گزارش| چرا مذاکرات ترکیه با روسیه درباره ادلب با نتیجه‌ای "تقریباً هیچ" همراه شد؟
۴ دور مذاکرات هیئت ترکیه با طرف روس در آنکارا و مسکو در حالی پایان یافته که نتیجه‌ای در بر نداشته است، همچنین پیشنهادی که از سوی روسیه مطرح شده به مذاق طرف ترک نیز خوش نیامده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، چهار دور مذاکرات ترکیه با طرف روس در آنکارا و مسکو که درباره ادلب و از هفته گذشته آغاز شد نتیجه چندانی در بر نداشته است.
محورهای 4 دیدار گذشته بررسی راه‌های برقراری هرچه سریع‌تر آرامش در ادلب و پیشبرد روند سیاسی در سوریه یعنی همان سوچی و آستانه است که طرف ترک روی آنها تأکید بسیاری دارد.
ترکیب این هیئتها شامل سدات اونال، معاون وزیر امور خارجه ترکیه و مقاماتی از ستادکل نیروهای مسلح و سازمان اطلاعات ترکیه (میت) و سرگئی ورشینین، معاون وزیر امور خارجه و آلکساندر لاورنتیف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور سوریه به‌همراه مقامات نظامی و امنیتی بوده است.
هر 4 دیدار در آنکارا و مسکو پشت درهای بسته و بدون نتیجه مشخص و بیانیه به پایان رسیده است و طرفین بر برگزاری دیدارهای دیگر تأکید کرده‌اند.
بلافاصله پس از نشست سوم بود که رؤسای جمهور روسیه و ترکیه با یکدیگر به‌صورت تلفنی درباره ادلب گفت‌وگو کردند.
اگرچه به‌طور رسمی محتوای نشست‌ها منتشر نشده است اما با نگاهی به آنچه مقامات ترکیه و روس درباره مذاکرات گفته‌اند می‌توان تا حدودی به فضای جلسات پی برد.
روایت‌های ترکی و روسی از مذاکرات درباره ادلب
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه یکی از این مقامات است که پس از دیدارهای اخیر گفت: طرفین دیدگاه‌های خود در مورد آتش‌بس متقابل، بازگشت مجدد به توافقنامه سوچی و گشت‌زنی‌های مشترک را تبادل کردند. اگر از دیدارهای مسکو نتیجه‌ای حاصل نشود، امکان دیدار در سطح رهبران دو کشور در روزهای آتی مطرح است.
عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز با ارائه توضیحاتی در مورد این دیدارها گفت: دیدارها دو روز پشت‌سرهم در مسکو ادامه یافت. دیدگاه ترکیه در این زمینه بسیار واضح و مشخص است. با صراحت و شفافیت کامل به طرف مقابل اعلام کردیم که اگر دولت سوریه به‌طور متناسب با توافقنامه سوچی از ادلب خارج نشود، تدارکات نظامی لازم را انجام می‌دهیم.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در این خصوص گفت: تا به حال در مذاکرات، نتیجه‌ای که ما را مطمئن کند حاصل نشده است. پیشنهاد و نقشه عرضه‌‌شده از سوی روسیه را قبول نکردیم. این مذاکرات ادامه خواهد یافت. در ادلب موضوع تغییر نقاط دیده‌بانی نظامی مورد بحث نیست.
کالین افزود: برای حفاظت از ادلب و شهروندان غیرنظامی این نقل و انتقالات ادامه خواهد یافت. کسی تردید نکند که اگر به نیروهای نظامی ما در ادلب حمله‌ای صورت بگیرد به سخت‌ترین شکل پاسخ خواهیم داد.
از سویی دیگر روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو در خصوص این نشست‌ها نوشت: مقامات مسکو معتقدند که آنکارا وظیفه خود در رابطه با جدا کردن تروریست‌ها و مخالفان مسلح میانه‌رو را عملی نکرده است. البته آنها در عین حال درباره وجود درک کامل بین نظامیان روسی و ترکیه‌ای صحبت می‌کنند.
در این گزارش آمده است: مقامات دیپلماتیک و نظامی روسیه و ترکیه در جریان مذاکرات 17-18 فوریه (28-29 بهمن ماه) در مسکو، بر تعهدات خویش نسبت به توافقات قبلی طرفین در زمینه کاهش تنش‌ها و فراهم‌سازی شرایط برای تسهیل وضعیت انسانی در منطقه کاهش تنش ادلب تأکید کردند.
در این نشست مباحثات مفصل دو طرف درباره اوضاع کلی در جبهه‌های زمینی در سوریه با تأکید بر وخامت وضعیت کنونی در منطقه کاهش تنش ادلب ادامه یافت و در نهایت هر دو طرف بر پایبندی خود به توافقنامه‌های موجود بین مسکو و آنکارا که در آنها اتخاذ تدابیری برای کاهش تنش و سهولت در وضعیت انسانی در استان ادلب، ضمن ادامه مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه پیش‌بینی شده، تأکید کردند.
دستیابی به امنیت و ثبات درازمدت در ادلب و سایر مناطق سوریه در طولانی‌مدت فقط بر اساس اجرای تعهد همه کشورها به اصل احترام به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی این کشور امکان‌پذیر خواهد بود.
در فاصله بین مذاکرات آنکارا و مسکو، اردوغان دست به اقدام دیگری زد و با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا گفت‌وگوی تلفنی کرد. نهاد ریاست جمهوری ترکیه طی بیانیه‌ای در خصوص این گفتگوی تلفنی اعلام کرد: «دو طرف در این تماس تلفنی درباره اینکه حملات نیروهای دولتی سوریه در استان ادلب که به کشته شدن 13 نفر از نیروهای ارتش ترکیه منجر شده، امری غیرقابل‌قبول است، اتفاق نظر داشتند.»
پیشروی ارتش سوریه و پیشنهاد روسیه به ترکیه
در این باره می‌توان گفت که پیشروی‌های ارتش سوریه در ادلب شتاب گرفته و دستاوردهای دو هفته اخیر٬ از منظر ارزش نظامی و سیاسی٬ برای ارتش تحت امر بشار اسد٬ دستاوردی مهم و غیر قابل انکار است. اما اردوغان و تیم سیاسی ــ امنیتی او در برابر واقعیت صحنه مقاومت می‌کنند و حاضر به پذیرش این واقعیت نیستند که دمشق و مسکو برای پاکسازی کامل ادلب٬ تصمیم راسخ گرفته و اراده خود را به نمایش گذاشته‌اند.
بنا بر آنچه از این مذاکرات منتشر شده، 2 موضوع برجسته است: اول اینکه این نشست نتیجه‌ای در بر نداشته و دوم اینکه روسیه طرح و نقشه‌ای ارائه داده که به مذاق ترکیه خوش نیامده است.
برخی محافل سیاسی و خبری درباره این طرح و نقشه ارائه‌شده به ترکیه عنوان می‌کنند که مسکو به آنکارا پیشنهاد داده که نیروهای خود را تا نزدیکی مرزهای خود عقب بکشد و تا 6کیلومتری مرز خود مستقر شود، به این ترتیب منطقه‌ای به‌عرض 6 کیلومتر داخل خاک سوریه به‌عنوان منطقه حائل یا امن در اختیار ترکیه قرار می‌گیرد که می‌تواند اولاً آوارگان سوری را در آن مستقر کند و ثانیاً از ورود نیروهای تروریستی به داخل خاک خود جلوگیری به‌عمل آورد (همان مواردی که ترکیه در توجیه اعزام نیروی نظامی به ادلب به آنها استناد می‌کند).
این موضوع نه‌تنها مورد موافقت هیئت روس قرار نگرفته بلکه به مذاق طرف ترک نیز خوش نیامده است، شاید بر همین اساس باشد که امروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه طی اظهاراتی عجیب عنوان کرده که نیروهای این کشور آماده عملیات در ادلب است و این عملیات هر لحظه ممکن است آغاز شود.
چرا اردوغان تهدید به حمله کرد؟
اردوغان افزوده است: ادلب را به اسد و حامیانش نخواهیم سپرد. آماده برقراری امنیت در ادلب برای مردم ترکیه و منطقه به هر بهای ممکن هستیم. طرح و برنامه خود را برای ادلب آماده کرده‌ایم، مثل عملیات گذشته می‌گوییم هر آن ممکن است بیاییم.
نکته مهم این است که این‌بار عملیات ترکیه به‌خلاف گذشته (عملیات شاخه زیتون، سپر فرات و چشمه صلح) ضدگروه‌های مسلح و تروریست نخواهد بود بلکه علیه ارتش سوریه است که اگر انجام شود با واکنش‌های تندی از سوی دمشق و کشورهای تأثیرگذار در سوریه و نیز جامعه جهانی روبه‌رو خواهد شد.
در همین رابطه «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین تأکید کرد: اگر اقدام ترکیه علیه نیروهای مشروع دولت سوریه باشد که قطعاً همین طور است، بدترین سناریو از طرف آنکارا خواهد بود.
در مجموع می‌توان گفت که با عملیات ارتش سوریه در شمال غرب این کشور ترکیه نگرانی‌های متعددی از جمله سیل آوارگان، از بین رفتن گروه‌های تروریستی وابسته به آنکارا و نیز بر باد رفتن هزینه‌های چندین میلیارد دلاری این کشور برای تأثیرگذاری سیاسی در آینده سوریه دارد و به همین دلیل به انواع اهرم‌ها از جمله مذاکرات و اقدامات سیاسی و تهدید به عملیات نظامی متوسل می‌شود تا مانع تکمیل عملیات شود.
اما نکته مهم این است که سوریه و نیروهای هم‌پیمان آن یعنی روسیه و ایران بر حمایت از عملیات ارتش این کشور در ادلب تأکید دارند و به‌دنبال تسلط بر ادلب یا حداقل مسیر مواصلاتی M4 هستند که لاذقیه در غرب این کشور را به حلب در شرق آن متصل می‌کند.
گزارش از علی حیدری
انتهای پیام/+
