تکاپوی علمای شیعه برای مقابله با بیماری‌های مسری و «وقف درمانی»
حسین عسگری می‌گوید که بیمارستان وزیری در سال‌های شیوع وبا با تلاش شیخ هادی ساخته شد. این بیمارستان نماد تکاپوی علمای شیعه برای مقابله با بیماری‌های مسری و «وقف درمانی» است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، شیوع کرونا در کشور، باعث مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری شد که ضرورت مراجعه به تاریخ و تجربیات تاریخی برای اصلاح این مشکلات پیش آمد. خبرگزاری به همین دلیل به انتشار چند گزارش اقدام کرد که می‌توانید این گزارش‌ها را از نشانی‌های زیر بخوانید:
سیمای بزرگان در سال‌های شیوع وبا و تیفوس
بدخواه هم‌نوعان نباشید تا عمرتان طولانی شود
وبا تا کرونا: از حمام عمومی تا دستکش‌های رها شده
اما در گزارش سیمای بزرگان در سال‌های شیوع وبا و تیفوس، درباره سلوک عملی برخی بزرگان از جمله شیخ هادی نجم آبادی، از علمای مشهور دوره ناصری و مظفری صحبت به میان آمد. شیخ هادی که از آزادی خواهان بود و به معلم مشروطه شهرت دارد در سال‌های شیوع ویروس وبا بیمارستانی نیز در تهران ساخت که متاسفانه این بیمارستان تاریخی هم‌اکنون بسته شده است. شیخ هادی از اصحاب سید جمال الدین اسدآبادی بود و از نخستین علمای معاصر که ضرورت توجه به کرامت انسان را گوشزد کرد. در هنگامه شیوع یک ویروس مهلک دیگر در کشور، بر آن شدیم تا یک تجربه تاریخی برای مقابله با ویروس‌های همه گیر را بازخوانی کنیم و ضمن آن یاد و خاطره شیخ هادی را زنده نگه داریم.
شیخ هادی نجم آبادی فقیه نواندیش دوره قاجار، پس از وقوع بیماری مهلک و مسری وبا در تابستان 1271 شمسی پیگیری کرد تا از ثلث دارایی میرزا عیسی تفرشی معروف به وزیری که جانشین حکومت تهران بود، بیمارستانی مردمی در جنوب شهر تهران ساخته شودبه همین دلیل درباره چگونگی و چرایی ساخت بیمارستان وزیری با حسین عسگری، تاریخنگار، گفت‌وگو کردیم. عسگری متولد 1353 در شهر نظرآباد کرج است و مدرک دکتری مدیریت راهبردی دانش دارد. او مدرس دانشگاه، عضو هیات موسس موسسه رخسار قرآن و موسسه فرهنگی و هنری شمیم جوان البرز و نویسنده حدود صد مدخل در دایره المعارف تشیع است.
عسگری نویسنده هفت عنوان کتاب است با عناوین «کتابشناسی ساوجبلاغ»، «نقد دل»، «بیداری دشت کهن»، «علمای مجاهد استان البرز»، «دشتی به وسعت تاریخ»، «کهن دشت» و «روستای ایستا». او همچنین کتاب «روستازادگان دانشمند» را نیز در دست انتشار دارد که معرفی 82 نفر از بزرگان و نام آوران روستای نجم آباد است. عسگری یکی از معدود پژوهشگرانی است که به صورت تخصصی بر اندیشه شیخ هادی نجم آبادی کار کرده است.
عسگری درباره فعالیت‌های شیخ هادی به نفع مردم در سال‌های شیوع وبا گفت: آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی قرآن پژوه و فقیه نواندیش دوره قاجار، پس از وقوع بیماری مهلک و مسری وبا در تابستان 1271 شمسی پیگیری کرد تا از ثلث دارایی میرزا عیسی تفرشی معروف به وزیری که جانشین حکومت تهران بود، بیمارستانی مردمی در جنوب شهر تهران ساخته شود.
وی افزود: میرزا عیسی وزیر وقتی گرفتار بیماری وبا بود و به همین دلیل نیز از شیخ هادی درخواست کرد که این بیمارستان را بسازد. برخی منابع بر این نظرند که شیخ ایده تاسیس این بیمارستان را به ذهن میرزا عیسی انداخت. به نوشته عبدالله مستوفی دولتمرد دوره قاجار و پهلوی اول، در آن سال‌ها در شهر تهران، مرگ و میر بیماری وبا در یکی دو هفته اول به روزی 300 نفر هم رسیده بود.
عسگری اضافه کرد: همچنین گرترود بل از همکاران وزیر مختار بریتانیا در ایران، از وبای مورد اشاره با عنوان سایه مرگ یاد کرده و نوشته که در بعضی مراکز شهر تهران یک سوم اهالی از بین رفته بودند. میرزا عیسی وزیر و استاد میرزا محمد رضا کلهر (خوشنویس نامی) و بسیاری از مردم و نخبگان علمی و فرهنگی آن روزگار، از قربانیان آن اپیدمی وحشتناک بودند.
شیخ هادی که در سال‌های تاسیس این بیمارستان در سنین پیری بود، خود و فرزندانش همانند یک کارگر شب و روز برای ساخت آن تلاش می‌کردند. شیخ هادی در روزگار قاجار، از مدرسه و بیمارستان به عنوان کارخانه‌های آدم سازی یاد می‌کرداین مورخ درباره تاریخ ساخت این بیمارستان نیز گفت: ساخت این بیمارستان که بیشتر به وزیری و کمتر به نجم آبادی معروف است، در سال 1277 آغاز شد و در سال 1279 به پایان رسید. در آن زمان بیمارستان شامل چند اتاق بود که گنجایش 10 تختخواب را داشت و به دو قسمت طبی و جراحی تقسیم می‌شد. قسمت جراحی آن زیر نظر پزشکی آلمانی به نام ولف اداره می‌شد. نخستین عمل جراحی این بیمارستان، جراحی آپاندیس بود که توسط ولف و با حضور آیت الله نجم آبادی در اتاق عمل انجام شد. می‌گویند شیخ هادی پس از این جراحی موفق، دو رکعت نماز شکر در بیمارستان به جای آورد.
نویسنده کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» درباره نگاه ویژه شیخ هادی نجم آبادی به ساخت بیمارستان و مدرسه، اضافه کرد: شیخ هادی که در سال‌های تاسیس این بیمارستان در سنین پیری بود، خود و فرزندانش همانند یک کارگر شب و روز برای ساخت آن تلاش می‌کردند. شیخ هادی در روزگار قاجار، از مدرسه و بیمارستان به عنوان کارخانه‌های آدم سازی یاد می‌کرد.
وی همچنین به تعیین موقوفاتی برای اداره بیمارستان وزیری توسط شیخ هادی اشاره کرد و گفت: آیت الله نجم آبادی برای اداره این بیمارستان موقوفاتی در شهر تهران و همچنین نزدیکی اشتهارد از توابع استان البرز ایجاد کرد که به صحت آباد معروف است. متاسفانه دو سال پس از آغاز فعالیت بیمارستان، شیخ هادی بر اثر کهولت سن درگذشت اما تولیت بیمارستان در خاندان نجم آبادی که ریشه در شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز دارند، ادامه پیدا کرد.
عسگری در پایان گفت: تاسف بیشتر اینکه از سال 1374 به دلایل نامعلوم حتی درمانگاه این بیمارستان قدیمی هم تعطیل شد. پیشنهاد می‌کنم که با حمایت و همکاری وزارتخانه‌های بهداشت و میراث فرهنگی، این اثر ارزشمند تاریخی که نماد «وقف درمانی» در ایران و نمونه‌ای از تکاپوهای عقلانی و انسانی علمای شیعه به هنگام بروز اتفاقات سخت و ناگوار همانند بیماری‌های مسری است، به شکل مناسبی حفظ و نگهداری شود.
منبع : مهر
انتهای پیام/
