چشم‌انداز نشست دوجانبه پوتین و اردوغان درباره سوریه
نشست روسای جمهوری روسیه و ترکیه درباره سوریه امروز در مسکو در حالی برگزار خواهد شد که پوتین به اردوغان و وعده‌های او زیاد اعتمادی ندارد و معتقد است که اردوغان توافقنامه‌ها را نه به خاطر اجرا کردن بلکه برای خرید زمان امضا می‌کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» به نشست امروز روسای جمهوری روسیه و ترکیه درباره سوریه پرداخته و خروجی آن را نه چندان مطلوب برای طرف تُرکی ارزیابی کرده است.
عطوان مقاله خود را طبق معمول با چند سوال در عنوان آن منتشر کرده و نوشته است: چرا «لبخندها» را در دیدار پوتین و اردوغان طی نشست مسکو در روز پنجشنبه بعید نمی‌دانیم؟ دلایلی که شانس اختلافات را بیشتر از شانس توافقها می‌کند، چیست؟ چگونه روس‌ها ساز و کار نشست را قبل از آغاز آن تحمیل کرده‌اند؟ کدام طرف اولین فریاد را خواهد زد؛ طرف روسی یا طرف تُرکی؟
عطوان نوشت: بعد از شکست چهار دور از مذاکرات و حداقل سه مکالمه تلفنی و عدم تمایل طرف روسی، پنجشنبه( امروز) «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان» روسای جمهوری روسیه و ترکیه در مسکو برای بررسی بحران فزاینده در شهر ادلب و حومه آن و نیز جلوگیری از مواجهه نظامی روسیه و ترکیه- که بسیاری از ناظران وقوع آن را قریب‌الوقوع و حتی اجتناب‌ناپذیر می‌دانند- دیدار می‌کنند.
پوتین با این دیدار موافقت نمی‌کرد تا اینکه ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی و توپخانه‌ای روسیه توانست شهر استراتژیک «سراقب» را کاملا آزاد و «جبهه النصره» و دیگر گروه‌های تروریستی را اخراج کند و کنترل بزرگراه بین‌المللی ( ام 4)، که دمشق را به حلب متصل می‌کند را در دست بگیرد که البته طی این عملیات‌ها، ارتش سوریه ضرب‌الاجل طرف ترکی را که اواخر ماه میلادی گذشته به پایان رسید، عامدانه نادیده گرفت.
این دیدار شاید تنها دیداری باشد که دستورالعمل آن از قبل مشخص شده است و موضع رئیس‌جمهوری ترکیه، که مصرانه خواستار برگزاری آن شده، ضعیف‌تر می‌شود، و بعید نیست که احتمال شکست آن از احتمال پیروزی قوی‌تر باشد مگر اینکه اردوغان به شروط میزبان روسش کاملا تن بدهد و امتیازات بی‌سابقه‌ای به آن بدهد.
آنچه که بر این امر صحه می‌گذارد بیانیه روز چهارشنبه کرملین و وزارت دفاع روسیه است که مداخله نظامی سوریه در حومه ادلب را «شفاف» و مداخله‌ای مشروع در راستای اجرای توافق نشست سوچی( میان پوتین و اردوغان در سپتامبر سال 2018) توصیف کرده و گفته است حضور نیروهای خارجی، به جز روسیه که به درخواست طرف سوری انجام شده، «غیر قانونی» است و باید مسالمت‌آمیز و یا با زور خاک این کشور را ترک کنند. این بیانیه در اینجا به نیروهای ترکیه اشاره می‌کند.
اردوغان می‌خواهد «امارت اسلامی» در منطقه ادلب تحت عنوان «منطقه امن» ایجاد کند تا اقامت تقریبا دائمی شمار زیادی از عناصر گروه‌های تندرو به رهبری جبهه النصره، که در فهرست سازمان تروریستی گنجانده شده است، را در آن فراهم کند. این تندروها به درخواست طرف ترکیه‌ای از چین، قفقاز، ترکمنستان و چچن برای جنگیدن به سوریه آمده‌اند. ولی این درخواست کاملا از سوی طرف روسی و شخص پوتین رد شده است؛ چرا که این امر به مثابه تسلیم شدن به این گروه‌ها که همچنین خطری علیه امنیت و ثبات روسیه است، محسوب می‌شود و همانگونه که «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در کنفرانس حقوق بشر در ژنو گفت، این اقدام در واقع به معنای پاداش دادن به این گروه‌ها است.
آیا نشست امروز پوتین و اردوغان به راه‌حل‌های میانه یا به معنای دیگر به اصلاح بندهای توافق سوچی منتهی خواهد شد؟ به یک دلیل ساده، آن را بعید می‌دانیم؛ چرا که به گفته یک منبع مطلع روسی، رئیس‌جمهوری روسیه به اردوغان و وعده‌های او زیاد اعتمادی ندارد و او را به عدم احترام به توافقنامه‌ها متهم می‌کند و معتقد است که اردوغان این توافقنامه‌ها را نه به خاطر اجرا کردن‌شان بلکه برای خرید زمان امضا می‌کند.
بمباران کاروان نظامی ترکیه در منطقه «النیرب» و مجاور آن توسط جنگنده‌های روسیه و کشته شدن 34 سرباز ترکیه‌ای و همچنین مخالفت پوتین با درخواست اردوغان برای اتخاذ موضعی بی‌طرفانه درخصوص مواجهه سوریه و ترکیه در ادلب، حامل پیامی واضح بود که تأکید می‌کند موضع روسیه در حمایت نظامی و سیاسی همه‌جانبه از طرف سوری نه تنها تغییر نکرده بلکه قوی‌تر شده است.
معتقد نیستیم که طرف تُرکی بتواند همزمان در دو جبهه، یعنی در لیبی و نیز در ادلب و شمال سوریه، وارد جنگ با طرف روسی شود به‌ویژه آنکه ناتو گوش‌هایش را به درخواست‌‌‌های کمک ترکیه جهت حمایت مستقیم از آن در ادلب بسته است و بعید است که ناتو بعد از اقدام ترکیه به گسیل کردن 130 هزار مهاجر در مرزهای رومانی، بلغارستان و یونان و همچنین استفاده کردن از آنها به عنوان اهرم فشار علیه اتحادیه اروپا در این خصوص، به نفع طرف ترکی مداخله کند.
ما در این خصوص هرگز بحث نمی‌کنیم که اروپایی‌ها شرکای اصلی ترکیه و از بارزترین حامیان آن و حتی از مشوقان آن در مداخله نظامی در سوریه با هدف تغییر نظام در دمشق با توسل به زور، بودند. لذا، بایستی اروپایی‌ها بهای چنین مداخله‌ای را حتی از طریق میزبانی‌اش از هزاران آواره بپردازند ولی آنچه که از نظر اردوغان دور مانده است اینکه اروپا در شرایط فعلی سرنگونی حکومت او را مقدم بر ساقط کردن نظام سوریه کرده است که هجمه شدید اروپا به رئیس‌جمهوری ترکیه و متهم کردن او به «قلدری» و «باج‌خواهی» با استفاده از آوارگان به عنوان اهرم فشار، موید این واقعیت است.
چهره‌های اردوغان و پوتین را در نشست پنجشنبه در مسکو با دقت زیر نظر داریم نه به این دلیل که دنبال لبخندهایشان باشیم- چرا که چنین لبخندی قطعا وجود نخواهد داشت- بلکه به این دلیل که حجم خشم و غضب و بی‌اعتمادی میان طرفین را حس و قیاس کنیم.
احتمال توافق در این نشست محدود و حتی صفر است و رئیس‌جمهوری ترکیه مقابل میزبانش گزینه‌ای جز تن دادن به بیشتر خواسته‌های او و یا متوقف کردن تنش در ادلب ندارد و باید بپذیرد که ادلب شهر سوریه است و بایستی مثل دیگر مناطق تحت حاکمیت دولت سوریه بازگردانده شود.
انتهای پیام/
