دغدغه‌ای از جنس آب و خاک؛ حکایت مردی که ۴۰ سال از عمرش را به پای حفاظت از محیط زیست گذاشت‌ + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، محمد حسین نصیری، 64 ساله و اهل شهرستان بروجرد است که اخیراً انتخاب او به‌عنوان «خیّر و حامی نمونه ملی» و دریافت لوح تقدیر و تندیس طلایی از رئیس جمهور بهانه‌ای شد تا با وی به گفت‌وگو بپردازیم. 

نصیری سال 74 برای اولین بار در لرستان، یک سازمان مردم نهاد بنام «پیشگامان سبز» تأسیس کرد و حالا پس از گذشت 22 سال، آن تشکل مردمی همچنان پابرجاست و با بیش از پنج هزار عضو و 19 کارگروه تخصصی به فعالیت خود در زمینه‌های منابع‌طبیعی، آبخیزداری و محیط زیست ادامه می‌دهد. برنامه‌‌های زیست‌محیطی این انجمن نه تنها در لرستان بلکه در سایر نقاط کشور از جمله کردستان، کرمانشاه، مرکزی و کاشان نیز به اجرا درآمده است. 

دامنه فعالیت‌ها و دستاوردهای این سازمان مردم‌نهاد به حدی گسترده است که اگر این اقدامات عام‌المنفعه نبود دولت باید هزاران میلیارد تومان هزینه می‌کرد تا شاید بتواند گوشه‌ای از خدمات این نهاد مردمی را ارائه دهد و اینجاست که اهمیت مشارکت‌ مردم در تحول‌آفرینی و رفع چالش‌ها مشخص می‌شود. 

تصور کنید اگر همین وحدت و همدلی، روحیه مسئولیت‌پذیری و مشارکت جمعی در حوزه‌های دیگر به ویژه اقتصاد وارد شود، چه گره‌هایی که از مشکلات این مملکت باز نمی‌شود. این پیشکسوت لرستانی بیش از 40 سال است که در زمینه حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست به صورت فردی کار کرده و به این دلیل که فعالیت‌های فردی را مؤثرتر دیده، 22 سال است که انجمن پیشگامان سبز محیط زیست بروجرد را راه‌اندازی کرده است.

محمد حسین نصیری به خبرنگار تسنیم می‌گوید: 40 سال پیش که ورزش صبحگاهی را در بروجرد پایه‌گذاری کردم، هر هفته یک روز را به پاکسازی منطقه چغا و اطراف بروجرد اختصاص می‌دادیم و افرادی که برای ورزش صبحگاهی می‎آمدند زباله‌ها را هم جمع می‌کردند؛ بعدها تصمیم گرفتیم یک انجمن زیست محیطی تأسیس کنیم و به این کار جمعی رسمیت ببخشیم. 

وی ادامه‌می‌دهد: آن زمان چون کسی انجمن را نمی‌شناخت ما را نمی‌پذیرفتند و حتی با شهردار وقت هم درگیر شدیم و این وضعیت ادامه داشت تا اینکه مقام معظم رهبری در بیانات خود به اهمیت موضوع محیط زیست اشاره کرد و فرمود: «نگذارید محیط زیست تخریب شود حتی اگر برای حوزه علمیه باشد» و این دست ما را برای فعالیت بیشتر و مقابله با غارتگران محیط زیست بازتر کرد. 

نصیری عنوان می‌کند: ما با کسی دشمنی نداریم و همه حرف‌های ما از روی دلسوزی است خوشبختانه همیشه در چهارچوب قانون حرکت کرده‌ایم و هیچ‌گاه جلوتر از آن نبوده‌ایم. این سازمان مردم نهاد 19 کارگروه دارد که از مهمترین آنها می‌توان به کارگروه تالاب، درخت‌کاران، ادیان، مدرسین، نهال‌کاری مثمر، داوری بخش منابع طبیعی، گردشگری، پسماندها، پزشکان، خیّرین، کوهستان، گل و گیاه، کارآفرینی و گردشگری و حامیان حیوانات اشاره کرد. 

آزادسازی 400 هکتار از زمین‌های تالاب بیشه‌دالان

وی تصریح می‌کند: با پیگیری‌هایی که در کارگروه تالاب‌ها داشتیم بالاخره پس از سالها موفق شدیم که 400 هکتار از زمین‌های به تاراج رفته بیشه‌دالان بروجرد را به محیط زیست واگذار کنیم. 

این خیّر و حامی نمونه ملی خاطرنشان می‌کند: در کارگروه درخت‌کاران طی سه سال اخیر، 10 هزار بذر سرمادهی شده برای اولین‌بار در اطراف دریاچه گهر برای احیای درختان نابود شده کاشته شد همچنین برای اولین بار 200 اصله درخت «زبان‌گنجشک» که یکی از درختان بومی زاگرس است در «تنگ‌خرسک» کاشته شد. 

وی بیان می‌کند: سال گذشته هشت هزار قلمه «بید» و «گز» تهیه کردیم و در بیشه‌دالان کاشتیم که سال بعد تعداد زیادی از آنها رشد کردند و در راستای احیای گونه‌های درختی نابود شده در بروجرد، 400 درخت بلوط و درختان بومی دیگری مثل «کیکم» کاشتیم که خوشبختانه جواب داد. 

نصیری با اشاره به درخت‌کاری در حوزه شهری، می‌گوید: هزار و 300 اصله از درختان بومی زاگرس مثل «داغداغان»، «بلوط»، «شاه‌بلوط» و «ارس» را تپه چغا کاشتیم و شهرداری هم «بادام» و «زیتون تلخ» کاشته است. 

پویش«نذر آب»؛ اجرای طرح جنگل سایه‌انداز 

وی عنوان می‌کند: امسال یک پویش شهری تحت‌عنوان «نذر آب» را شروع کرده‌ایم که براساس آن، مردم می‌توانند نذر کنند که مثلا برای شادی روح امواتشان به 10 درخت در اطراف محل زندگی خود آب بدهند کما اینکه هر هفته با همراهی 40 نفر از خانمها و آقایان از طریق شلنگ‌هایی که شهرداری در اختیارمان قرار داده در طرح نذر آب به آبیاری درختان تپه چغا می‌پردازیم. 

نصیری با بیان اینکه طرح جنگل سایه‌انداز را در 2 استان کردستان و مرکزی انجام دادیم، می‌گوید: بر اساس این طرح، جنگل‌افزایی با کاشت درختان مقاوم به کم‌آبی که نیازی به آبیاری نداشته باشند صورت می‌گیرد. 

نجات حدود 2 میلیون از ماهی‌های بیشه دالان 

این خیّر و حامی نمونه ملی با اشاره به احیای بیشه‌های قدیمی، تصریح می‌کند: زمین‌هایی که در بیشه پارک جنگلی بروجرد با ناجوانمردی گرفته بودند را با فشار منابع طبیعی و فضای سبز برگرداندیم و دو هزار درخت در آنجا کاشتیم که در هفته منابع‌طبیعی هم قصد داریم 12 هزار درخت دیگر هم بکاریم. 

وی خاطرنشان می‌کند: به‌خاطر پمپ آب‌هایی که در داخل بیشه‌دالان کار گذاشته بودند تا آب را به ارتفاعات پمپاژ کنند این کار سبب خشکی بیشه و از بین رفتن ماهی‌ها شده بود که ما با امکانات کمی که داشتیم از 10 میلیون ماهی بیشه، فقط توانستیم حدود 2 میلیون آن را نجات دهیم. 

در کارگروه مهندسین، مشخص می‌شود که هر گونه گیاهی مناسب کدام منطقه است و در کجا رشد می‌کند که بعد از شناسایی‌، نتیجه به کارگروه ابلاغ می‌شود. 
در کارگروه کوهستان، نحوه رفتار طبیعت‌گرد با محیط کوهستان و پوشش گیاهی آموزش داده می‌شود و به آنها یادآوری می‌کنند که زباله‌های خود را در طبیعت به‌جای نگذارند. 

اجرای طرح «محرم سبز» 

نصیری بیان می‌کند: در کارگروه ادیان برنامه‌ای تحت عنوان «محرم سبز» در نظر گرفته‌ایم که براساس آن فرهنگ‌سازی عدم استفاده از ظروف یکبار مصرف مورد توجه ماست چون این ظروف پلاستیکی در دمای 40 درجه سمی سرطانزا تولید می‌کنند و ما سعی کردیم تا جای ممکن ظروف یکبار مصرف را جمع‌آوری و ظرف‌های روحی و ملامین را جایگزین کنیم. 

وی ادامه می‌دهد: در بخش دیگری از برنامه محرم سبز، دو نفر در پشت سر هر هیئت‌ عزاداری حرکت می‌کنند و زباله‌های آنها را جمع‌آوری می‌کنند. 

این خیّر و حامی نمونه ملی می‌گوید: با تلاش تیم مهندسین عضو انجمن، 400 هکتار از زمین‌های ملی که غیرقانونی تملک شده بود را شناسایی و به محیط زیست واگذار کردند و برای مردمی که تا پیش از این در آن زمین‌ها کشاورزی می‌کردند کشت‌های جایگزین و پردرآمدتری مثل پرورش زالو، پرورش پرندگانی مثل سیره، حصیربافی، جاجیم و گلیم‌بافی را پیشنهاد دادند و قرار شد صندوق حمایت، منابع لازم را در اختیار آنها قرار دهد تا بیکار نمانند. 

وی با بیان اینکه ما به‌واسطه توسعه شهرها به حریم حیوانات تجاوز کرده‌ایم پس نباید سگ و روباه‌ها را با اسلحه بکشیم، تصریح می‌کند: قرار شد منطقه‌ای را اختصاص دهیم تا اعضای کارگروه حیوانات و دامپزشکانی که عضو این کارگروه هستند به عقیم‌سازی سگ‌های ولگرد بپردازند و سگ‌های خانگی را هم واکسن بزنند که با این کار درآمدی هم داشته باشند. 

کاشت 5 هکتار نهالستان مثمر  

نصیری با بیان اینکه معمولاً همه درختانی که کاشته می‌شوند غیرمثمر هستند، خاطرنشان می‌کند: امسال قصد داریم در فضای شهری نهالستانی به وسعت پنج هکتار بکاریم که همه نهال‌ها مثمر باشند. 

وی با اشاره به کارگروه داوری و عضویت 15 وکیل و قاضی در این کارگروه انجمن، عنوان می‌کند: پیشنهاد ما این است که تعاونی‌های منابع طبیعی و محیط زیست با رویکرد کاهش پرورنده‌های ورودی به سیستم قضایی و کاهش هزینه‌های دولت، برای حل و فصل خصومت‌ها از طریق صلح و سازش وارد شوند. 

تبدیل بروجرد به پایتخت گل ایران 

وی بیان می‌کند: در کارگروه گل و گیاه تصمیم گرفته‌ایم همانطور که محلات پایتخت گل ایران است، تا دو سال آینده بروجرد را نیز به این جایگاه و حتی بالاتر برسانیم، مگر شهر ما چه چیزی از محلات کمتر دارد کمااینکه آب و هوای لرستان به مراتب بهتر از آنجاست. 

سال گذشته در کارگروه پزشکان این انجمن، پنج هزار درخت از طرف پزشکان به بروجرد هدیه داده شد همچنین کارگروه خیرین 200 هزار پلاستیک برای قلمه‌زنی تهیه شد.  

 این خیّر و حامی نمونه ملی تمام چالش‌ها و مشکلات منابع طبیعی را دسته‌بندی کرده و 26 راهکار قطعی هم برای آنها در نظر گرفته که در حوصله این متن نمی‌گنجد اما در اختیار مسئولان مربوطه قرار گرفته است، امید است آن رهنمودها که حاصل 22 سال تجربه و فعالیت صادقانه در حوزه محیط زیست است توسط مسئولین به کار گرفته شود. 

وی در پایان می‌گوید: در این سالها حتی یک ریال بابت فعالیت‌های زیست محیطی خود دریافت نکرده‌ام و با حقوق بازنشستگی خود به مبلغ یک میلیون و 600 هزار تومان زندگی خود را می‌گذرانم اما خوشحالم چون به واسطه این فعالیت‌های عام‌المنفعه آنقدر برکت وارد زندگی من شده که هیچ نیازی به پول کسی ندارم؛ سرمایه من همسرم است که همیشه مایه دلگرمی من بوده و فرزندانی که همه موفق و عاقبت به خیر شده‌اند که همین برای من کافی است. انجمن پیشگامان سبز بعد از شیوع کرونا اولین سازمان مردم نهادی بود که در بحث پاکسازی، ضدعفونی و گندزدایی خیابانها و اماکن عمومی ورود پیدا کرد. 

نسیم کریمی صابر 

انتهای پیام/648