گزارش| وضعیت نگران‌کننده دفن زباله در اردبیل / ۶۰۰ هزار نفر جمعیت عاجز از مدیریت پسماند
هرچند قرار بود بر اساس الزامات قانون، اردبیل دست از دفن زباله بکشد، نه تنها این مهم محقق نشد بلکه امروز وضعیت دفن به معضلی جدی و نگران‌کننده تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، در حالی که محیط زیستی‌ها در هر فرصتی به ضرورت رعایت الزامات قوانین مدیریت پسماند تاکید دارند، همچنان تلنبار زباله‌هایی که با وزش باد به هوا برخاسته ودر معابر پراکنده می‌شود، تصویری دائمی در شهر است.
از رده‌های بالاتر و شورای عالی محیط زیست به ریاست رئیس جمهور تا کارگروه‌های استانی مدیریت پسماند گرفتار دور تسلسل فریاد و دادخواهی بی‌فایده محیط زیستی‌ها شده است.
داد از ضرورت‌های قانونی مدیریت پسماند که اغلب فرافکنی شده و چندان عملیاتی نمی‌شود و در نتیجه زباله هر روز بیشتر از دیروز به معضل و گره کور تبدیل می‌شود. مسئولان می‌گویند مردم همکاری مطلوبی ندارند و مردم می‌گویند کی شده است که تفکیک زباله از مبدا انجام شود تا همکاری کنیم؟ نتیجه اینکه «شهر ما، خانه ما» به شعاری مضحک تبدیل شده و هر کس هر جا بتواند زباله در دست خود را در معابر رها می‌کند.
زباله‌ها از مقابل درب منازل جمع آوری می‌شود و در نهایت به محل دفن انتقال می‌یابد. موضوعی که این روزها در احاطه بررسی و نظارت محیط زیست رفته و مشکلات فنی آن احصا شده است. تا جایی که در پی ابلاغ دو فقره اخطار به شهرداری اردبیل، به صورت مکرر بازدید های مسئولان از محل دفن زباله اردبیل انجام می‌شود. اما دلیل این بازدیدها چیست؟
به منظور بررسی اخبار مکرر پسماند در اردبیل که از اخطار به شهرداری‌ها تا درخواست محیط زیست طی ماه‌های اخیر شنیده می‌شود، به ساختمان حفاظت از محیط زیست می‌رویم. مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اردبیل که در چند ماه اخیر خود در اردبیل با حل و فصل نیازمندی‌های متعددی مواجه شده، می‌گوید اخیرا تمامی الزامات فنی و ایرادات دفن زباله احصا شده و در تلاشیم با تعامل شهرداری این موارد رفع شود.
سعید شهند که مکرر به مدیریت صحیح پسماند اشاره دارد، معتقد است، دفن باید اصولی و بهداشتی باشد.
این اظهارات که خود گویای دفن غیر اصولی و بهداشتی است، در حالی مطرح می‌شود که خود شهروندان نیز از بهداشت محل دفن، بوی نامطبوع آن، سگ‌های ولگرد و جانوران موزی و زباله‌های سرگردان در هوا گلایه دارند.اما در شهری با 600 هزار نفر جمعیت چه کسی حقیقتا متولی زباله است در حالی که هیچ نهادی خود را به طور مستقیم مسئول آن نمی‌داند.
8 ایراد فنی دفن زباله در اردبیل
محل دفن زباله اردبیل در طالب قشلاقی به اذعان شهند طی سال های 74 تا 78 مطالعه شده و تصمیم گیری بر این بوده که زباله اردبیل در این منطقه دفن شود.
هرچند وی در پاسخ به این سوال که آیا معتقد به ضرورت تغییر محل دفن است، پاسخ قاطعی نمی‌دهد، اضافه کرد: موضوعی که محیط زیست پیگیر آن است، تغییر محل دفن نیست که اگر چنین موضوعی مطرح شود، بررسی کارشناسی خواهیم داشت. بلکه در مقابل دفن بهداشتی و اصولی مورد تاکید ما است.
وی با بیان اینکه 8 ایراد فنی برای دفن زباله احصا شده است، اظهار کرد: از جمله عدم دفن بهداشتی و خاک دهی مناسب مطرح است. زباله که روزانه تلمبار می‌شود باید خاک دهی مناسب داشته باشد تا بوی نامطبوع آن رفع شده و مانع از هجوم سگ‌های ولگرد شود.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان به مدیریت شیرابه نیز اشاره کرد و گفت: باید با مدیریت شیرابه مجالی نداد که به چشمه‌های اطراف نفوذ کند و هر چند ایده آل ما ایجاد تصفیه خانه شیرابه است اما تا زمانی که تصفیه خانه نیست انتظار می‌رود استخرهای پوشش‌دار و عایق بندی شده مورد استفاده قرار گیرد.
شهند با اذعان به اینکه چند حوضچه به این منظور احداث شده و شیرابه جمع آوری می‌شود، اضافه کرد: اما لازم است حوضچه‌ها استاندارد سازی شود.
وی به ضرورت حمل و نقل اصولی زباله اشاره و اظهار کرد: لازم است حمل و نقل با پوشش مناسب زباله همراه شود تا در مسیر حمل، زباله‌ها در محل پراکنده نشود.
وی به مشکلات محل دفن موقت زباله نیز اشارتی کرد و افزود: لازم است زباله در محل دفن موقت هر روز تخلیه شود که با پیگیری‌ها و فشار محیط زیست زمان تخلیه را به 1.5 روز کاهش دادیم. همچنین ارتفاع دیوار و پوشش اطراف محل دفن موقت باید افزایش یابد.
تشدید نظارت بر پسماند عفونی در شرایط کرونا
اما یکی از معضلاتی که شهند به آن اشاره دارد و تا چندی پیش حتی از سوی متولیان مورد پذیرش نبود، مدیریت پسماندهای عفونی و پزشکی است.
عمر استفاده از دستگاه‌های بی‌خطرساز زباله در بیمارستان‌های اردبیل چندان قابل توجه نیست اما مسئله این است که تکلیف پسماند عفونی مراکز خصوصی درمانی و مطب‌ها همچنان مشخص نیست.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان در این خصوص تصریح کرد: با توجه به شرایط شیوع بیماری کرونا، نظارت ما بر پسماند عفونی و بهداشتی افزایش یافته است.
وی با اذعان به اینکه پسماند عفونی قبل از خروج از بیمارستان باید بی‌خطر شده و به پسماند عادی تبدیل شود، گفت: خوشبختانه وضعیت بی‌خطرسازی در این بخش مطلوب و به صورت 100 درصد است.
وی گفت: در محل دفن نیز لازم است سلول مجزایی برای پسماند عفونی تعبیه شده و خاک دهی مناسب شود و در نهایت با آهک پوشش داده شود. در بخش مطب‌های خصوصی و درمانگاه‌های خصوصی نیز علوم پزشکی به همراه نظام پزشکی طی قرار داد با شرکت پیمانکار این مهم را پیگیری می‌کنند.
به گفته شهند با توجه به افزایش مصرف دستکش، ماسک و لباس گان، انتظار می‌رود مردم هم همکاری لازم را داشته و از رها کردن محصولات بهداشتی در معابر خودداری کنند.
تاب آوری محیط زیست در محل دفن نامشخص است
هرچند شهند معتقد است با افزایش جمعیت و افزایش مصرف مواد یک بار مصرف لازم است مدیریت پسماند از پایین به بالا انجام شده و در پله نخست فرهنگ‌سازی کرد تا در نهایت به تفکیک پسماند، بازیافت آن و مدیریت صحیح رسید، اما مسئله این است که مطابق قانون با وجود تصویب در برنامه پنجم توسعه مبنی بر ممنوعیت دفن زباله در شهرهای با جمعیت بالای 200 هزار نفر، این طرح در اردبیل اجرا نشده است.
این سوال محل دفن تا چه حد برای زباله‌های تولیدی شهر اردبیل که گفته می‌شود بیش از میانگین کشوری است تاب آوری دارد یا نه، باز پاسخ مشخصی از شهند دریافت نکرد.
وی معتقد است زمانی که محلی برای دفن زباله انتخاب می‌شود، ارزیابی زیست محیطی انجام شده است یعنی تمامی الزامات حفاظت از پوشش گیاهی، جانوری، آب‌های جاری و زیرزمینی، فاصله از مناطق مسکونی و حتی گسل‌ها.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان تصریح کرد: بهتر است شرایط حاکم ساماندهی شود و قدم‌هایی که شهرداری در این خصوص برداشته ادامه داشته باشد.
شهند می‌گوید هر چند تلاش بر این است اکثر مصوبات کارگروه پسماند عملیاتی شود اما انتظار داریم سرعت اجرا افزایش یابد تا آلودگی تداوم نداشته باشد.
وی افزود: اما برای انتقال محل دفن اگر شهرداری و سایر دستگاه‌ها به این نتیجه برسند، محیط زیست نیز بررسی‌های خود را انجام می‌دهد.
حساسیت محل دفن دو شهر خلخال و سرعین
وضعیت دفن زباله زمانی که در مرکز یک استان با این درجه از مشکلات مواجه است و سرعت لاک پشتی دستگاه‌های اجرایی خود باعث تغذیه زباله شده است، در سایر شهرها نیز تداعی وضعیت مطلوبی نیست.
در اغلب جاده‌های استان زباله‌های رها شده مشاهده می‌شود. با وجود اینکه این استان خود را قطب گردشگری می‌داند اما وضعیت جاده‌ها و طبیعت آن تصویر خوشایندی را تداعی نمی‌کند.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان در خصوص وضعیت دفن پسماند سایر شهرها گفت: در خلخال و سرعین حساسیت‌هایی داریم که امیدواریم با همکاری شهرداران رفع شود.
وی با یادآوری رفع مشکلات محل دفن موقت زباله در پارس آباد اظهار کرد: به شدت پیگیر حل مشکل خلخال و سرعین هستیم. زمانی که محل دفن دائمی زباله برای سرعین انتخاب شد است، انتظار داریم شهرداری آن را راه اندازی کند تا عملا دفن زباله در محور گردشگری آلوارس متوقف شود.
اما نکته‌ای که شهند به آن اشاره دارد این است که شاید امروز در برخی شهرها وضعیت قابل قبول باشد اما می تواند به صورت مقطعی مورد قبول بوده و در آینده مشکلاتی به وجود آید و ممانعت از بروز مشکل نیازمند تعامل است.
کسی نمی‌داند تعاملی که مدیران کل محیط زیست استان در یک دهه اخیر به آن تاکید داشته‌اند قرار است چه زمانی به شکل مطلوب و مفیدی تجربه شود.اما در وضعیت فعلی زور زباله بر تعامل مدیران می‌چربد.
گفت‌وگو: ونوس بهنود
انتهای پیام/136/ش