گفتگو| کاندیدای خبرگان در تهران: فقها باید فرهنگ گفت‌وگو با نسل جوان را بدانند/ هیئت اندیشه‌ورز خبرگان باید مطالبات مردم را پیگیری کند
حجت‌الاسلام و المسلمین سعدی کاندیدای مجلس خبرگان معتقد است مجلس خبرگان به خاطر جایگاه حقوقی که داراست می‌تواند نقش‌آفرینی جدی در همه حوزه‌ها داشته باشد.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم - حجت‌الاسلام و المسلمین حسینعلی سعدی کاندیدای انتخابات میان‌دوره مجلس خبرگان رهبری در تهران و رئیس دانشگاه امام صادق است.
وی متولد سال 1354 و دارای دکترای تخصصی رشته فقه و مبانی حقوق و کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه قم است. حجت‌الاسلام سعدی از محضر اساتیدی همچون آیات عظام خامنه‌ای، وحیدخراسانی، هاشمی شاهرودی و شبیری زنجانی کسب فیض کرده است. وی هم‌اکنون استاد دروس خارج حوزه علمیه و دروس دانشگاه است.
متن زیر مشروح گفتگوی تسنیم با حجت‌الاسلام و المسلمین سعدی است که در ادامه می‌خوانید:
** مشارکت مردم، تامین‌کننده جمهوریت و اسلامیت نظام است
تسنیم: ابتدا از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم. موضوعی که از دوره‌های قبل مجلس خبرگان وجود داشت و به طور ویژه در سال 94 برجسته شد، موضوع جوان‌گرایی در مجلس خبرگان رهبری است. مساله اول این بود که آیا مجلس خبرگان جای جوان‌گرایی است یا خیر؟ که با انتشار بیانیه گام دوم رهبر انقلاب در سال گذشته تا حدودی به این مساله پاسخ داده شد، اما مساله دوم و مهمتر این است که جوان‌گرایی در این مجلس باید چگونه باشد و چه جوان‌گرایی مدنظر است؟
حجت‌الاسلام سعدی: بسم الله الرحمن الرحیم. ابتدا از تلاش‌های خبرگزاری تسنیم در امر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم تشکر می‌کنم. در خصوص انتخابات مجلس خبرگان رهبری، چند نکته حائز اهمیت است. مسئله اول اصل حضور و مشارکت مردم در انتخابات است. مشارکت مردم، تامین‌کننده جمهوریت نظام و تضمین‌کننده اسلامیت نظام است و رکن مردم‌سالاری دینی را در نظام اسلامی محقق می‌کند. در این حوزه هرچه کار شود و اطلاع‌رسانی شود تا مشارکت مردم افزایش یابد، وظیفه و رسالت است که تامین‌کننده منافع و مصالح مردم ایران خواهد بود. نحوه مشارکت مردم و میزان آن، نقش مستقیمی در تامین منافع ملی ما دارد. این موضوعی است که به عنوان نکته اول می‌توان، مطرح کرد.
نکته دوم و قابل توجه، انتخاب اصل است. همانطور که حضور مردم حائز اهمیت است، انتخاب اصلح نیز حائز اهمیت است. نظامی که مبتنی بر آرا و نظرات مردم است، برآیند نظرات مردم است که شاکله اصلی نظام را تشکیل می‌دهد. لذا خواهش بنده از هموطنان گرامی این است که مطالعه بکنند و براساس شاخصه‌ها به انتخاب اصلح دست بزنند.
مجلس شورای اسلامی که در حال شکل‌گیری است، اولین مجلس پس از صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. این امر بسیار مهم است که در آغاز چله دوم انقلاب، مردم ما نشان دادند که همانطور که در آغاز چرخه اول انقلاب در میدان بودند و همانطور که مطالبات اساسی خود را براساس شعارهای اصلی انقلاب مطرح کردند، همانگونه در صحنه هستند که شاهد حرف بنده حضور پرشکوه مردم در مراسم تشییع پیکر سردار شهید سلیمانی است.
آن مراسم نشان داد که مردم همچنان در صحنه هستند و مردم ایران، امت صبار شکور هستند؛ یعنی از مدیران در تراز انقلاب اسلامی شکرگزاری می‌کنند. حاج قاسم از مدیران در تراز انقلاب اسلامی بود. وقتی مردم با چنین مدیری مواجه می‌شوند که جان خود را برای عزت و جان مردم بر سر دست گرفته است، شکور هستند.
** مجلس خبرگان رهبری نماد مردم‌سالاری دینی است
در خصوص انتخابات مجلس خبرگان رهبری نیز که بنده یکی از نامزدهای انتخابات میان‌دوره‌ای این مجلس در حوزه انتخابیه استان تهران هستم، مجلس خبرگان رهبری نماد مردم‌سالاری دینی است. در نظام دینی که در راس آن حاکمیت رهبری قرار دارد. در هندسه قدرت جمهوری اسلامی و در قانون اساسی، هم رای مردم است که فقهای منتخب مردم؛ یعنی اعضای مجلس خبرگان رهبری را انتخاب می‌کنند و مبتنی بر نظریه نصب، فقها کشف می‌کنند از بین فقیه واجدالشرایط و آن فقیه را طبق قانون اساسی به مردم معرفی می‌کنند. این کارکرد مجلس خبرگان رهبری است.
گاهی اوقات به خصوص برای نسل فرهیخته و جوان مطرح است که اگر این کارکرد مجلس خبرگان است، پس اهمیت مجلس به خوبی منعکس نمی‌شود. بنده عرض می‌کنم که ظرفیت مجلس خبرگان، ظرفیت بی‌نظیری است. هم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و هم در ساختار قدرت نظام، مجلس خبرگان تنها مجموعه‌ای است که مصوبات آن نیازمند تایید نهاد دیگری ندارد. مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز باید به تصویب رهبری برسد؛ اما طبق قانون اساسی مصوبات مجلس نیازمند تایید مرجع دیگری ندارد و این نشان از جایگاه والای مجلس خبرگان رهبری است.
مجلس خبرگان ظرفیت عظیمی است که تراز بالا در جمهوری اسلامی وجود دارد. مقام معظم رهبری نیز در یکی از دیدارها با اعضای خبرگان، مساله هیات‌اندیشه‌ورز در خبرگان را مطرح کردند و تأکید فرمودند که این هیات شکل بگیرد. کار هیات اندیشه‌ورز در حوزه رسالت قانونی مجلس خبرگان است. براساس قانون اساسی، می‌تواند جزو عملکرد مجلس خبرگان رهبری هم باشد. کما اینکه رهبر انقلاب سیاست‌های کلان را ابلاغ می‌کند، نظارت راهبردی بر جریان اصیل انقلاب باید انجام بگیرد. نظارت راهبردی فرابخشی است. قوای سه‌گانه کارهای بخشی خود را انجام می‌دهند، اما پایش راهبردی حرکت در مسیر و ریل انقلاب، نیازمند مجموعه‌ای است که خبرگان رهبری باید در اینجا ورود پیدا کنند. از این رو رهبری بر لزوم تشکیل هیات‌های اندیشه‌ورز تأکید فرمودند.
** مردم شکور هستند و دولتمردان هم باید خدوم باشند
مجلس خبرگان متشکل از فقهای منتخب مردم است. نظریه مردم‌سالاری دینی یعنی اینکه حاکمیت مبتنی بر رای مردم تولی و تصدی جامعه را برعهده گرفته است. مردم اراده خود را در قالب جمهوریت و اسلامیت این نظام مطرح می‌کنند. از سوی دیگر اینکه حضرت آقا فرمودند امت صبار و شکور؛ مردم صبارند و در همه این سختی‌هایی که بعضا ناشی از کم‌کاری برخی از مجموعه مدیریت‌ها بوده و خلل‌هایی وجود داشته که موجب شده مردم گله‌های به‌حقی پیدا کنند و همچنین مقام معظم رهبری فرمودند که مردم شکور هستند یعنی هرجا نظام نیاز به حضور مردم داشته، مردم حضور حداکثری داشتند. وظیفه دولتمردان چیسـت؟ اگر مردم شکور هستند دولتمردان هم باید خدوم باشند؛ خدوم یعنی اقتضای حضور حداکثری مردم این است که مدیران تلاش حداکثری داشته و دولتمردان تلاش حداکثری برای رفع مشکلات مردم نمایند.
خبرگان منتخب مردم، زبان گویا و گوش شنوای مردم هستند و باید این مطالبات به‌حق مردم در یک مجموعه فرابخشی بتواند به مطالبات از مجموعه‌ها تبدیل شود. هم در مجلس شورای اسلامی و هم در مجلس خبرگان رهبری یکی از شاخص‌ها این است که ناظر به مسائل مردم حرکت شود. گاها انسان احساس می‌کند که نماینده‌ای می‌آید بر کرسی مجلس شورای اسلامی تکیه می‌زند و مسائلی را مطرح می‌کند که مسئله زندگی مردم نیست؛ مسئله زندگی مردم باید مطرح شده و اولویت یابد و مجلس خبرگان اینجا می‌تواند نقش‌آفرینی جدی داشته باشد.
در مجلس خبرگان رهبری اتفاق بسیار مبارکی می‌تواند رقم بخورد و آن بحث احیای هیئت اندیشه‌ورز است؛ البته در قانون اساسی پیش‌بینی شده که در شرایط خاص و خدای ناکرده اگر اتفاقی بخواهد بیفتد، مسئله انتخاب رهبری هم جزو وظایف مجلس خبرگان است. مجلس خبرگان بعد از رحلت امام(ره) نشان داد که یک انتخاب هوشمندانه چگونه می‌تواند از کلان و حرکت نظام دفاع کند، انتخاب مقام معظم رهبری با بیش از سه دهه مدیریت موفق و الهی؛ نشان می‌دهد خبرگان جایگاه بسیار مهمی دارد.
** استکبارستیزی، استقلال، آزادی و رأی مردم از ابعاد جدی بیانیه گام دوم است
من در مباحث خودم عنوان کرده‌ام که در تاریخ مشروطیت، رساله مرحوم نائینی را تحت عنوان «تنبیه الامه» داریم که مرحوم نائینی این رساله را مقابل استبداد نوشت یعنی از رأی و اراده مردم در مقابل نظام سلطه و استکبار دفاع کرد و رساله مقام معظم رهبری که با عنوان بیانیه گام دوم مطرح شده نیز رساله‌ای مانند رساله مرحوم نائینی است که به قلم یک فقیه که مسئولیت اجتماعی برعهده دارد انشاء شده و استکبارستیزی، استقلال، آزادی و رأی مردم از ابعاد جدی این رساله است. یکی از محورهای جدی این بیانیه اعتماد به نسل جوان بوده و جوانان مخاطب این بیانیه هستند که این نیز هوشمندانه است.
اکنون در آغاز چله دوم انقلاب هستیم، جوانان در چله اول انقلاب به میدان آمدند؛ مجلس خبرگانی که در آغاز انقلاب شکل گرفت در چه رده سنی بودند؟ ما باید از تجربه پیرمردهایمان استفاده کنیم و من حتی به برخی از بزرگان عرض می‌کردم که باید فضا را طوری آماده کنیم که جوانان در دید بزرگ‌ترها مشق و تمرین کنند که اگر خطایی اتفاق می‌افتد تصحیح شود. چون من با جوانان در دانشگاه سروکار دارم، عرض می‌کنم که تحلیل مقام معظم رهبری یک تحلیل عین واقع کف جامعه است و جوانان ما مستعد و مومن هستند و انقلاب رویش‌های جدی دارد. به نظر می‌رسد موقع آن فرارسیده که باید به ظرفیت جوانان اعتماد کرده و مسئولیت‌ها را به آنان بسپاریم.
** نیازمند فقه حکومتی هستیم
مجلس خبرگان رهبری جایگاه وزینی است و وزانت علمی و فقهی می‌خواهد، ضمن اینکه اصالت‌های فقهی به تعبیر امام(ره)، «فقه جواهری» را می‌خواهد، ما امروز با مسئله فقه حکمرانی مواجهیم و مسئله حکمرانی مسئله مهمی برای دنیاست و دولت مدرن، اعمال حاکمیت و اعمال قدرت برای همه نظام‌ها در دنیا مهم است. اگر بناست حکمرانی اتفاق بیفتد، این اتفاق مبتنی بر فقه حکومتی رخ می‌دهد، الان ساختارهای اجتماعی ما که باید فقه حکومتی پاسخگو باشد، ضمن اینکه اصالت‌های فقه جواهری را باید حفظ کرده و تعمیم دهیم و من این علم را به عنوان علم روش‌مند و با سابقه زیاد می‌دانم ولی مقام معظم رهبری در سفر اخیرشان به قم به اساتید حوزه فرمودند فقه باید وارد دوره فقه حکومتی شود.
اکنون فقهایی باید درباره ساختارهای پیچیده اقتصادی، دولت مدرن و مباحث اعمال قدرت و حکمرانی بیایند که دولت مدرن و دنیای معاصر را با همه پیچیدگی‌هایش بشناسد. شعار مردم از اول انقلاب، جمهوری اسلامی و حاکمیت ارزش‌ها بود و همانطور که نگران جمهوریت هستیم، دولتمردان باید نگران اسلامیت نظام باشند و اینها تفکیک‌پذیر نیست و تجربه هم نشان داده اگر ما روح اسلامیت را بگیریم، شکل جمهوریت را نگه می‌دارند و بدترین دیکتاتوری‌ها را اعمال می‌کنند و رأی مردم وقتی حفظ می‌شود که در بستر اسلامیت باشد. ولایت فقیه و مجلس خبرگان رهبری ضامن جمهوریت و اسلامیت نظام است و زیبنده نظام اسلامی نیست که مدیری بگوید دولت در حوزه مباحث اسلامی وظیفه‌ای ندارد؛ اگر دولت مبتنی بر اراده مردم شکل می‌گیرد یعنی باید مطالبات اساسی مردم را هم پیگیر باشد، مردم نشان دادند که حکمرانی را بر اساس مباحث اسلامی می‌خواهند.
فقهایی را باید در حوزه اجرا بیاوریم که ضمن تسلط بر مباحث سنتی فقه، فقه حکومتی و فقه ساختارهای اجتماعی را شناخته و زبان قوم را بداند؛ زبان قوم یعنی فرهنگ گفت‌وگو و ارتباط با نسل جوان را داشته باشد و ادبیات آنها را بفهمد. بیانیه گام دوم به زیبایی ترسیم کرده که در مسیر حرکت، ضمن حفاظت از اصالت‌های فقهی، نیاز به فقه حکومتی داریم که ان‌شاءالله هیئت اندیشه‌ورزِ مجلس خبرگان بحث حکمرانی را شکل دهد و بتوانیم در آغاز گام دوم، بحث امید را که در بیانیه گام موج می‌زند را محقق کنیم.
تسنیم: به بحث فقه حکومتی اشاره کردید و در ایام سالروز صدور منشور روحانیت حضرت امام(ره) هستیم، این منشور هنوز هم مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، امام(ره) به اجتهاد پویا اشاره ویژه‌ای داشتند؛ کشور با مسائلی روبرو می‌شود که به قول فقها مسائل مستحدثه است و هنوز درباره بانک حرف و حدیث وجود دارد و واقعاً صحبت شده که بانکداری با اسلام انطباقی دارد؟ مباحثی مانند FATF و CFT پیش می‌آید و چقدر می‌شود در قواعد اسلامی به اینها اعتماد کرد و چقدر با چهارچوب‌ها انطباق دارد؟ مجلس خبرگان و هیئت اندیشه‌ورز در اینجا چه وظیفه‌ای می‌تواند داشته باشد؟ اینکه نسبت به مسائلی که پیش می‌آید، خبرگان و هیئت اندیشه‌ورز اجتهاد کرده و راهکاری به نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌سازِ نظام ارائه دهند.
حجت‌الاسلام سعدی: مرحوم امام(ره) هم فرمودند و هم در منشور روحانیت عنوان کرده‌اند که حکومت، فلسفه عملی فقه است. فقه وقتی در مصدر اداره جامعه می‌آید و وقتی مردم می‌گویند ما جمهوری اسلامی را می‌خواهیم یعنی می‌خواهیم آراء ما در بستر اسلامی محقق شود یعنی اگر ما با نظام اقتصادی مثلاً درباره بانک، بیمه، بورس و روابط بین الملل و قراردادهای بین المللی مواجهیم، انتظارشان این است که مبتنی بر ارزش‌ها باشد یعنی آنجایی که با ارزش‌ها ناسازگار است، یک مجموعه اندیشه‌ورز و خردورز مطالبات مردم را پیگیری کند، من یک دوره دکتری فقه را روی نقد و و بررسی نظام بانکی موجود گذراندم. درباره رمزارزها و پول‌های دیجیتال و الکترونیک و این مسائل مستحدثه که می‌گویید، بانکداری‌نوین مسائل پیچیده‌ای را عنوان کرده و حل این مسائل، مبتنی بر نگاه حکومتی به فقه است و احتمال دارد بگوییم حوزه‌های علمیه و امام(ره) نیز منشور روحانیت را برای حوزه‌ها دادند و حوزه‌ها و دانشگاه‌های ما مانند دانشگاه امام صادق(ع) که رسالت تولید نرم‌افزار حکومت اسلامی و تمدن نوین را دارد که در بیانیه گام دوم نیز اشاره شده که ما به تولید و تدوین نرم افزار تمدن نوین اسلامی مأموریم.
مجلس خبرگان به خاطر جایگاه حقوقی که داراست می‌تواند نقش‌آفرینی جدی در همه این حوزه‌ها داشته باشد، یعنی درباره مسئله قراردادهای اقتصادی بین المللی و پیوستن به مراکز بین المللی که مطرح می‌شود، ابهاماتی وجود دارد و این ابهامات نیز مبتنی بر دغدغه‌های دینی مردم است و این هیئت اندیشه‌ورز می‌تواند نقش‌آفرینی جدی و کارگشا داشته باشد.
تسنیم: یکی از مسائل مهم، بحث مشارکت در انتخابات است و مقام معظم رهبری نیز اشاره کرده و از خود نیز گذشتند و فرمودند حتی اگر کسی با من مخالف است به خاطر ایران و صیانت از کشور ورود پیدا کند، حضور مردم در انتخابات فارغ از حضور در پای صندوق‌های رأی، اینکه به چه کسی رأی دهند چقدر موثر در حفظ نظام و کشور است؟
حجت‌الاسلام سعدی: همانطور که حضرت آقا فرمودند؛ هرکس به ایران و منافع ملی و مصالح ملی می‌اندیشد علی القاعده حضور می‌یابد چون مهمترین و جدی‌ترین ابزاری که مصالح ملی و امنیت ملی ما را تأمین می‌کند، مشارکت مردم در نظام است. از سوی دیگر که تریبون‌دارها باید متوجه باشند که باعث دلسردی مردم و تضعیف مشارکت مردم نشوند، انصافاً این است که انتخابات در جمهوری اسلامی نه جزو پاک‌ترین‌ها بلکه پاک‌ترین انتخابات است. حتی همین دوره نیز در رقابت و حضور و کاندیدها نباید به گونه‌ای سخن گفته شود که موجب یأس مردم و سردی تنور انتخابات شود.
** با مشارکت بالا و گزینه‌های اصلح می‌توانیم مجلس قوی را شکل دهیم
کسانی که صاحبان تریبون، اصحاب رسانه و فکر، نخبگان و دانشگاهیان و علما باید مردم را دعوت و تشویق به حضور جدی پای صندوق نمایند، نظامی که مبتنی بر مردم سالاری دینی است با صندوق شکل گرفته و ما تنها نظامی هستیم که اصل نظام جمهوری اسلامی را به رفراندوم گذاشتیم و وقتی اصل نظام با رأی مردم است، بقای نظام هم با رأی مردم می‌باشد و بخشی از مشروعیت نظام نیز منوط به کارآمدی مدیران هست یعنی مشروعیت برخاسته از کارآمدی. جاهایی که احساس می‌کنند کارآمدی اتفاق نیفتاده شاید موجب دلسردی شده که مردم باید حضور جدی آگاهانه داشته باشند تا اگر جاهایی باعث شده گله‌هایی برای مردم به وجود بیاید، جلوی این گله‌ها گرفته شود. اگر می‌خواهیم ایران قوی داشته باشیم باید مجلس قوی داشته باشیم و با مشارکت بالا و گزینه‌های اصلح می‌توانیم مجلس قوی را شکل دهیم.
انتهای پیام/