفارشی انتخاب میشوند اما با حضور در لوکیشن "دستفرمون" همهچیز روشن شد. شرکتکنندگانی را دیدیم که از سراسر کشور با ماشینهای مختلفی میآیند؛ از پیکان و پراید گرفته تا ماشینهای دیگر. همهچیز در دایره ثبتنام و قانونی اتفاق میافتاد تا به "دستفرمون" بیایند نه با سرعت بلکه دقت در رانندگی.
"دستفرمون" هم مثل برنامههای دیگر نیاز به نوآوری و خلاقیت هرچند وقت یکبار دارد؛ نباید یک نوع رویه را در دستور کار خودش قرار دهد و در همان شکل و شمایلش نماند. هنوز جای کار دارد برای بهتر شدن، اما جنس مسابقه کلکلی غیرقابل اجتناب است که در همه خانهها به کرات دیده میشود. خواهر و برادرها، زن و شوهرها و حتی پدر و پسرها همیشه در حال رجزخوانی بر سر دست فرمونشانند.
در کنار ایجاد هیجان و سرگرمی در چنین برنامههایی میتوان اطلاعات دقیقی به بیننده ارائه کرد، به عنوان مثال ارزیابی استانداردهای برندهای مختلف اتومبیل، اجرای قوانین و مقررات و آموزشهای تکنیکی در زمینه مسابقات اتومبیلرانی نقشی پررنگ دارند. توجه به مهارت، زمانی برجسته میشود که پراید، بنز را پشت سر میگذارد و "دستفرمون" تکنولوژی را به کرنش وامیدارد.
حضور پررنگ بانوان شرکتکننده در کنار آقایان از یکسو و اعتراف آقایان در بالا بودن کیفیت رانندگی زنان از سوی دیگر باعث شده است این رقابتها به دور از جنسیتزدگی برگزار شوند. اینکه تمام ایرانیان بالای 18 سال و صرفاً دارای گواهینامه رانندگی از هر شهرستان و با هر مدل ماشینی میتوانند در این مسابقه خود را به چالش بکشند، نکتهای قابل تأمل به شمار میرود.
ورود تلویزیون به مسابقات هیجانانگیز، تولید مسابقاتی از این نوع را میتوان به فال نیک گرفت، برنامههایی که برخلاف تمامی پیش داوریها و گرایشها، بیننده را یک بار دیگر پای تلویزیون آن هم در ساعات پایانی شب نگهمیدارد. با خلق ایدههای جدید میتوان به کیفیت اینگونه مسابقات رسید تا مخاطب سالیانِ سال درباره این برنامه حرفی برای گفتن داشته باشد؛ زیرا مسابقات تلویزیونی مانند گذشته جذابیت زیادی برای مخاطب ندارد و خیلی سریع به فراموشی سپرده میشوند.
نگاهی به گفتوگوی کامبیز دیرباز با تسنیم درباره دستفرمون و اتفاقات دیگر را ببینید:
سؤال: اجرا در دستفرمون البته با نام "میزبان"؟
پاسخ کامبیز دیرباز: اصولاً شخصیت آدمها را تربیت خانوادگیشان میسازد و ناخودآگاه این اصول و تربیتی که به آن پایبند است به فیلمنامهها، سناریوها و دیالوگهایی که بر زبان میآورد هم سرایت میکند. اگر من در سال دو فیلم بازی میکنم معنایش این نیست که همان دو پیشنهاد را داشتم بلکه بین چندین پیشنهاد آن دو را انتخاب کردهام و در واقع به سلیقهام آن نوع کارها نزدیکتر بودهاند. باز هم معنایش تکرار نیست که بخواهم چیزی را تکرار کنم. اینجا هم در برنامه "دستفرمون" اگر دیالوگ یا کلامی را بر زبانم میآورم باید چیزی باشد که مخاطب دوست داشته باشد؛ چون من اول خودم را جای تماشاچی میگذارم. اگر قرار باشد مخاطب از کار من لذت نبرد و اصطلاحاً روی اعصابش باشم خودم آن کار را نمیپذیرم.
روز اول هم گفتم من وارد اجرا نمیشوم
روز اول هم به مدیر شبکه نسیم گفتم آقای احسانی من اصلاً در فاز اجرا نمیروم و ایشان هم گفت که ما اصلاً نمیخواهیم در فاز اجرا بروید. البته که ادبیات این برنامه و مسابقه میطلبد خودمانیتر با مخاطب صحبت کنیم و شاید اگر مسابقهای غیر از "دست فرمون" بود که اطلاعات تاریخی شرکتکنندگان را به چالش میکشید نوع ادبیات مجری باید تغییر میکرد. اینجا گاراژ و گاراژبازی، مکانیکی، ماشین و پیست است و این نوع خط و مشی و ادبیات را میطلبد.
"دستفرمون" را پذیرفتم چون مخاطب میپذیرد
اساساً اجرای "دستفرمون" را پذیرفتم و چندین پیشنهاد دیگر را رد کرده بودم؛ چون احساس میکردم تماشاگر و مخاطب مرا به عنوان مجری این برنامه میپذیرد. به هر حال 25 سال مرا موتورسوار دیده و در عکسهای شخصی و مصاحبههایم هم دنبال کرده است که من چقدر با موتور و ماشین عجینم. برای همین مرا در کنار این مسابقه میپذیرد.
سؤال: "دستفرمون" کپی یا جایی برای نمایش لاکچریبازی؟
پاسخ کامبیز دیرباز: اولاً راجع به لاکچریبازی بگویم من نمیدانم واقعاً کجای "پراید" لاکچری است که اینطور انتقاد میکنند. این دیگر کارشناسی و نقد نیست زود قضاوتکردن است. اصلاً خودمان با این فخرفروشی مخالفیم و دوست داریم همه ما را ببینند؛ در نتیجه شرایط معیشتی و اقتصادی همه را درنظر میگیریم. به همینخاطر شاید مخاطبین یادشان باشد شبی در "دستفرمون" شرکتکنندهای با ماشین BMZ4 و شرکتکننده دیگر هم با پراید رقابت کردند، چون اینجا مدنظر ما کیفیت و لوکس بودن ماشین مطرح نیست و دستفرمان و مهارت راننده مهم است، در نتیجه پراید پیروز مسابقه شد و آن ماشین گرانقیمت کنار رفت.
ربطی به مسابقه "تختگاز" بیبیسی نداریم
اصلاً بحثمان ماشین خوب و بد نیست تنها مهارت رانندگی مهم است. چه کسی بهتر رانندگی کند در اینجا امتیاز میگیرد. به همین خاطر نام این مسابقه را "دستفرمون" گذاشتهایم. این برنامه کپی هیچبرنامهای نیست؛ اگر منظور شما و دیگر کارشناسان و منتقدین کپی از مسابقه تختگاز بیبیسی باشد من اتفاقاً اعتقاد ندارم. کپی شاید کلمه خوبی نباشد اما الگوگرفتن در برنامهسازی ایرادی ندارد؛ برخی اوقات استفاده از ایده برخی از کارهای موفق دنیا به جلوگیری از تکرار در برنامهسازی کمک هم میکند منتها باید بومیسازی شوند و به فرهنگ خودمان برگردند. اینجا ما استعدادهای ناب ایرانی را با ماشینهای خودشان به دور از تجمل، به رقابت میگذاریم که هم برای مخاطب سرگرمکننده و آموزشی باشد و هم برای شرکتکننده فضایی فراهم شود خودش را بسنجد که چهقدر در رانندگی تبحر دارد.
آنجا مسئله برندبازی مطرح است و اینجا مهارت و دستفرمون!
ما کپی و همشکل "تختگاز" بیبیسی نیستیم، چون نمیتوانیم به خاطر محدودیتهای بازرگانی تلویزیون نام برند بیاوریم؛ اینجا فقط پراید و پیکان را میگوییم که خط تولیدشان به پایان رسیده است. اگر دیده باشید اینجا همه مواظبند نام ماشینی را نبرند و هرکس برای ماشین خودش نام مستعاری انتخاب کرده است. ما همان نامهای مستعار را میبریم؛ مثلاً صدا میکنیم اسب سفید، رخش، اژدها و یا نامهای دیگر اما برنامه "تختگاز" با برندها و مقایسه برندها کار دارد و اتفاقاً ماشینهای لوکس روی صحنه میآیند. ما اصلاً این کارها را نمیکنیم و اعتقاد نداریم بینندهمان را به این شکل پای گیرنده نگهداریم. البته ممکن است بعد از مرحله مقدماتی که به مهارت و کیفیت دستفرمان شرکتکنندگان تأکید داشت در مرحله دیگر سرعت یا نکات دیگر شرکتکنندگان را بسنجیم.
سؤال: مسابقه موتورسواری هم اضافه میشود؟
پاسخ کامبیز دیرباز: این هم جزو برنامههای آینده این مسابقه است. بنابراین ما قصدمان کپیبرداری نبوده و نیست.
سؤال: کامبیز دیرباز شرکتکننده "دستفرمون" میشود؟
پاسخ کامبیز دیرباز: به این موضوع فکر کردهایم که قسمت ویژهای در شب عید نوروز، من به همراه سه هنرمند دیگر به جای چهار شرکتکننده ثابت این برنامه شرکت کنیم و با هم به رقابت بپردازیم.
سؤال: با همان رفیقهای قدیمیتان مثل پژمان بازغی و سام درخشانی و...
پاسخ کامبیز دیرباز: (خنده) باید بگردم سه تا ناتوان پیدا کنم که خودم اول شوم.
البته گفتوگو با کامبیز دیرباز به بازیگری در سینما و تلویزیون و سریال جدید نمایشخانگیاش هم کشیده شد که میتوانید در ادامه تیترهای مهم آن را ببینید:
* چرا "نابرده رنج"، "میکائیل" و "زیر پای مادر" ادامه پیدا نکرد؟
* نباید برندها را تلویزیون به امان خدا رها کند
* پخش غیرموجه یک سریال تلویزیونی در فضای مجازی
* مخاطب در "آقازاده" فریب میخورد
* در این فضا "آقازاده" حرف برای گفتن دارد
* با رفتن جمشید هاشمپور قهرمانان هم رفتند
* من از طنز استقبال میکنم
* کسانی که از تلویزیون قهر کردهاند با تلویزیون معرفی شدهاند
* از واژه "سلبریتی" کهیر میزنم
* وظیفه من است که زبان مردم باشم
* بهخاطر ویترین، قانون معافیت مالیاتی هنرمندان را برندارید!
"خروج" یک وسترن ایرانی؛ قهرمانانی که به جای اسب تراکتور سوارند
* من به آقای قریبیان کمک میکنم
* بعید میدانم "گاندو" ساخته شود
* انتقادها به اجرای بازیگران در تلویزیون
* مورگان فریمن هم بازیگر است و هم مجری شد
مشروح گفتوگو با تهیهکننده، کارگردان و کارشناس اتومبیلرانی را در میزگرد "تسنیم" برای مسابقه تلویزیونی "دستفرمون" بخوانید:
به این فکر میکردم که لاکچری نشود!
* بگذارید از رفتن به سمت ایجاد هیجان در مسابقه تلویزیونی شروع کنیم؛ پیش از این مسابقاتی روی آنتن میرفت که خیلی ایرانیتر بود مثل مسابقههای مدارس و محلات. نام "دستفرمون" ایرانی است، در صورتی که میتوانستید نامش را حتی "رالی" هم بگذارید. چطور طرح، ایده و فکر "دستفرمون" به ذهنتان رسید و البته در ابتدای راه به حضور کامبیز دیرباز به عنوان بازیگر در مقام اجرا و لاکچری بودن فضای مسابقه انتقاد داشتند.
بهنام صفاریان طراح و کارشناس: من نزدیک به 20 سال است که در این حوزه فعالیت میکنم؛ آنقدر به این رشته ورزشی علاقهمندم که با همان ماشین زیرپایم، مسابقه میدادم. قهرمانی هم داشتم و کاپ هم گرفتم. در کنار کارم که موسیقی بود همیشه دغدغه دیده شدن این رشته ورزشی را داشتم. وقتی روی سکو میرفتیم 10 نفر دست میزدند! حتی کمتر دیده میشود که قهرمانان مسابقه اتومبیلرانی را بشناسند؛ به خاطر اینکه این ورزش در سایه است.
همه این دیده نشدنها و مهجوریتها باعث شد تا خودکار به دست بگیرم و طرح این مسابقه تلویزیونی را روی کاغذ بیاورم. حتی آن موقع که این طرح را مینوشتم به این نکته رسیدم چهکار کنیم این مسابقه را طوری طراحی و جلو ببریم که لاکچری نشود! یعنی هرکس با هر ماشینی که دارد رانندگیاش را محک بزند! میتواند هر نوع ماشینی باشد، فرقی نمیکند.
این طرح را نوشتم و هر بار برای ایرانیشدنش تلاش کردم تا رسید به سال 1394 که به همراه محمود محمودی تهیهکننده "دست فرمون" مجوز این کار را گرفتیم تا کار به صورت مسابقه همگانی که مخصوص قشر خاصی نباشد و برچسب لاکچری به آن خورده نشود بتوانیم این مسابقه را در قالب رقابت تلویزیونی برای آنتن سیما آماده کنیم.
خواستیم شبیه به "سفر بخیر" نشویم
محمود محمودی (تهیهکننده): توضیحات بهنام صفاریان طراح ما از دغدغهای گفت که سالها داشته است؛ مخصوصاً آن زمانی که عدهای ماشینباز را با چشم خودش میدید. نمیتوانیم منکر این شویم که علاقهمند به ماشین وجود ندارد منتها تاکنون در قاب تلویزیون چنین رقابت و مسابقه اتومبیلرانی را ندیده بودیم. وقتی بهنام صفاریان به ما گفت همچنین طرحی وجود دارد ما آمدیم این دغدغه را در قالب پیشنهاد و طرحی با تلویزیونیها در میان گذاشتیم.
البته تلویزیون برای پخش این برنامه و مسابقه تلویزیونی، فاکتورهایی مدنظر داشت که باید رعایت میشد. در شبکه نسیم فاکتور مسابقه و سرگرمی حرف اول را میزند و حتماً به صورت هوشمندانه و غیرمستقیم، از فرهنگسازی غافل نشود. البته طوری نشود که به برنامههایی همچون "سفر بخیر" شبیه شود. بسته پیشنهادی ما به سمت شبکه نسیم رفت و این شبکه هم استقبال کرد. خوشبختانه در این چند سال، طرح به بلوغی رسید و کاملتر شد. ناگفته نماند در هر ضبط به تجربیات جدیدتری میرسیم که "دستفرمون" روز به روز جذابتر و هیجانانگیزتر شود.
بزرگترین دکور تاریخ تلویزیون ایران با 11 هزار متر
* یکی از نکاتی که در مسابقه "دستفرمون" وجود دارد تصویربرداری با 30 دوربین است که اولینبار در برنامهسازی و ساخت مسابقه تلویزیونی اتفاق میافتد. در شبها فیلمبرداری میکنید که در زمستان شاهد برف و سرماییم. از این شگرد جدید در برنامهسازی و شرایط سخت و پیچیده فیلمبرداری بگویید.
مسعود صنم کارگردان: خدا را شکر با حمایت شبکه نسیم، "دستفرمون" روی آنتن میرود. فکر میکنم بدون اغراق بزرگترین دکور تاریخ تلویزیون ایران در برنامههای ترکیبی است که 11 هزار متر کل فضای دکور است. از همه فاصلهها و متر به متر این دکور استفاده میکنیم. طراحی این پیست اتومبیلرانی را بهنام صفاریان زحمت کشید و کل فضای استودیوی ما را شامل میشود. حدود هزار متر استودیوی ما و گاراژی داریم برای مصاحبهها و پشتصحنهها. خود چالش تصویربرداری در شب برای ما جذاب بود به خاطر اینکه سالها مصاحبههای میدانی را دیدیم و رصد کردیم تصویرهایی که در روز پخش میشود چه به لحاظ تصویری و چه فنی به شدت افتضاح است و هیچ جذابیت بصری برای مخاطب ندارد. البته خیلی از بچهها مخالف بودند در شب تصویربرداری شود.
رباتی که اختراع شد!
حدود یک ماه و نیم چندین شرکت را به لحاظ نورپردازی تست کردم و رسیدیم به این نوری که الان میبینید. وارد تصویربرداری که شدیم حدود 30 دوربین هر شب اینجا رکورد میکنند. بخش اعظم آن در پیست مسابقه است و بخشی هم در استودیو اتفاق میافتد. یکسری از دوربینها در رباتی است که بالای سر قرار دارد و برای این برنامه طراحی شده است. واقعاً اختراع شده و موقع ورود ماشینها میبینید که رباتی به صورت منظم دور ماشینها میچرخد.
*اختراع شده! یعنی سفارش داده بودید که برایتان اختراع کنند؟
مسعود صنم کارگردان: بله. چهار جوان ایرانی، این ربات را برای ما ساختند؛ از نمونههایی که دیده بودیم و دوست داشتیم که باشد.
شبیه خارجی نداریم؛ ما "تاپگیر" نیستیم
* به کپیبرداری از مسابقات خارجی برسیم که کارشناسان اعتقاد دارند مسابقات تلویزیونی همگی کپیاند. درباره کپی بودن "دستفرمون" توضیح دهید.
مسعود صنم کارگردان: واقعاً این برنامه کپیبرداری نشده و شبیهِ خارجی ندارد. خودرو وسیلهای است که همه علاقه دارند و از آن استفاده میکنند و هرکسی میتواند به سمت آن برود. حقیقتاً میگویم تا ما رفتیم به سمت این حرکت، همه گفتند که اینها رفتند و تاپگیر یا همان "تختگاز" را درست کنند. اصلاً این برنامه نیست و شوی تلویزیونی است و ربطی به هدف و شکل و شمایل "دستفرمون" ندارد. اینجا ما مسابقه ترکیبی را به نمایش میگذاریم و آیتمهایی داریم که در هیچجای دنیا نیست. "دستفرمون" طوری طراحی شده که حتی قهرمان کشور هم در آن شکست خورده است و هر قشر و شخصی میتواند در "دستفرمون" برنده شود، فقط در رانندگی اصول رانندگی را رعایت کند.
خیلی به ما انتقاد میکنند که چرا مسابقه شما سرعت ندارد؟
* برای سلامتی شرکتکنندگان چه تدابیری اندیشیده شده است؛ بالأخره اتفاق است که هر زمانی احتمال وقوعش وجود دارد.
مسعود صنم کارگردان: طوری بهنام صفاریان قوانین و مقررات را لحاظ کردهاند و همچنین موانع را در داخل پیستها قرار دادهاند که ما اصلاً سرعت نداریم. خیلی به ما انتقاد میکنند که چرا مسابقه شما سرعت ندارد؟ در صورتی که در قامتِ مهارتسنجی، سرعت جایگاهی ندارد. مهارت آن است که راننده با دقت و رعایت اصول به پیروزی برسد. در واقع "دست فرمون" اوج رانندگی افراد، دقت و اصول را به منصه ظهور میرساند. جالب است بدانید که شبی رانندهای با ماشین Z4 که قیمت میلیاردی دارد از پراید شکست میخورد. بنابر این حتماً ماشین لاکچری و یا شخص صاحبنام در پیست "دستفرمون" به پیروزی میرسد؛ اینجا حرف اول و آخر را اصول و دقت میزند.
هرکس با هر ماشینی میتواند به "دستفرمون" بیاید
* پس ماشینها را خود اشخاص میآورند...
محمودی تهیهکننده: بله،هرکس با ماشین خودش میآید؛ ما وقتی برنامه را طراحی کردیم به همین رسیدیم برای اینکه آن بحث لاکچریبازی اتفاق نیفتد ما مسابقه تلویزیونیام و همراه مردمیم. وقتی در خیابان قدم میزنیم و میبینیم مردم از وضعیت اقتصادی ناراحتند تلاشمان این است که با برنامهای سرگرمکننده و مفرح، از این ناراحتی و عصبانیتشان کم کنیم. اگر ماشینهای مخصوصی در این مسابقه میگذاشتیم و مردم میدیدند؛ اصطلاحاً حسرت میخوردند. ما هیچگاه دنبال این فضاها نبودهایم و نیستیم. در طراحی اولیه به پیستی استاندارد رسیدیم اما بعد به این نتیجه رسیدیم که هر ماشینی میتواند به "دستفرمون" راه پیدا کند. گفتیم تنها قانونی که برای ما اهمیت دارد گواهینامه است. سایتی را اعلام کردیم که قرار بود ظرف مدت 25 روز ثبتنام کنند اما در 5 روز تمام ظرفیت ثبتنام کامل شد؛ قرار بود 3 هزار نفر ثبتنام کنند اما تعداد ثبتنامکنندگان به بیش از 8 هزار نفر رسید.
* فصل اول "دستفرمون" چند قسمت است؟
محمودی (تهیهکننده): ما 52 قسمت برای فصل اول برنامهریزی کردیم که 80 نفر انتخاب شدند.
حتی ماشین هم نداشتند به "دستفرمون" آمدند
* شرکتکنندگان بر چه اساسی انتخاب شدند؟
محمودی(تهیهکننده): جغرافیا؛ ما گفتیم در تهران ضبط میشود و تاریخ و زمان پخشمان هم مشخص است. بسیاری از متقاضیان گفتند ما بچه مدرسهای داریم و دانشجوییم و نمیتوانیم بیاییم. حتی گفتیم اگر ماشین هم ندارید بیایید ما ماشین در اختیارشان قرار دادیم که آمدند در این برنامه؛ چرا که برای شرایط اقتصادی ماشینش را فروخته بود و اتومبیل نداشت.
"دستفرمون" به استانها میرود؟
* عمق هدف شما فارغ از سرگرمی برای مخاطب، چه اهداف دیگری را دنبال میکند؟
بهنام صفاریان طراح و کارشناس: جذابیت و هیجان جای خود دارد اما مهارت و سرعت عمل در رانندگی هدف اصلی ما است که متأسفانه خیلی از رانندگان ندارند و متأسفانه باعث سوانح در رانندگی میشود. این پیست مثل باشگاه ورزشی میماند که شخص به باشگاه میرود و خودش را به آمادگی میرساند. اینجا هم تمرین رانندگی است تا جلوی خیلی از سوانح گرفته شود. امیدوارم در فصل بعدی هماهنگیهایی داشته باشیم "دستفرمون" به استانها و شهرهای مختلف برود و پیستهایی برای علاقهمندان در استانها ایجاد شود.
مسابقه صفاریان و دیرباز
* خود شما و کامبیز دیرباز با هم مسابقه میدهید که ببینیم مهارت شما در رانندگی چطور است؟
کامبیز بیشتر موتورسوار و در واقع موتورباز است و من ماشینسوارم؛ باید طور دیگری با هم مسابقه بدهیم.
ادامه دارد...
انتهای پیام/