همگام با مردم همراه با تبعیض!
آن دست از مسئولانی که از دل مردم برخاستند و به پست‌های حکومتی دست یافتند، همواره باید همگام با مردم باشند و تفاوتی در توزیع خدمات و توزیع ثروت بین خود و مردم برقرار نکنند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، تبعیض در لغت و اصطلاح یعنی بخش‌بخش کردن،گروه‌گروه کردن و به معنای موقعیتی است که افراد به ناحق، در برابر نقش‌ها و موقعیت‌های برابر، از مزایای اجتماعی نابرابر برخوردار می‌شوند و برخی بر دیگران و بدونِ برتری داشتن، برتری داده می‌شوند؛ بنابراین تبعیض، مصداق بارزی از بی‌عدالتی و نابرابری اجتماعی محسوب می‌شود. این ویژگی آنگاه که در ارکان حکومت رسوخ کند، زمینه را جهت فساد سپس بی‌اعتمادی عمومی فراهم می‌کند و به این ترتیب، سبب تزلزل پایه‌های نظام می‌شود.
آموزه‌های اسلام نیز بر رفع تبعیض همواره تأکید داشته است. پیامبر اسلام (ص) در طول رسالت 23 ساله خویش، در فرصت‌ها و موقعیت‌های مختلف، اعراب را از بالیدن به تفاخرات نسبی و قبیله‌گی برحذر می‌داشت و می‌فرمود: «نَسَب‌های خود را نزد من نیاورید بلکه عمل‌های خود را آورید.» ( بحار الانوار، ج46 ص177) یا در دیگر روایت فرمود «مردم، آگاه باشید که پروردگارتان یکی است و پدرتان نیز یکی است، بنابراین بدانید که نه عرب بر عجم و نه بالعکس، و نه سیاه بر سفید و نه برعکس، هیچ برتری ندارد مگر به تقوا. خداوند فرمود گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ رَبِّکُمْ وَاحِدٌ وَ إِنَّ أَبَاکُمْ وَاحِدٌ لَا فَضْلَ لِعَرَبِیٍّ عَلَى عَجَمِیٍ وَ لَا لِعَجَمِیٍ عَلَى عَرَبِیٍّ وَ لَا لِأَحْمَرَ عَلَى أَسْوَدَ وَ لَا لِأَسْوَدَ عَلَى أَحْمَرَ إِلَّا بِالتَّقْوَى قَالَ اللَّهُ تَعَالَى إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم.» (معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، ص21)
متأسفانه با وجود تلاش‌های نبی مکرم اسلام (ص) در رفع تبعیض و نظام طبقاتی از جامعه جاهلی آن دوران و نهادینه‌سازی عدالت اجتماعی، با رحلتشان دنیای اسلام تا مدت‌ها شاهد عقبگرد قابل ملاحظه‌ای از ارزش‌های نبوی شد؛ دینی که خود را با شعار عدالتخواهی و مبارزه با تبعیض به جهانیان معرفی کرد، در این دوران با چالشی در تناقض با این شعار مواجه شده بود. این چالش به ویژه در دوران حاکمیت خلیفه سوم اهل سنت یعنی عثمان به اوج خود رسید تا حدی که بر اساس منابع تاریخی، از علل شورش علیه وی، تغییر نامتعارف شیوه نبوی در انتصاب کارگزاران حکومتی و بی‌عدالتی در توزیع ثروت و امکانات عمومی و منابع مالی جامعه اسلامی شمرده شده است. آن عده از صحابه که جز صف‌اولی‌های اسلام بودند اکنون خون خود را رنگین‌تر از عموم مردم می‌دانستند و به دنبال کسب جایگاه‌های ویژه برآمدند تا حدی که استفاده بیجا از بیت‌المال را بر خود مباح شمردند.
از این جهت امیرالمؤمنین(ع) از آغازین لحظاتی که به اصرار مردم حکومت را پذیرفتند، فریاد عدالتخواهی و مبارزه با اشرافیت و زیاده‌خواهیِ سران حکومت سر دادند. ایشان در اولین سخنرانی خویش خطاب به مردم و مسئولان وقت فرمودند: «به خدا سوگند، اگر این املاک، کابین همسران و بهای کنیزکان هم شده باشد، آن را به بیت‌المال باز میگردانم که در عدالت گشایش است و هر کس عدالت بر او تنگ آید، بىعدالتى بر وى تنگتر و سخت‌تر خواهد بود؛ وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ وَ مُلِکَ بِهِ الْإِمَاءُ لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ فِی الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضَاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَیْهِ أَضْیَقُ». این فریاد عدالت امیرالمؤمنین(ع) لرزه بر تن کارگزاران و مسئولانی انداخت.
همچنین آن حضرت در بخشی از نامه‌ای که به مالک جهت حکومت مصر صادر کردند، نوشتند «مبادا هرگز در آنچه که با مردم مساوى هستى امتیازى خواهى و از امورى که بر همه روشن است، غفلت کنى، زیرا به هر حال نسبت به آن در برابر مردم مسئولى و به زودى پرده از کارها یک سو رود و انتقام ستمدیده را از تو باز مىگیرند؛ بِمَا النَّاسُ فِیهِ أُسْوَةٌ وَ التَّغَابِیَ عَمَّا تُعْنَى بِهِ مِمَّا قَدْ وَضَحَ لِلْعُیُونِ فَإِنَّهُ مَأْخُوذٌ مِنْکَ لِغَیْرِکَ وَ عَمَّا قَلِیلٍ تَنْکَشِفُ عَنْکَ أَغْطِیَةُ الْأُمُورِ وَ یُنْتَصَفُ مِنْکَ لِلْمَظْلُوم (نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص444) سپس در بخش دیگری تأکید کردند «درباره طبقه پایین جامعه خدا را در نظر بگیر که هیچ چارهاى ندارند؛ از زمینگیر شدگان، نیازمندان، گرفتاران، دردمندان. همانا در این طبقه محروم، گروهى خویشتندارى می‌کنند و گروهى به گدایى دست نیاز بر مىدارند؛ پس براى خدا پاسدار حقى باش که خداوند براى این طبقه معیّن فرموده است؛ ثُمَّ اَللَّهَ اَللَّهَ فِی اَلطَّبَقَهِ اَلسُّفْلَى مِنَ الَّذِینَ لَا حِیلَةَ لَهُمْ مِنَ الْمَسَاکِینِ وَ الْمُحْتَاجِینَ وَ أَهْلِ الْبُؤْسَى وَ الزَّمْنَى فَإِنَّ فِی هَذِهِ الطَّبَقَةِ قَانِعاً وَ مُعْتَرّاً وَ احْفَظِ [اللَّهَ] لِلَّهِ مَا اسْتَحْفَظَکَ مِنْ حَقِّهِ فِیهِم.»
با این توصیفات، ضروری است حداقل در ارکان نظام اسلامی از تبعیض و نابرابری پرهیز شود. آن دست از مسئولانی که از دل مردم برخاستند و به پست‌های حکومتی دست یافتند، همواره باید همگام با مردم باشند و تفاوتی در توزیع خدمات و توزیع ثروت بین خود و مردم برقرار نکنند و به این توصیه امام راحل توجه کنند که فرمود «اسلامِ بزرگ تمام تبعیض‌ها را محکوم کرده و برای هیچ گروهی، ویژگی خاصی قرار نداده؛ و تقوا و تعهدِ به اسلام، تنها کرامت انسان‌ها است و در پناه اسلام و جمهوری اسلامی، حق اداره امور داخلی و محلی و رفع هرگونه تبعیض فرهنگی و اقتصادی و سیاسی، متعلق به تمام قشرهای ملت است.» (صحیفه نور، جلد 11 ،ص56)
انتهای‌پیام/
