«هفت حوض»؛ طبیعتی بکر در ارتفاعات جنوب مشهد مقدس / ثبت ملی منطقه در آستانه ابلاغ

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس یکی از مهمترین مناظر شهر مشهد مقدس که در ارتفاعات جنوبی این شهر قرار گرفته منطقه هفت حوض است که جزو مناطق بکر شهر مشهد مقدس محسوب می‌شود.

از مدت‌ها قبل بحث ثبت ملی این منطقه مطرح بود که اینک با مهیا شدن شرایط ثبت ملی آن به نتیجه رسیده است و به زودی این مهم رخ خواهد داد؛ اتفاقی که می‌تواند برای یک منظر طبیعی شهر مشهد مقدس میمون و مبارک باشد.

 ابوالفضل مکرمی‌فر؛ مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی در این زمینه اظهار داشت: پارک طبیعی هفت حوض مشهد که در فاصله حدود 5 کیلومتری جنوب شرقی مشهد مقدس، میان کوه‌های خلج در این شهر واقع شده و به شماره 598 مورخ 6 شهریور 98 در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است.

وی ادامه داد: وسعت منطقه هفت حوض مشهد مقدس حدود 570 هکتار است، فضایی کاملا بکر که دارای آرامش غیر قابل وصفی است،  این منطقه در فصل بهار با شکوفه زدن گل‌های زیبای شقایق جذابیت دو چندان می شود و صدای جاری بودن آب در حوضچه‌ها به گوش می‌رسد.

مکرمی‌فر با اشاره به مصادیق ثبت براساس بند الف و ب آیین نامه اجرای تبصره ماده 2 قانون تشکیل میراث فرهنگی و گردشگری اظهار کرد: مناظر طبیعی، رویشگاه گونه‌های گیاهی طبی، مناظر طبیعی، صخره سنگی، کوه، چشمه، تپه و  رودخانه از جمله مواردی است که بر اساس این قانون مشمول ثبت در فهرست اثار ملی ایران می‌شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌رضوی درباره  ویژگی‌های هفت حوض مشهد مقدس گفت: بعضی از 7 حوضچه‌ای که در این منطقه در امتداد هم قرار دارند، به اندازه یک استخر هستند و آب از حوضچه اول به حوضچه‌های دیگر می‌ریزد. این پدیده طبیعی حوض‌ها یا «دولین‌های» متعدد، بر اثر فرسایش شیمیایی توسط باران‌های اسیدی در بستر یکی از سرشاخه‌های رودخانه طرق از در ارتفاعات شمالی بینالود شگل گرفته‌است.

مکرمی‌فر گفت: «در بستر یکی از سرشاخه‌های رودخانه طرق، مواد آهکی نرم در میان سنگ‌ها دچار فرسایش شده‌اند و شکل‌های ژئومورفولوژی دولین را ایجاد کرده‌اند و در واقع از دیدگاه مردم عادی این منطقه تنها هفت حوض زیبا با چشم‌اندازی زیباتر ایجاد شده در طی مسیر رودخانه است، بعد از عبور از 7 حوض اصلی که در امتداد هم قرار گرفته‌اند، به تک حوض‌های بزرگ می‌رسید. بکر و دست نخورده بودن و صدای جریان آب، از ویژگی‌های این منطقه است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان این که ارزش گذاری اثر از دیدگاه گردشگری نیز خائز اهمین است، افزود: کلانشهر مذهبی مشهد که بعنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام نیز است نیازمند اماکن طبیعی و تفریحی بیشتری است که  منطقه گردشگری هفت حوض یک منطقه طبیعی مناسب در نزدیکی شهر مشهد است که پذیرای گردشگران این شهر است.  

قدمت هفت حوض

هم چنین محمود طغرایی مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان این که قدمت اثر مربوط به دوره مزوزوئیک(ژوراسیک) است، درباره ویژگی‌های زمین شناسی این منطقه گفت: کوه‌های بینالود از نظر جغرافیایی ادامه رشته کوههای البرز بشمار می‌آید ولی وجود برخی شباهت‌های رخساره‌ای و تاثیر چین خوردگی‌ها سبب شده تا بینالود را زونی تدریجی بین ایران مرکزی و البرز در نظر بگیرند. 

وی تصریح کرد:  هفت حوض بر روی نهشته‌های به جا مانده از دوره مزوزوئیک (ژوراسیک) شامل فیلیت، تخته سنگ، کنگلومرا، سنگ‌های گرانیتی و آهکی و ماسه سنگ متا کوارتزیت شکل گرفته است.

طغرایی درباره سیمای ظاهری هفت حوض گفت: از جنوب غرب شهر مشهد مقدس به سمت خلج و بعد از آن طی مسافت حدود 6 تا 7کیلومتر به بوستان طبیعی هفت حوض میرسیم. در ابتدای بوستان ساختمان‌های اداری، رستوران و با فاصلهای اندک از آن آلاچیق هایی برای اقامت گردشگران قرار دارد. تا اینجای بوستان با توجه به سرمایه گذاری سازمانهایی از جمله شهرداری مشهد مقدس و... انسان ساخت شده است. سنگفرش و جوی‌های آب و ... در طول آن ایجاد شده است.

وی گفت: از اینجا به بعد به سمت حوض‌ها تا قسمتی از مسیر ماشین رو است. در نزدیک هفت حوض ادامه مسیر با پای پیاده میسر است. کوه‌های سرسبز و مخملی شکل را طی می‌کنیم و به هفت حوض می‌رسیم که در کنار هم به صورت طولی قرار گرفته‌اند. نزدیک شدن به حوض‌ها کمی دشوار است اما از راه دور هم زیبایی آن را می‌شود به چشم دید.

وی یادآور شد: منظر طبیعی هفت حوض در منطقه رویشی ایرانی- تورانی قرار دارد، این منطقه براساس شرایط توپوگرافی و ارتفاع به دو منطقه کوهستانی با آب و هوای سرد و منطقه جلگل‌های با آب و هوای بیابانی و گرم و خشک تقسیم می‌شود. هرچند که شرایط جوی منطقه سبب پراکندگی و فاصله زیاد درختان شده اما به دلیل وسعت زیاد دارای گونه‌های گیاهی متنوع است به نحوی که 69 درصد فلور ایران در این ناحیه قرار گرفته است.

گونه‌های اصلی منطقه کوهستانی بنه، بادام و ارس و گونه‌های اصلی منطقه جلگه‌‌ای گز، تاغ، قیچ و اسکنبیل است. ناحیه ایران و تورانی در واقع وسیعترین ناحیه رویشی کشوراست و شامل شیب‌های جنوبی البرز، ارتفاعات شمال شرقی کشور و مناطق کویری و مرکزی است. در این منطقه نزولات جوی بسیار متغیر و بین 100 تا 500 میلیمتر در سال و در ارتفاعات به 1000 میلی مترمی‌رسد.

درجه حرارت بسیار متغیر و اختلاف متوسط سردترین و گرمترین ماه 21 تا 28 درجه است. رطوبت نسبی در زمستان بین 55 تا 80 درصد و در تابستان به 40 و گاهی به 20 درصد تقلیل می یابد. بطور خلاصه می‌توان گفت که بری بودن منطقه، پایین بودن میزان بارش سالانه و خشکی بیش از حد در فصل رویش جزء ویژگی‌های اکولوژیک منطقه ایران تورانی محسوب می‌شود.

طغرایی درباره نحوه درستی و  موقعیت مکانی هفت حوض اظهار کرد: برای دیدن این منطقه طبیعی باید پس از طی مسیر در شهرک سیدی مشهد، سه کیلومتر جاده خلج را طی کرده  تا به بولوار و ورودی زیبای بوستان هفت حوض برسید. پس از رسیدن به این محل، حدود 4 کیلومتر مسیر را باید پیاده روی طی کرد  تا به هفت حوض رسید. البته از طریق مسیر ده غیبی به سمت سد طرق نیز هفت حوض قابل دسترسی است.

مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تصریح کرد: علت نامگذاری این منطقه به سبب وجود حوضچه های سنگی است که در طول قرن های گذشته در اثر فرسایش‌های عمدتا آبی در یکی از سرشاخه‌های رودخانه طرق و در قعر دره آن در یک امتداد با اختلاف ارتفاع مناسب به وجود آمده که سرریز آب از این حوضچه‌ها به داخل یکدیگر جلوه‌ای بسیار زیبا از طبیعت منطقه را به رخ کشیده است.

انتهای پیام/281/ی