گزارش| محافظه‌کاران ملی‌گرا در صد سالگی پارلمان ترکیه
حزب حاکم به این نتیجه رسیده که نادیده گرفتن آتاتورک امری ناممکن و دردسرساز است اما با به‌کارگیری تاکتیک محدودسازی آتاتورک در چهارچوب ملی گرایی منهای کمالیسم٬ می‌توان به هدف نهایی رسید.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ 23 آوریل٬ جشن یکصد سالگی استیلای حاکمیت ملی که به مناسبت افتتاح پارلمان جشن گرفته می‌شود٬ برای ترک‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. در چنین روزی است که مصطفی کمال پاشا از سرداران سپاه عثمانی٬ در آنکارا در مجلس سخنرانی کرد.
مخالفین حزب عدالت و توسعه معتقدند که دولت تلاش می‌کند تا آتاتورک و نقش تاریخی و سیاسی او را از اذهان مردم پاک کند و اثری از ملی گرایی بر جای نگذارد. در چنین شرایطی است که اردوغان٬ بدل فن ملی‌گرایان را به کار برده و تصمیم گرفته است امشب به صورت زنده سرود ملی ترکیه را بخواند و از مردم هم دعوت کرده که در بالکن خانه‌هایشان سرود ملی را بخوانند.
دو تصویر متفاوت از رویکرد روزنامه‌ها
نگاهی به روزنامه‌های امروز ترکیه٬ می‌تواند نشان دهد که هر کدام از جریانات سیاسی و اجتماعی و احزاب این کشور٬ چه نگرشی به مصطفی کمال آتاتورک دارند و نحله‌ها و نمودهای متفاوت و مختلف ملی‌گرایی در ترکیه امروز٬ چه شرایطی دارد.
با آتاتورک یا بدون آتاتورک؟
روزنامه‌های سوزجو و جمهوریت به عنوان دو روزنامه مهم ارگان کمالیست‌ها٬ به شکل تمام صفحه عکس آتاتورک را چاپ کرده و از او یاد کردند. روزنامه ینی چاغ ارگان حزب خوب به رهبری مرال آکشنر نیز تقریباً به همین شیوه عمل کرد.
روزنامه‌هایی که به تمامی با اتاق فکر حزب عدالت و توسعه در ارتباط بوده و از رسانه‌های حامی اردوغان به شمار می‌آیند٬ از چاپ عکس آتاتورک در صفحه نخست٬ خودداری کردند.
روزنامه ینی شفق از مهم ترین ارگان‌های تبلیغاتی سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای حزب حاکم٬ تنها به این اکتفا کرد که به دعوت رئیس پارلمان به مناسبت 23 آوریل٬ مردم را به خواندن سرود ملی در بالکن خانه‌ها تشویق کند.
روزنامه آکشام از دیگر روزنامه‌های حزب عدالت و توسعه پا را فراتر نهاد و در حالی که معمولاً 23 آوریل را جشن آتاتورک و کودکان مینامند٬ عکسی از کودکی منتشر کرد که در حال بوسیدن اردوغان است.
دو روزنامه مهم دیگر طرفدار اردوغان یعنی ترکیه و ینی آکیت نیز از کنار 23 آوریل گذشته و نه تنها عکسی از آتاتورک و 23 آوریل چاپ نکردند٬ بلکه اشاره‌ای نیز به این موضوع نکردند.
البته بی‌اعتنایی به موضوع 23 آوریل و پرهیز از چاپ عکس آتاتورک٬ فقط محدود به روزنامه‌های طرفدار حزب عدالت و توسعه نیست و روزنامه‌های چپ و محافظه کار دیگری که در عین اختلاف با کمالیست‌ها٬ آبشان با اردوغان و آکپارتی توی یک جوی نمی‌رود٬ به همین روال عمل کردند و ترجیح دادند صفحه اول را طوری ببندند که گویی خبری از 23 آوریل نیست.
واقعیت این است که حزب عدالت و توسعه٬ از آغاز دوران تاسیس٬ نه تنها اهمیت چندانی به اندیشه‌های کمالیستی و شخص مصطفی کمال آتاتورک نداده بلکه به این متهم شده که به اندازه کافی و وافی به مراسم‌های مرتبط با آتاتورک و به مجسمه‌ها و آثار او توجه نمی‌کند.
اما در عین حال٬ دست کم سران و موسسین طراز اول حزب٬ هیچگاه به شکل جدی و مستقیم علیه آتاتورک٬ سخن نگفته‌اند، در عوض، هیچگاه آن دسته از نمایندگان و نویسندگان منتسب به حزب حاکم که علیه آتاتورک مطلبی بر زبان آورده و کمالیست‌ها را تحریک کرده‌اند٬ مورد بازخواست قرار نگرفته‌اند.
به عنوان مثال٬ یکی از نمایندگان حزب عدالت و توسعه٬ آتاتورک را به عنوان تنها فرد ترکیه توصیف کرد که وقتی مردم به یاد او میافتند٬ به جای خواندن فاتحه بوق می‌زنند! کنایه این مقام حزب حاکم٬ از این جهت است که هر سال در سالروز مرگ آتاتورک٬ بوق خودروها٬ کشتیها و سوت کارخانه‌ها به صدا درمی‌آید.
در جمع‌بندی مواضع نهایی آکپارتی می‌توان گفت٬ حزب حاکم به این نتیجه رسیده که نادیده گرفتن آتاتورک امری ناممکن و دردسرساز است اما با به‌کارگیری تاکتیک محدودسازی آتاتورک در چهارچوب ملی گرایی منهای کمالیسم٬ می‌توان به هدف نهایی رسید.
اردوغان به جای آتاتورک
یکی از اختلافات مهم کمالیست‌ها با محافظه‌کاران اسلام‌گرا این است که آنان معتقدند حزب عدالت و توسعه با یک کهکشان رسانه‌ای و یک ماشین تبلیغاتی عظیم٬ به دنبال آن است که نقش اردوغان را بسیار برجسته کند و فضای رسانه‌ای٬ اجتماعی و افکار عمومی ترکیه را طوری مهندسی و مدیریت کند که گویی٬ اردوغان مهم‌تر از مصطفی کمال آتاتورک است و اوست که باید مورد توجه همگان قرار بگیرد٬ نه آتاتورک!
اگر چه اردوغان مانند آتاتورک٬ در ترکیه صاحب مجسمه‌های بیشمار نیست٬ اما تمام شبکه‌های تلویزیونی این کشور٬ همه سخنرانی‌های او را به طور زنده و مستقیم پخش می‌کنند و با توجه به این که اردوغان٬ تقریباً هیچ روزی را بدون سخنرانی و حضور رسانه‌ای سر نمی‌کند٬ در نتیجه می‌توان گفت٬ رسانه‌های هر دو بخش دولتی و خصوصی ترکیه٬ به طور مداوم٬ تصویر اردوغان را برجسته می‌کنند و او را در کانون توجه مردم قرار میدهند.
خود اردوغان در سخنرانی‌هایش٬ به انحای مختلف٬ از آتاتورک با لفظ «غازی مصطفی کمال» یاد کرده و ترجیح می‌دهد جنبه قهرمانی نظامی او را برجسته‌سازی کند.
اردوغان و حزب عدالت و توسعه به خاطر برخورداری از قدرت٬ پول٬ رسانه و همچنین برخورداری شخص رهبر حزب از فصاحت و بلاغت و محبوبیت اجتماعی٬ از امکان آن برخوردار هستند که با تصویر تاریخی و اجتماعی آتاتورک رقابت کنند. اما کمالیست‌ها چنین شانس و امکانی ندارند.
چرا که اولاً رسانه و قدرت ندارند. دوم این که کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و جانشینان بالقوه او همچون محرم اینجه و دیگران٬ از حیث محبوبیت٬ توان سخنرانی و محبوبیت اجتماعی نُرم مردم ترکیه٬ در برابر اردوغان شانس چندانی ندارند و در نتیجه٬ باید با تمام امکان و توان٬ سعی کنند اثر تاریخی و اجتمای آتاتورک را نگه دارند و اجازه ندهند از یاد برود.
انتهای پیام/