چگونه از تهدیدی به نام کرونا برای نشر یک فرصت بسازیم?
عرضه کتاب با دو وضعیت متفاوت مواجه است، یکی عدم مراجعه مردم به کتابفروشی‌ها به دلیل قرنطینه بودن و دیگری استقبال از کتابخوانی به دلیل فرصت داشتن ، در قرنطینه بودن وجه مشترک معضل و فرصتی است که نتیجه آن بستگی به تدابیر ما دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، این روزها که درگیر بحران جدیدی بنام کرونا شده است، تبعات اقتصادی بسیاری گریبان‌گیر ناشران و کتابفروشان شده است، در این میان بسیاری راه کار برون رفت از وضعیت موجود را برگزاری نمایشگاه کتاب مکجازی و روی آوردن به فروش مجازی عنوان می‌کنند، اما سید‌عباس حسیتنی نیک مدیر انتشارات مجد معتقد است که برای آسیب‌شناسی و ارائه تدابیر برای خروج از وضعیت بحرانی باید به تحلیل عوامل درونی و بیرونی پرداخت، چرا که عدم توجه به جوانب امر باعث خواهد شد نتیجه مطلوب حاصل نشود.
وی در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده کوشیده است تا عوامل تأثیرگذار بر حوزه نشر اعم از درونی و بیرونی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده و در حد توان آسیب شناسی کند. وی در بخش نخست این یادداشت که پیش‌تر در تسنیم منتشر شد، برای تحلیل وضعیت کتاب در شرایطی که قرنطینه ناشی از بیماری کرونا ایجاد کرده، از 3 حوزه نام برد که باید مورد آسیب‌شناسی قرار بگیرد، این 3 حوزه عبارت بودند از: الف) حوزه پدیدآوری، ب) حوزه انتشارات و تولید، ج) حوزه عرضه و فروش
در بخش نخست یادداشت دو حوزه اول مورد بررسی قرار گرفت و حالا در بخش دوم یادداشت به بررسی حوزه سوم پرداخته شده که به شرح ذیل است:
ج: حوزه عرضه و فروش
معضل فروش کتاب در شرایط بحرانی کرونا که عموم مردم دارای دغدغه زنده بودن هستند و بجز برای تهیه ضروریات زندگی از قرنطینه خارج نمی‌شوند، معضلی جدی و اساسی است. البته جای امیدواری است که مطالعه و کتاب خواندن جزو کارها و مشغله‌هایی است که افراد در دوره قرنطینه انجام داده و فرصت کافی برای آن دارند.
عرضه کتاب با دو وضعیت متفاوت مواجه است، یکی عدم مراجعه مردم به کتابفروشی‌ها و انتشاراتی‌ها به دلیل قرنطینه بودن و دیگری استقبال از کتابخوانی به دلیل فرصت داشتن در قرنطینه، بنابراین در قرنطینه بودن وجه مشترک معضل و فرصتی است که نتیجه آن بستگی به تدابیری دارد که ما اتخاذ می کنیم.
اگر نتوانیم معضل عدم مراجعه و خرید حضوری مشتریان کتاب را حل کنیم، طبعاً از فرصت استقبال از کتابخوانی در دوران قرنطینه نیز نمی‌توانیم، استفاده کنیم.
بدون تردید یکی از دلایل پایین بودن سرانه مطالعه، نداشتن فرصت و اوقات فراغت برای مطالعه و کتابخوانی است که امروز به دلیل قرنطینه و در خانه ماندن مردم، این مانع تاحدودی برطرف شده و فرصت کافی برای مطالعه ایجاد شده است.
علاوه بر انجام ضروریات زندگی، اوقات فراغت در دوره قرنطینه باید پر شود، یا با دیدن فیلم و سریال، یا شنیدن موسیقی، یا ورزش انفرادی و یا مطالعه کتاب. البته فضای مجازی توانسته درصد زیادی از فرصت مطالعه مردم را اشغال کند، اما واضح است که کتاب جایگاه و اعتبار والای خود را دارد و متون کوتاه و پراکنده و نامعتبر در فضای مجازی نمی‌تواند جایگزین کتاب شود.
سوال این است که چگونه می‌توان از سد معضل عدم مراجعه مردم به ناشران و کتابفروشان گذشت و از فرصت پیش آمده برای پرکردن اوقات فراغت مردم با مطالعه کتاب استفاده کرد؟
بدون تردید وجود معضل موجود حاصل وجود روش سنتی خرید و تهیه کتاب است که با عدم امکان مراجعه حضوری مخاطبان به وقوع پیوسته است. این معضل خطر جدی برای کسب و کارهایی مانند فروش کتاب است که با عدم حضور مشتری مختل می‌شود و علت آن منحصر در خطر ویروس و بیماری نیست، بلکه وقایع متعدد دیگری هم وجود دارند که می‌توانند این معضل را ایجاد کنند.
بنابراین باید فکر اساسی کرد و از این معضل درس گرفت و برای مقابله با تهدیدهای دیگر آماده شد.
عرضه و فروش کتاب سوای از کتاب الکترونیک که توضیح داده شد، باید بتواند با غلبه بر فاصله‌های اجتماعی و عدم مراجعه مشتریان انجام شود. طبعاً مهمترین و رایج ترین روش برای عرضه کتاب که در دنیا دارای سابقه خوبی است، فروش کتاب فیزیکی توسط سایت‌ها، کانال‌ها و صفحات مجازی است. این اقدام نیازمند چند پیش زمینه است:
نخست آنکه خوشبختانه کتاب از جمله کالاهایی است که قابلیت عرضه غیرمستقیم و از طریق اینترنت را داراست. انحصاری بودن عنوان کتاب با نویسنده یا مترجم خاص از یک ناشر معین و دارا بودن قیمت چاپ شده بر روی جلد کتاب از جمله پیش زمینه‌های امکان فروش اینترنتی کتاب است.
دوم آنکه امکان پرداخت وجه از طریق اینترنت و ارسال کتاب از طریق پست یا پیک وجود دارد.
سوم آن که ناشر می‌تواند ضمن معرفی کتاب خود و ایجاد امکان خرید کتاب توسط مشتری، نماینده خود و کتابفروشی طرف قرارداد خود را به مشتری معرفی کرده تا در صورت تمایل، وی کتاب مورد نظر خود را از کتابفروشی محلی خریداری کند.
علاوه بر سایت‌های خاص ناشران، پرتال‌های جمعی عرضه کتاب با حضور ناشران متعدد و امکان خرید کتاب‌های ناشران با یک سبد خرید می‌توانند به مانند موارد مشابه خارجی، بسیار مؤثر و کارآمد باشند.
امکان تبلیغات وسیع در فضای مجازی و دادن تخفیف‌های ویژه توسط ناشران از مواردی است که می‌تواند کتاب را از سد فاصله‌های اجتماعی گذرانده و به دست خوانندگان مشتاق در بند قرنطینه رساند.
باید توجه داشت این مسیر که قبلاً برای بسیاری از ناشران تجربه نشده، مانند هر کار و فعالیت جدیدی نیازمند تلاش مضاعف و اتخاذ تدابیر جدید و البته صبر و اصرار بر طی مسیر است.
آخرین نکته‌ای که لازم به یادآوری است اینکه نیروهای متخصص و کارمندان باسابقه ناشران جزئی از سرمایه آنها محسوب می‌شوند و ضمن آن که اصولاً درآمد مؤسسات انتشاراتی اقتضای استخدام کارمندان غیرمتخصص و غیرحرفه‌ای را ندارد، حفظ نیروها و کارمندان با کیفیت برای گذار از دوران سخت موجود و ادامه فعالیت‌ها در بعد از این دوران، بسیار با اهمیت است.
این وضعیت بالاخره به پایان می‌رسد و ممکن است موسسات انتشاراتی مجبور باشند فشار مالی ناشی از پرداخت حقوق کارمندان را تحمل کنند ولی علاوه بر جنبه اخلاقی و مسئولیت اجتماعی، مصلحت و آینده‌نگری در آن نهفته است.
ادامه دارد...
انتهای پیام/