ایران پیشگام کارآزمایی پلاسماتراپی مبتلایان کرونا/ تغییر شکل ویروس هنوز اثبات نشده است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سازمان انتقال خون ایران این روزها کنار تأمین خون و فرآورده‌های مورد نیاز بیماران و تلاش برای افزایش ذخایر در ماه مبارک رمضان میزبان بخشندگانی است که به‌تازگی از ویروس مرگبار کرونا رهایی یافته‌اند و با حضور در مراکز جامع اهدای پلاسما نوشداروی زرد خون را با هدف کمک به دیگر همنوعان که مبتلا به بیماری کووید19 هستند اهدا می‌کنند.

ویروس کرونا اگرچه ناپیداست اما صدای پای آمدنش مانع از شنیدن صدای توپ تحویل سال نو شد. این ویروس به همه جا سر زد، پنجه‌های مرگبارش را در پنجه ایرانیان انداخت و تا به امروز بیش از شش هزار نفر را به کام مرگ کشانده است. کرونا همچنان در کره خاکی جولان می‌دهد و تلاش جهانیان برای ریشه‌کن شدنش ناکام مانده است؛ در این میان اما سازمان انتقال خون ایران به‌همت متخصصان و با تکیه بر پشتیبانی و اعتماد مردمی روزنه‌ای از جنس امید گشوده است و آن پلاسماتراپی بیماران مبتلا به کووید‌ــ‌19 است.

گذشته پلاسما تراپی در جهان؛ چراغ راه درمان کووید‌ــ‌19 در آینده

پیمان عشقی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران گفت: پلاسماتراپی یک روش درمانی است که تقریباً یک قرن است که در علوم پزشکی شناخته شده است.

این استاد دانشگاه و فوق‌تخصص خون و سرطان‌شناسی ادامه داد: در خون افرادی که معمولاً با یک عفونت ویروسی بیمار می‌‌شوند آنتی‌بادی‌ها، پادتن‌ها یا پادزهرهایی وجود دارد که اگر فرد بهبود یابد احتمالاً به‌دلیل آن پادتن‌ها بوده، بنابراین خون این افراد را در سال 1918 در بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی به افرادی که بیمار شده بودند تزریق کردند و تجربه شد که این روند می‌‌تواند بهبود بیماران را تسریع کند.

عشقی اظهار داشت: افرادی که سیستم ایمنی خوبی داشتند پادتن ساختند و ویروس را از بین بردند در طول دو دهه گذشته در بیماری‌های سارس، مرس و H1N1 که عفونت‌های تنفسی بودند و غالباً از چین شروع شده بودند و همچنین بیماری ابولا در آفریقا، پلاسماتراپی به‌خوبی پاسخگو بود، سازمان بهداشت جهانی در یک بیانیه در دوران ابولا این روش درمان را توصیه کرده بود.

ایران پیشگام کارآزمایی پلاسماتراپی بیماران کووید19 در جهان

وی با بیان اینکه پس از شروع کووید19 در چین بر اساس تجربه‌ای که از قبل وجود داشت چینی‌ها پلاسماتراپی را انجام دادند، افزود: خوشبختانه چینی‌ها نتایج خوبی را گرفتند البته که این نتایج هنوز به‌صورت کارآزمایی بالینی منتشر نشده بود اما به‌صورت گزارش‌های موردی گزارشاتی از اثربخشی این روش در کووید19 رخ داده بود.

وی خاطرنشان کرد: ما دومین کشوری بودیم که با شروع این بحران سریعاً مراحل علمی کار را طی کردیم و این روش را به‌صورت کارآزمایی بالینی شروع کردیم یعنی در گروه مورد و شاهد زردابه یا پلاسمای خون افرادی که بهبود پیدا کرده بودند گرفتیم و به بیماران بدحالی ‌که ملاک‌های نیاز به درمان آنها توسط پزشک تشخیص داده شده بود تزریق کردیم با این هدف که ویروس در بدن بیماران مبتلا در اولین مراحل بدحال شدن، نه در مرحله‌ای که بیمار به حدی بدحال شده باشد که بخشی از بافت ریه از بین رفته باشد بلکه در مراحلی که بیمار در ابتدای دوره بیماری یعنی تب، سرفه، افت اکسیژن خون و درگیری ریه در سی‌تی‌اسکن هست بتوانیم در این مرحله ویروس را از پا در بیاوریم و نگذاریم بیمار زیر دستگاه‌های پیچیده برود.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران نتایج این روند علمی را کاملاً امیدوارکننده تلقی می‌کند و ادامه می‌دهد: این روند علمی بود که ما برای درمان طراحی کردیم و پس از سه هفته از شروع بحران اقدامات انجام شد تاکنون نتایج بسیار خوبی گرفتیم و مبتنی بر این طرح ما اقدام به جمع‌آوری پلاسمای خون بیماران بهبودیافته در سرتاسر کشور  کردیم تا این ذخیره را برای حال و آینده بیماران‌مان داشته باشیم.

پلاسماتراپی؛ روشی امن و ارزان

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران درباره کشورهایی که پس از ایران اقدام به پلاسماتراپی کردند، اظهار داشت: حدود 10 روز بعد از اقدام ما برای پلاسماتراپی سازمان غذا و داروی آمریکا این روش را روشی مجاز برای درمان بیماران تجویز کرد ضمن اینکه مجوز کارآزمایی هم دادند یعنی دقیقاً همان کاری که ما انجام دادیم، با همان شاخص‌ها و همان دستورالعمل‌ها با این تفاوت که اجازه انجام این اقدام در بیماران بدحال را نیز دادند و پس از آن سازمان بهداشت جهانی هم این توصیه را انجام داد که مراکز درمانی تجهیزات لازم برای پلاسماتراپی را داشته باشند و از این روش استفاده کنند چراکه روشی بسیار امن و بی‌خطر است همچنین اثرات جانبی بسیار پایینی دارد.

وی با اشاره به تلاش دیگر کشورها گفت: کشورهایی نظیر ایتالیا، آلمان، اخیراً انگلستان و کانادا نیز به مطالعه و درمان با این روش پرداختند و اکنون هم برخی از شرکت‌های دارویی ادعاهایی مبنی بر تولید پادتن تخلیص‌شده از این پلاسماها را دارند یعنی درصد بالایی از پادتن را از تعداد زیادی پلاسمای خون جدا کرده و آن را به‌صورت تزریقی ارائه می‌دهند البته که این ادعاها هنوز عملیاتی نشده اما فعالیت‌های بسیاری نظیر بنیاد پلاسماتراپی زیر نظر مایکروسافت در حال انجام است.

پژوهش‌های مقابله با کرونا در سازمان انتقال خون ادامه دارد

عشقی در رابطه با قابلیت تغییر شکل ویروس کووید19 و احتمال نیاز به تغییر پادتن‌های ترشح‌شده و دریافت‌شده از پلاسمای بیماران سابق بیان کرد: از نظر تئوریک احتمال تغییر شکل ویروس وجود دارد اما هنوز ثابت نشده، یعنی حتی همین ابتلای مجدد بیماران کرونا به این بیماری ثابت‌شده نیست برخی بر این باورند که این موضوع ابتلای مجدد نیست بلکه خاموشی موقت بیماری قبلی بوده مثال ساده را می‌توان در سرماخوردگی‌ها نیز مشاهده کرد شخصی که هنوز سرماخوردگی را به‌طور کامل پشت‌سر نگذاشته دوباره به این بیماری مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی پاسخ ابتدایی می‌دهد و شخص احساس بهبودی می‌کند مراقبت‌ها را کنار می‌گذارد و به کار و فعالیت سابق خود می‌‌پردازد سیستم ایمنی  تا آن زمان به‌طور کامل پاسخ نداده و ویروس را از بین نبرده و ویروس‌ها دوباره تکثیر شده و شخص را بیمار می‌کند.

وی تصریح کرد: برخی بر این باورند که تمام افراد پادتن کافی را نمی‌سازند بنابراین پلاسماهایی که ما جمع‌آوری می‌کنیم از لحاظ غلظت پادتن متفاوت است. تحقیقات هنوز ادامه دارد چه در مورد ابتلای مجدد و چه در مورد غلظت پادتن‌ها و چه در مورد جهش در شکل ویروس.

تأمین فرآورده‌های نجاتبخش؛ وظیفه ذاتی سازمان انتقال خون ایران

عشقی خاطرنشان کرد: کرونا ویروس بسیار باهوشی است و وزیر بهداشت ایران جمله‌ای را گفته که به‌طور کامل گواه شرایط فعلی جهان است ما با کرونا شطرنج‌بازی می‌کنیم، ما حرکات خود را انجام می‌‌دهیم و این ویروس هم حرکات خود را انجام م‌ ‌دهد اما هیچ کدام دلیل بر این نمی‌شود که ما آمادگی کافی نداشته باشیم به‌‌عنوان سازمان انتقال خون ایران موظف هستیم که خون و فرآورده‌های خون لازم برای مقابله با این ویروس را به هر نحوی که پیش‌‌بینی می‌‌کنیم و با کوچکترین احتمالات جمع‌‌آوری کنیم، نتایج موجود در جهان، آمار و ارقام علمی آن به ما این باور را می‌‌دهد که پلاسماهای خون مردم را جمع‌آوری کنیم و پلاسماتراپی را انجام بدهیم.