یادداشت| سیرۀ امام حسن(ع)، بهترین الگو برای کمک‌های مؤمنانه
تأمل در سیرۀ کریم اهل‌بیت(ع) نشان می‌دهد آن حضرت علاوه بر اصل انفاق و حمایت از فقرا و نیازمندان، حقیقت کمک مؤمنانه را برای آحاد جامعه روشن کرده که همان حفظ عزت، کرامت و شخصیت فرد نیازمند است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌ا‌لاسلام محمدحسین مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در یادداشتی برای تسنیم به مناسبت ولادت کریم اهل‌بیت امام حسن مجتبی علیه‌السلام نوشت: تأمل در سیرۀ کریم اهل‌بیت(ع) نشان می‌دهد آن حضرت علاوه بر اصل انفاق و حمایت از فقرا و نیازمندان، حقیقت کمک مؤمنانه را برای آحاد جامعه روشن کرده که همان حفظ عزت، کرامت و شخصیت فرد نیازمند است. آن حضرت به هیچ وجه راضی نبود عزتمندی و آبروی انسان نیازمند تضعیف شود. به همین دلیل، گاه با دریافت نامه و گاه از پشت در به نیازمند کمک می‌کرد تا با او مستقیماً روبه رو نشوند.
مشروح این یادداشت را در ادامه بخوانید.
تداوم اپیدمی ویروس منحوس کرونا در جهان و ایران، چالش‌های متعدد اجتماعی، اقتصادی و معیشتی را به ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر ایجاد کرده است، لذا لزوم تقویت همبستگی و همدلی در میان آحاد مردم برای ترویج فرهنگ ایثار و فداکاری و به تعبیر مقام معظم رهبری «کمک‌های مؤمنانه» به اقشار نیازمند جامعه، از جمله الزامات راهبردی برای برون‌رفت از تبعات اجتماعی و اقتصادی بحران کرونا به شمار می‌آید.
حال در آستانۀ ولادت باسعادت امام حسن مجتبی(ع)، رزمایش‌های کمک‌های مؤمنانه مواسات و همدلی برای کمک به نیازمندان و محرومان در اقصی نقاط کشور آغاز شده که کارکردهای بی‌بدیل آن در تقویت تعاون و همکاری و مسئولیت‌پذیری و انسجام اجتماعی و استحکام بنیان خانواده و کاهش فقر و هم‌نوایی فراگیر با نیازمندان جامعه، انکارناپذیر است.
بی‌تردید حصول این دستاورد مهم و بسط و گسترش کارکردهای معرفتی کمک‌های مؤمنانه در جامعۀ اسلامی، منبعث از مکتب اهل‌بیت (ع) است که شاخصه‌های کلیدی این مسأله را می‌توان در سیره و سبک زندگی امام مجتبی(ع)، به عنوان اسوۀ انفاق و ایثار و کرامت مشاهده کرد.
در تبیین این مهم باید گفت اثبات صفت برجسته جود و بخشش در وجود مبارک کریم اهل‌بیت(ع) به شدت خودنمایی می‌کند. به نحوی که آن حضرت در کمک به محرومان و دست گیری از بیچارگان، شهرۀ عام و خاص بود. در واقع کمک به فقرا از جمله فعالیت‌های راهبردی امام(ع) در مدینه بود که عمدۀ این کمک‌ها از عایدات موقوفات و صدقات پیامبر(ص) و امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و اموال شخصی آن حضرت تأمین می‌شد.
کمک به فقرا و مستمندان آنچنان در سیرۀ امام مجتبی علیه‌السلام اهمیت داشته است که آن حضرت دوبار نیمی از ثروت خود را صدقه داد. در بیان اوج بخشندگی امام مجتبی(ع) همین بس که آن حضرت همه اموال خود، حتی کفش‌های خود را در راه خدا صدقه داد. ابن‌عساکر به سندش از عامر نقل کرده که گفت: «أَنَّ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ (ع) قَاسَمَ اللَّهَ مَالَهُ مَرَّتَیْنِ حَتَّی تَصَدَّقَ بِفَرْدِ نَعْلِهِ؛ حسن بن علی اموالش را دوبار با خدا تقسیم نمود، حتی این که به یک عدد از نعلینش صدقه داد».
در واقع آن حضرت پناهگاه دل‌های نیازمندان بود و تا حد ممکن دیگران را ناامید نمی‌کرد و هیچ فقیری از در خانه او دست خالی باز نمی‌گشت، حتی اگر نزد امام(ع) چیزی نبود که به نیازمند بپردازد، اما آن حضرت با رفتاری کریمانه، خشنودی فرد نیازمند را محقق می‌کرد. روزی مرد فقیری از امام مجتبی(ع) درخواست کمک کرد، آن حضرت چیزی در دست نداشتند و چون نمی‌خواست او را ناامید برگردانند، او را به سوی بارگاه خلیفه راهنمایی کرد تا خلیفه را در سوگ دخترش تسلیت بدهد و بدین وسیله، صله‌ای دریافت کند.
به ایشان گفته شد چرا هیچ گاه فقیری را مأیوس بر نمی‌گردانی؟ در پاسخ فرمود: «من خود، دست نیاز بر درگاه خدا دارم و به الطافش امیدوارم. به همین دلیل، شرم دارم از اینکه خود فقیر باشم و فقیری را مأیوس برگردانم. خدای بزرگ مرا عادت داده است که نعمت‌های فراوانش را بر من ارزانی دارد و من نیز او را عادت داده‌ام که نعمت‌هایش را به مردم ببخشم »
تأمل در سیرۀ کریم اهل‌بیت(ع) نشان می‌دهد آن حضرت علاوه بر اصل انفاق و حمایت از فقرا و نیازمندان، حقیقت کمک مؤمنانه را برای آحاد جامعه روشن کرده که همان حفظ عزت، کرامت و شخصیت فرد نیازمند است. آن حضرت به هیچ وجه راضی نبود عزتمندی و آبروی انسان نیازمند تضعیف شود. به همین دلیل، گاه با دریافت نامه و گاه از پشت در به نیازمند کمک می‌کرد تا با او مستقیماً روبه رو نشوند.
آری بخشش‌های امام به گونه‌ای نبود که نیازمندان از دریافت کمک، احساس حقارت کنند که این مسأله از روح بزرگ و همت والای آن پیشوای عالی مقام حکایت دارد. در مجموع این روش مهم تربیتی و اخلاقی در کرامت حسنی، در زمان کنونی که بسیاری از افراد جامعه خود از مشکلات عدیدۀ اقتصادی رنج می‌برند، می‌تواند آثار و برکات مختلفی در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در ارتقای همدلی و هم‌نوایی مادی و معنوی آحاد مردم با اقشار آسیب‌پذیر جامعه به همراه داشته باشد.
ابعاد انفاق و کرامت امام مجتبی(ع) در این نگاشته، اگر چه به قطره‌ای از دریای کرم و جود آن بزرگوار اشاره کرده است، اما پیوند ناگسستنی مردم مسلمان و انقلابی ایران با مکتب اهل‌بیت(ع) به ویژه سیرۀ کریمانۀ امام حسن مجتبی(ع)، تجلّی از خودگذشتگی و کمک‌های مؤمنانه مردم متدین و روزه‌دار ایران را در حمایت فراگیر از محرومان و نیازمندان جامعه در شرایط سخت کرونایی را به منصۀ ظهور خواهد رساند.
انتهای پیام/
