ضرورت تسریع در ارائه خدمات روانشناسی به خانواده‌های داغ‌دار از ویروس کرونا

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ انسان در طول زندگی خود تجارب زیادی کسب می‌کند و با بحران‌های مختلف در حوزه‌های متعدد از قبیل اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی، سیاسی و به‌طور کلی بحران‌های طبیعی و غیر طبیعی و... برخورد می‌کند که هر یک از بحران‌ها می‌تواند پیامدهایی به‌دنبال داشته باشد.

یکی از آثار این بحران‌ها می‌تواند از دست دادن عزیزی از خانواده یا دوستان و آشنایان باشد. با توجه به بحرانی که الآن جهان و از جمله کشور ما درگیر آن شده است و شاهد شیوع ویروس کرونا (covid-19) با سرعت بالا هستیم تعدادی از مردم و هموطنانمان بر اثر ابتلای به این بیماری فوت کردند و ترس و اضطرابی عجیب هم میان مردم ایجاد شده است که دلایل متعددی از جمله سرعت انتقال این ویروس، روش‌های انتقال، ضعف یا نداشتن برنامه درمانی و دارویی مشخص، کمبود امکانات و نیروی انسانی و... از آنها هستند، نکته‌هایی که در مورد هموطنانی که بستگان خود را از دست دادند باید مورد توجه قرار گیرد.

موضوع فرهنگ سوگ و یا طی کردن دوران سوگ هست که در پذیرش موضوع مرگ بسیار تأثیرگذار است ولی در این بیماری به توصیه‌‌های بهداشتی و دستورالعمل‌های مربوط به فوت و عدم امکان برگزاری مراسم ختم و... این دوران به‌خوبی توجه نمی‌شود و این می‌تواند بازتوانی اجتماعی و روانی این خانواده‌ها را با مشکلاتی مواجه کند.

با توجه به فرهنگ کشور و با عنایت به اینکه ما وابسته به این آیین‌های سوگ هستیم این شرایط در دوران بعد از کرونا می‌تواند عوارض و پیامدهای اجتماعی و روانی زیادی به‌دنبال داشته باشد.

ضمن اینکه نیک می‌دانیم تسلیت‌های تلفنی و پیامکی هیچ‌گاه کارکرد تسلیت حضوری و مراسم را نخواهد داشت تا خانواده‌ها راحت‌تر با مرگ عزیزانشان کنار بیایند. این نکته را هم مدنظر داشته باشیم که نوع دفن و تعجیل برای از بین رفتن بدن زیر خاک به‌دلیل نگرانی از شیوع مجدد بیماری و انتقال توسط حیوانات و... درد این خانواده‌ها را بیشتر هم می‌کند. از جمله کارهایی که می‌توان برای این خانواده بعد از دوران انتقال بیماری انجام داد برگزاری مراسمی با عنوان «یادمان» است.

گرچه معتقدم با توجه به شرایط فرهنگی کشورمان هیچ‌گاه مراسم ختم نمی‌شود ولی برای تعدادی از این افراد ممکن است تسلی‌دهنده باشد. تشکیل پرونده مدیریت مورد برای این خانواده‌ها توسط مددکاران اجتماعی با همکاری متخصصین حوزه روانشناسی و مشاوره و تسهیل دسترسی به خدمات مورد نیاز در حوزه‌های اجتماعی و روانی گام دیگری است که می‌تواند برای کاهش عوارض روانی اجتماعی این خانواده‌ها، برداشت.

شناسایی خانواده‌هایی که دارای نشانه‌های اختلال‌های مختلف از جمله افسردگی هستند و تسریع در ارائه خدمات تخصصی به خانواده‌های داغدار بسیار ضروری است. البته این خدمات باید رایگان و متناسب با شرایط هر خانواده‌ای ارایه شود. فراموش نکنیم که طی نشدن مراحل سوگ موجب خواهد شد به‌اصطلاح «داغ آن بر دل خانواده‌ها بماند» که در چنین شرایطی دریافت این خدمات بیش از پیش ضرورت پیدا می‌کند.

گاهی اوقات برنامه‌ریزی برای انجام مددکاری اجتماعی گروهی و یا مداخلات گروه درمانی برای تعدادی از این افراد توسط متخصصین حرف یاورانه می‌تواند تأثیرگذاری بیشتر هم داشته باشد چون فرصت پیدا می‌کنند هیجانات و احساسات خود را نشان دهند و به‌اصطلاح بیرون بریزند تا سبک‌تر شوند.

این افراد احساسات و عواطف خود را به هر طریقی که می‌توانند ابراز کنند و درباره فرد ازدست‌رفته با دیگران صحبت کنند و غم سنگین خود را بیرون بریزند، می‌توانند احساسات خود را بنویسند و مطالبی را که می‌خواستند به فرد ازدست‌رفته بگویند و هیچ‌گاه فرصت آن را پیدا نکرده بودند به‌روی کاغذ بیاورند.

در چنین شرایطی پیش‌بینی می‌شود پذیرش مرگ کمی آسان‌تر شود. استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و حتی قومی ممکن است برای تعدادی از این خانواده‌ها کمک‌کننده باشد تا به داخل جامعه بیایند و از انزوا و گوشه‌گیری خارج شوند و ارتباطات خود را گسترش دهند که این حضور در برنامه‌های اجتماعی می‌تواند در بازتوانی اجتماعی و روانی این افراد تأثیرگذار باشد که در مددکاری اجتماعی جامعه‌ای از این نوع برنامه به‌دفعات استفاده می‌شود.

نکته بعدی حمایت از افرادی است که با ازدست‌رفتن عزیزانشان، سرپرست مؤثر خانواده را از دست دادند و طبیعتاً در این شرایط حمایت اجتماعی مناسب توسط دولت و کنار دولت، مردم و سازمان‌های غیردولتی و بنگاه‌ها در قالب مسئولیت اجتماعی می‌تواند نگرانی‌های‌شان را کمتر کند.

گاهی اوقات حسب تشخیص متخصصین استفاده از برنامه‌های هنری برای درمان افرادی که اختلالات کاربردی دارند ممکن است برای تعدادی راه‌گشا باشد.

دکتر سیدحسن موسوی چلک؛ رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران

انتهای پیام/+