خاطره تلخ بازیگر "صاحبدلان"/ شبی با مادر جان‌باخته‌اش و فردا جلوی دوربینِ لطیفی
"صاحبدلان" یکی از آن مجموعه‌هایی است که فیلمنامه‌اش را بر قصه‌های قرآنی بنا کرد و ماندگار شد، سریال‌هایی که هنوز هم با حمایت مدیران و مسئولان تلویزیون می‌توانند ساخته شوند و مخاطب را به تماشا بنشانند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در چند گزارش مروری بر سریال‌های قدیمی تلویزیون داشتیم که در رمضان مخاطب را میخ‌کوب خودشان می‌کردند و حالا درمانده‌‌اند و یا رمضانی نیستند. یکی از این سریال‌ها "صاحبدلان" است که محمدحسین لطیفی کارگردانی کرد و رضا جودی تهیه‌کنندگی آن را به‌عهده داشت، شاید نقطه عطفی در سریال‌های رمضانی سیما به حساب آید که به‌عنوان اثری درخشان و ماندگار در روایت‌ها و قصه‌های دینی و قرآنی بعد از این همه سال، دیده می‌شود و برای مخاطب تازگی دارد.
سریالی که سال 1385 با قلمِ علیرضا طالب‌زاده و بازیگران مطرح و کاربلدی همچون حسین محجوب، محمد کاسبی، مهرانه مهین‌ترابی، ثریا قاسمی، حمید ابراهیمی، برزو ارجمند، پوریا پورسرخ و سیروس گرجستانی از شبکه اول سیما پخش شد. نام دیگر "صاحبدلان"، "ساده‌دلان" بود که روایتگر ماجرای زندگی دو برادر به‌نام‌های خلیل و جلیل است که هر یک در انتخاب مسیر زندگی‌شان، راه‌هایی کاملاً جدا از هم در پیش گرفته‌اند، اما اتفاقاتی در جریان قصه، آنان را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد.
داستان صاحبدلان درباره صحاف پیر و متدینی به‌نام سیدخلیل صحاف‌زاده است که به‌جهت کهولت سن، کار صحافی را رها می‌کند و مشغول خرید و فروش کتب خطی و قدیمی می‌شود، در عین حال او با نوه‌اش دینا که دانشجوی رشته فیزیک است، اختلافاتی دارد و از آن سو پسرش محمود هم بر سر سهم‌الارثش با پدر کشمکش دارد.
یکی دیگر از شخصیت های اصلی داستان، سید جلیل برادر بزرگ سید خلیل است که شرکت ساختمانی بزرگی را با دو پسر و دامادش اداره می‌کند و بنا دارد که به‌منظور توسعه فعالیت‌هایش با شخصی به‌اسم حشمتیان که مجری طرح‌های نفتی است، به سرمایه‌گذاری و ساختمان‌سازی در امارات بپردازد. موفقیت رامین پسر بزرگ سیدجلیل در شرکت و خانه، حسادت برادر کوچکش شاهین را برانگیخته و آنها نیز مشکلات و اختلافاتی جدی با هم دارند و... .
یکی از نقاط متمایز این سریال که می‌تواند هنوز هم درس‌آموز سازندگان سریال‌ها و دست‌اندرکارانش باشد توجه لطیفی و همکارانش به قصه قرآنی "صاحبدلان" است، سریالی که کاملاً در جایگاه خودش رمضانی بود و مخاطب را با خودش جلو برد. در همان زمان هم سریال‌های طنز پربیننده ساخته می‌شد اما با رعایت اقتضائات و چارچوب‌های خاص درام‌پردازی، تیم "صاحبدلان" در جذب مخاطب پربیننده شدند. ساخت این نوع سریال‌ها، نشان داد که اگر مسئولان تلویزیون هنوز هم بخواهند و حمایت خوبی داشته باشند می‌توانند آثار کیفی و قابل قبول در چنین مدیومی روانه آنتن تلویزیون کنند. همان‌طور که در برنامه‌سازی هم نیازی به لاکچری و گران بودن نیست با هزینه‌های کم اما اندیشه و تفکر، می‌توان مخاطب را پای تلویزیون نشاند.
در طول این سال‌ها، از مناسبتی‌سازی فاصله گرفتیم و شاید هم عمده این عقب‌گردها را محصول غفلت از نویسنده و توجه به متن فیلمنامه‌ها بدانیم که اصلاً رمضانی و محرمی و نوروزی نیستند. چرا دیگر خبری از روایت‌ها و احادیث قرآنی نیستند و چرا دیگر تلاش نمی‌کنند تا سریال‌ها و برنامه‌ها متناسب با ایام ساخته شوند؟ ماجراهایی که در قابِ "صاحبدلان" و برخی دیگر از سریال‌های موفق دهه‌های 70 و 80 مخاطب‌پسند و باورپذیر بودند.
به‌بهانه این سریال گفت‌وگوی کوتاهی هم با "هایده حائری" بازیگر این سریال تلویزیونی داشتیم که نقش همسر حشمتیان (سیروس گرجستانی) را در سریال بازی می‌کرد، بازیگر قدیمی که این روزها کمتر نقشی از او در سینما یا تلویزیون می‌بینیم. حائری بعد از ایفای نقش "مادام" در سریال "معمای شاه" دیگر به‌عنوان بازیگر پروژه‌های تلویزیونی و سینمایی دیده نشد؛ سؤالی که هنوز به آن پاسخ نمی‌دهد و می‌گوید دلیل کم‌کاری‌هایش را باید از تهیه‌کنندگان بپرسند.
او قبلاً هم گفته بود که "من می‌توانم جلوی دوربین قرار بگیرم و امیدوارم شرایط حضور ما در تلویزیون فراهم شود."، حائری هم مثلِ بسیاری از پیشکسوتان کاربلد دیگر به این نکته اشاره کرد «بسیاری از ما می‌پرسند چرا شما و امثال شما نیستند؟ تهیه‌کنندگان و عوامل مربوطه در سریال‌سازی و ساخت فیلم سینمایی بگویند چرا با آدم‌هایی مثل ما کار نمی‌کنند.»
بازیگر سریال "صاحبدلان" همچنین گفته بود که همه می‌دانند مشکل کم‌کاری‌ها، بیکاری‌ها و خانه‌نشین شدن بسیاری از پیشکسوتان عرصه سینما و تلویزیون کجاست، آن‌قدر برخی از اولویت‌ها، افکار و رویکردهای خاص فضای سینما و صداوسیما را فراگرفته است که عده‌ای همیشه هستند. هرجا می‌رویم از ما می‌پرسند "چرا شما دیگر نیستید؟ امثال شما چه شدند و چرا آن نوشته‌ها و آن نوع کارها دیگر تکرار نمی‌شود؟"
یکی از انتقادات حائری و بازیگران امثال او همیشه همین است: "اگر مقداری تأمل و تفکر داشته باشیم می‌بینیم که سریال‌هایی مثل «عطر گل یاس» و «آوای فاخته» را کنار سریال‌های امروز بگذاریم، ضعف‌ها و فقدان‌های فنی و تخصصی آن خودش را نشان می‌دهد. آن زمان به فیلمنامه و جریان تولید اهمیت می‌دادند و امروز نه‌تنها به فیلمنامه توجه نمی‌شود، در زمان تولید هم فقط زود رسیدن به آنتن برای تهیه‌کننده و مدیران مربوطه اهمیت دارد."
وقتی به‌بهانه ایام رمضان و فقدان ساخت سریال‌های پربیننده‌ای، یادِ سریال‌های قدیمی تلویزیون می‌افتیم که یکی از آنها "صاحبدلان" است، او بازیگر این سریال تلویزیونی بود و امروز از بیکاری‌اش در سال‌های اخیر گلایه‌ها دارد، بازیگری که سال‌های نه‌چندان دور در سریال‌های ماندگار و خاطره‌انگیزی همچون "گرگ‌ها"، "عطر گل یاس"، "فردا دیر است"، "پلیس جوان" و "سفر سبز" نقش‌آفرینی کرده، حالا سال‌هاست که خانه‌نشین است.
حائری یکی از نقش‌های خاطره‌انگیزش را در سریال "صاحبدلان" به‌یادگار گذاشته است، در قالب کاراکتر خانم حشمتیان. این بازیگر پیشکسوت سریال "صاحبدلان" را کار ارزنده‌ای می‌داند و نمونه بارز مجموعه تلویزیونی خوب و ماندگار. به‌باور او، کاراکتر خانم حشمتیان خاکستری و واقعی بود و شبیه آدم‌هایی که در جامعه حضور دارند و زندگی می‌کنند.
حائری می‌گوید که همیشه به‌دنبال این نقش‌های خاکستری بوده است و دوست دارد با هنرش، ایفاگر نقش آدم‌های مختلف باشد. این بازیگر همچنین در این گفتوگو از شبی یاد می‌کند که تا صبح کنار بستر مادر جان‌باخته‌اش بوده و فردایش، بر سر فیلمبرداری سریال "صاحبدلان" رفته است. حائری حضور تهیه‌کننده حرفه‌ای و مقتدر را از عوامل موفقیت "صاحبدلان" می‌داند؛ سریالی که این شب‌ها برای انگلیسی‌زبان‌ها نمایش داده شده است.
این بازیگر پیشکسوت در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم معتقد است که فیلمنامه خوب، "صاحبدلان" را به اثری ارزنده تبدیل کرد. او همچنین به خاطره‌ای تلخ اشاره کرد؛ وقتی این‌چنین گفت: "من در همان سال ساخت سریال "صاحبدلان" مادرم را از دست دادم و با وجود اینکه تا صبح کنار مادرم بودم که از دنیا رفت، صبح همان شب سر فیلمبرداری حاضر شدم."
وی افزود: تمام تلاشم را کردم تا کار حرفه‌ای‌ام را از مسائل شخصی جدا کنم، مسأله‌ای که البته این روزها کمتر مشاهده می‌شود. برای من، نزدیک شدن به این کاراکتر خیلی مشکل نبود. به هر حال، تکنیک‌هایی در این خصوص وجود دارد تا به نقش نزدیک شویم. حالا گاهی کاراکتری که نقشش را بازی می‌کنیم باب طبع ما است و گاهی هم نه. در ضمن، بازیگران خیلی خوبی در این سریال کنارم بودند. یکی از الزامات جذابیت قصه، تناقض میان شخصیت‌ها است، نباید همه یک مدل حرف بزنند و رفتار کنند؛ وجود تنش‌ها و نگرش‌های مختلف، باعث جذاب شدن یک کار نمایشی خواهد شد. ما باید واقعیت‌های جامعه را نشان دهیم و قضاوت را به خود مردم بسپاریم.
حائری در خصوص وجه تمایز و نقاط قوت سریال "صاحبدلان"، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل، تهیه‌کننده سریال بود. تهیه‌کننده نقش فوق‌العاده‌ای در ساخت یک کار نمایشی دارد. نقش او در گردآوردن عوامل یک سریال از نویسنده و کارگردان گرفته تا بازیگر و سایر عوامل حیاتی است. متأسفانه این روزها کمتر تهیه‌کننده‌ای را در این حد و اندازه می‌بینیم.
وی در پاسخ به این مطلب که "صاحبدلان" را در آی‌فیلم انگلیسی برای انگلیسی‌زبانان نمایش داده‌اند، گفت: من "صاحبدلان" را با دوبله انگلیسی ندیده‌ام اما ای‌کاش برای دوبله انگلیسی این سریال و نقش خانم حشمتیان از خود من دعوت کرده بودند. من در آمریکا درس خوانده‌ام و سال‌ها در این کشور زندگی کرده‌ام و به زبان انگلیسی تسلط کامل دارم. به‌نظرم، خودم بهتر می‌توانستم روی کاراکتر خانم حشمتیان صحبت کنم. در همه دنیا اولویت دوبله با خود بازیگر نقش است. به‌طور قطع، این گونه حس طبیعی‌تری هم به وجود می‌آید.
انتهای پیام/+
